خانه صنعت، معدن و تجارت استان تهران
نوشته های مرتبط
بخش قابل‌توجهی از ذخایر ایران به عنوان بزرگترین دارنده ذخایر نفت و گاز جهان، در مناطق مرزی آبی و خاکی قرار گرفته است.
بنابراین یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های سال‌های گذشته، بهره‌برداری هرچه بیشتر و سریع‌تر از این میدان‌های مشترک است که کشورهای مقابل با حداکثر تلاش در حال بهره‌برداری هستند. دولت یازدهم از ابتدای فعالیت، طرح‌های توسعه و بهره‌برداری از میادین مشترک را در دو حوزه غرب کارون (هم‌مرز با عراق) و پارس‌جنوبی (مشترک با قطر) در دستور کار قرار داد و در این راستا به دستاوردهای خوبی نیز دست یافت. میدان‌های مشترک نفت و گاز ایران در دو حوزه دریا و خشکی قرار دارند. تعداد این میدان‌ها به روایتی ۲۳ میدان (۱۷ میدان نفتی و ۶ میدان گازی) است که از این ۱۷ میدان، ۶ میدان در خشکی با کشور عراق و ۱۱ میدان هم در خلیج‌فارس قرار دارد. مجموعه حاضر به طور ویژه، طرح‌ها و دستاوردهای توسعه میدان‌های مشترک غرب کارون را تبیین می‌کند.
موقعیت جغرافیایی میدان‌های غرب کارون:
از اوایل دهه ۱۳۸۰ شمسی جغرافیای ویژه‌ای در صنعت نفت کشور به نام «غرب کارون» موردتوجه قرار گرفت. این جغرافیا دربردارنده ۱۳۳ میدان نفتی شامل چند میدان «بزرگ و مهم» و تعدادی میدان «کوچکتر» است. میدان‌های نفتی غرب کارون با توجه به فعال شدن عراق در برداشت از این میدان‌ها در سال‌های اخیر از اهمیت و حساسیت بالایی برخوردار شد. این میدان بزرگ نفتی در بخش عراق با عنوان مجنون شناخته می‌شود و دلیل نامگذاری این میدان به مجنون (دیوانه) وجود حجم بزرگی نفت در یک مساحت محدود بوده است. کار توسعه این میدان در عراق از سال ۱۹۷۵م آغاز شد که بعد از حفاری ۲۰۰ حلقه چاه، با آغاز جنگ توسعه میدان این فعالیت متوقف شد و حتی در دوره‌ای بخشی از میدان به‌وسیله ایران تسخیر شد. شرکت انگلیسی شل و وزارت نفت عراق، قراردادی برای توسعه این میدان در ژانویه ۲۰۱۰۰ امضا کردند که نتیجه آن افزایش تولید متوسط ۲۱۰ هزار بشکه در روز در سال ۲۰۱۳۳ میلادی بود. حجم ذخایر بیشتر مشترک غرب کارون به حدی زیاد است که پس از ۴ دهه از شروع اکتشافات، هنوز اخبار جدیدی از اکتشاف‌های آن منتشر می‌شود. به عنوان نمونه، اواخر سال ۲۰۱۳ خبر کشف ذخایر نفتی در میدان سندباد عراق در نزدیکی مرز با ایران منتشر شد. ذخایر نفتی این حوزه حدود ۶۰ میلیارد بشکه نفت درجا برآورد شده است.
طرح‌های توسعه‌ای میدان‌های نفتی غرب کارون:
طرح توسعهٔ میدان‌های غرب کارون به عنوان بزرگترین برنامهٔ توسعه‌ای وزارت نفت با هدف ایجاد ظرفیت مناسب تولید، در بهمن ۱۳۹۳ به تصویب شورای اقتصاد رسید. براساس برآوردهای انجام شده توسعه میدان‌های نفتی منطقه غرب رود کارون، از آغاز تا تکمیل تا افق ۱۴۰۰، در مجموع حدود ۲۵ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری نیاز دارد که حدود ۷ میلیارد دلار آن تاکنون تامین و اجرا شده است.
طرح‌های توسعه میدان‌های نفتی یادآوران، آزادگان شمالی، آزادگان جنوبی، یاران شمالی و یاران جنوبی، همچنین طرح‌های تلمبه‌خانه و نیروگاه مرکزی غرب کارون در این منطقه از جمله پروژهای ملی در دست اجرای وزارت نفت است. با توجه به جذابیت‌هایی که توسعه این میدان‌ها دارد، شرکت‌های بزرگ بین‌المللی برای حضور و سرمایه‌گذاری در طرح توسعه آنها، اشتیاق و آمادگی خود را اعلام کرده‌اند و شرکت‌های ایرانی هم علاقه خود را برای مشارکت در اجرای طرح توسعه میدان‌های نفتی غرب کارون نشان داده‌اند و در این زمینه چندین تفاهمنامه با شرکت‌های ایرانی و خارجی از جمله توتال و شل امضا شده که در ماه‌های آینده به عقد قرارداد منجر شده و عملیات توسعه آغاز می‌شود.
میدان آزادگان:
عملیات اکتشاف میدان نفتی آزادگان از دهه ۱۳۵۰ آغاز شد و تا دهه ۱۳۷۰ ادامه یافت. عملیات توسعه این میدان نیز از میانه دهه ۱۳۸۰ آغاز شد. اهمیت این میدان علاوه بر ذخایر بسیار زیاد، به این دلیل است که طرف عراقی در آنسوی مرز، به مدد فناوری‌ها و حضور سرمایه‌گذاران خارجی با سرعت زیاد در حال برداشت است. نام میدان در طرف عراقی «مجنون» است. این میدان به لحاظ وسعت و همچنین برای شتاب در عملیات توسعه و برداشت نفت از آن، به دو بخش شمالی و جنوبی تقسیم شده است. با توجه به اینکه بیشتر مساحت آزادگان در بخش شمالی در تالاب هورالعظیم واقع شده است، عملیات توسعه‌ای آن با دشواری‌هایی با هدف رعایت ملاحظات زیست‌محیطی روبه‌رو بود.
