خانه صنعت، معدن و تجارت استان تهران
نوشته های مرتبط
سوزن دوزی ، نخ دوزی یا گلدوزی یکی از روش‌ها ی دیرینه‌ی آرایش جامه است ولی به عنوان شیوه‌ای درپارچه‌بافی ، استحکامی ندارد . درغرب ایران ، قطعاتی از منسوجات سوزن‌دوزی شده با نقش‌های پیچیده که تاریخ ساخت آنها به شش هزار سال پیش از میلاد می‌رسد پیدا شده است .
نقش‌های دیواری قبور مصر ، سوزن‌دوزی‌هایی را نشان میدهد . جامه‌‌های اعیان ،به روی نقش‌های برجسته‌ی تخت جمشید نیز حکایت از رواج گلدوزی درآن زمان می‌کند . اسکندر چندان از شکوه و زیبایی گلدوزی‌های ایرانی به شگفت آمد که نمونه‌هایی از آنها را برای هم میهنانش فرستاد .خوشبختانه نمونه‌های بسیار عالی گلدوزی این دوره از کشفیات « پازیریک » به دست آمده است . به روی یک زین پوش ،تصاویر گل و گیاه نقش شده ، و نمونه‌های دیگر به تصاویر حیوانات و اشکال هندسی منقش هستند و گاه سبک آنها کاملا امروزی به نظر می‌آید .
به روایت تواریخ دودمان‌های شاهی چین ،
نخستین نمایندگان چین در سال ۱۰۵ پیش از میلاد به دربار اشکانی گسیل شدند . در هدایایی که به این مناسبت مبادله شد ، پارچه‌های ابریشمی و زربفت نیز می‌بایست بوده باشد ، زیرا آیین فرمانروایان چینی آن بود که اقوام همسایه را با چنین هدایایی با خود بر سر مهر آوردند . در سال ۱۷۴ پیش از میلاد ، امپراطور چین می‌نویسد که جامه‌ای زربفت را که خود پوشیده بوده است و حاشیه‌ای ابریشمی و گلدار داشت با یک قبای بلند زربفت و ده قطعه ابریشم زربفت به خارج فرستاده است .« فیلیس اکرمان » با بررسی دقیق خود نشان میدهد که سوزن‌دوزی یا گلدوزی برسه گونه است : نخست گونه‌ای که زمینه‌ی اساسی بافت را سراسر از بخیه می‌پوشانند تا مانند تقلیدی از پارچه را بنماید و بدینسان زمینه‌ی تازه‌ای از رنگ و نقش بوجود می‌آوردند . شیوه‌ی دوم مانند زری‌بافی است که درآن زمینه گویی همکار و همبازی نقش‌هایی است که به رویش دوخته می‌شود ؛ بیشتر گلدوزی‌ها و سوزن‌دوزی‌های ایرانی امروزه از همین گونه است . گونه‌ی سوم ، سوزن‌دوزی با خالص‌ترین شکل است که باید آن را نمودار بالاترین پایه‌ی پیشرفت این هنر دانست سوزن‌دوزی یکی از رودوزی‌های منحصر به فرد کشور به حساب می آید ، هنری برخوردار از ظرافت دوخت و تنوع رنگ که بیانگر ذوق ، سلیقه ، سنت و هنر منطقه‌ی بلوچستان است .سوزن‌دوزی با زندگی روزمره‌ی زنان بلوچستان آمیخته است و هر دختری به موازات آموزش اصول زندگی ، سوزن‌دوزی را نیز فرامی‌گیرد ،با نقوشی هندسی ( گلها ، بوته‌ها و ترکیب بدیع رنگها ) که جهانی خیال انگیز را به نمایش می‌گذارد . تمامی زنان بلوچ – چه آنها که در ایران و دراستان سیستان و بلوچستان زندگی می‌نمایند و چه آنها که در پاکستان ، افغانستان و یا دردیگر نقاط دنیا سکنی گزیده‌اند ، چه فقیر و چه غنی – از سوزن‌دوزی برای تزئین لباس‌هایشان استفاده می‌نمایند .سوزن‌دوزی بلوچستان ،هنری گرانقدر است که ازآنها به عنوان نور چشم زنان بلوچ یا سند هویت ، موجودیت و پشتوانه‌ی زنان بلوچ نام برده می‌شود .
