یکی از اتفاقاتی که به تازگی برای تسهیل ارتباط شهرکهای صنعتی با پارکهای علم و فناوری افتاده این است که صنایعی که در شهرکهای صنعتی مستقر بوده و دارای فعالیت دانشبنیان هستند در دسته دانشبنیان قرار گرفته و میتوانند در پارکهای علم و فناوری نیز فعالیت داشته باشند.
فعالیت دانشبنیان شرکتها اگر به صورت مستمر در شهرکهای صنعتی ادامه داشته باشد، میتواند گام موثری برای ارتباط بهتر شهرکهای صنعتی با پارکهای علم و فناوری باشد و از طرفی میتواند بازی «برد – برد» را برای پارکهای علم و فناوری و شهرکهای صنعتی رقم بزند چراکه پارکهای علم و فناوری باید مسئولیت خود که همان تبدیل ایده به عمل است را انجام دهند و از طرفی شهرکهای صنعتی امکانات لازم را برای تحقق این امر در اختیار دارند.
مشکل تامین فضای فیزیکی پارکهای علم و فناوری
افرادی که ایده خود را به پارکهای علم و فناوری ارائه میدهند باید ایده آنها مراحل مختلف آزمایشگاهی را طی کند تا به مرحله تولید صنعتی یا فناوری برسد. البته اینگونه تولیدات باید در چارچوب علمی باشد. از سویی شهرک صنعتی منطقهای است که برای توسعه صنعتی و تمرکزیابی تولیدات صنعتی در نظر گرفته شده و هدف از ایجاد شهرک صنعتی، توسعه صنعتی کشور در خارج از مناطق شهری است تا تاثیرات منفی بار صنعتی بر ساکنان شهری را به حداقل رسانده، آلایندگی را کم کرده و با دسترسی آسان به مسیر حملونقل، کمترین بار ترافیکی را در مناطق شهرنشین به بار آورد. مجید متقیطلب، رییس پارک علم و فناوری گیلان در گفتوگو با صمت به راههای ارتباطی شهرکهای صنعتی با پارکهای علم و فناوری اشاره کرد و گفت: خوشبختانه ظرفیت استقرار شرکتهای دانشبنیان در شهرکهای صنعتی وجود دارد، همانطور که شاهد هستید تعداد شرکتهای دانشبنیان در حال افزایش است و پارک علم و فناوری گیلان نیز با وجود افزایش شرکتهای دانشبنیان با مشکل تامین فضای فیزیکی برای این شرکتها مواجه است. او افزود: برای تامین فضای فیزیکی شرکتهای دانشبنیان همانطور که در دنیا مرسوم است باید حداقل ۲۰ هکتار زمین در اختیار پارکهای علم و فناوری در مقطع کوچک قرار گیرد اما تامین ۲۰ هکتار فضای فیزیکی هم نمیتواند جوابگوی حمایت از انبوهسازی صنایع باشد و این در حالی است که شهرکهای صنعتی به مقدار لازم فضای فیزیکی در اختیار دارند که خوشبختانه زیرساختها و امکانات آن نیز آماده است از اینرو میتوانند شرکتهای دانشبنیان را مورد حمایت قرار دهند. یکی از مواردی که برای شکلگیری شرکتهای دانشبنیان در شهرکهای صنعتی مشکلآفرین است وجود قوانین حمایتی متفاوت پارکهای علم و فناوری با شهرکهای صنعتی است در صورتی که این مشکل حل شود به طور قطع عملیاتی کردن این طرح در درازمدت بسیار مفید خواهد بود. از آنجایی که پارکهای علم و فناوری ایده و پژوهشهای دانشگاهی و مراکز پژوهشی را در مراحل اولیه پرورش میدهند برای ورود به بازار شهرکهای صنعتی با توجه به امکاناتی که در اختیار دارند، میتوانند به تسهیل و تسریع تکمیل این چرخه برای تجاریسازی کمک کنند. رییس پارک علم و فناوری گیلان در اینباره گفت: متاسفانه تامین فضای فیزیکی برای پارکهای علم و فناوری دشوار است. با پیگیریهایی که در این زمینه شده و درخواستهایی که برای تامین فضای فیزیکی از استانداری شده است با شرایطی مانند بازپرداخت مواجه هستیم که معمولا برای بازپرداخت آن هرچند تخفیفهایی در نظر گرفته میشود اما بسیاری از شرکتها و موسسات نوپا هستند و در نیمه راه از پرداخت هزینه باز مانده و قرارداد آنها لغو میشود. این در حالی است که اگر با توافق بخشی از شهرکهای صنعتی در اختیار پارکهای علم و فناوری دارای صنایع فناوری پیشرفته و دانشبنیان قرار گیرد منافع بسیاری را در بر خواهد داشت. یکی از کانالهایی که میتواند ارتباط شهرکهای صنعتی را با پارکهای علم و فناوری برقرار کند شهرکهای فناوری مستقر در شهرکهای صنعتی هستند. فعالیت شهرکهای فناور به این صورت است که در هرکدام از شهرکهای فناور مراکز رشدی مستقر هستند تا یکی از ماموریتهای این بخش که نفوذ فناوری در صنعت است را دنبال کنند. به طور کلی ۵ شهرک فناوری در کشور وجود دارد اما از آنجایی که در بسیاری از استانها شهرکهای فناوری وجود ندارد و بسیاری از شهرکهای صنعتی در استانها خدمات مورد نیاز خود را از پارکهای علم و فناوری واقع در آن استان کسب میکنند توسعه این همکاری به تقویت بخش صنعت میانجامد. البته دیدگاه پارکهای علم و فناوری با شهرکهای فناوری متفاوت است به صورتی که پارکهای علم و فناوری از ورودی به خروجی میرسند بهعنوان مثال ایده را تبدیل به محصول میکنند در صورتی که شهرکهای فناوری از خروجی به ورودی میرسند یعنی نیاز بخش صنعت را شناسایی و بر اساس آن نیاز فعالیت میکنند. فرشاد مقیمی، معاون برنامهریزی و امور اقتصادی سازمان صنایع کوچک و شهرکهای صنعتی ایران در گفتوگو با صمت به ارتباط پارکهای علم و فناوری با شهرکهای صنعتی اشاره کرد و گفت: شهرکهای صنعتی معمولا برای موضوعات مدیریتی، فنی، توسعه و بازاریابی نیاز به مشاوره دارند، واحدهایی که در شهرکهای صنعتی مستقر هستند جزو صنایع خرد و کوچک محسوب میشوند از اینرو این واحدها توان تاسیس واحد بازاریابی با نیروهای متخصص را نخواهند داشت و قیمت تمام شده محصولات واحدهای خرد و کوچک بالا میرود. بنابراین با استقرار واحدها و موسسات فناور در اینگونه واحدهای صنعتی آموزشها و خدمات لازم به آنها داده خواهد شد. از سویی پارکهای علم و فناوری مراکزی هستند که توسط متخصصان حرفهای اداره میشود و هدف اصلی آنها افزایش ثروت جامعه، ارتقا و تشویق فرهنگ نوآوری همچنین افزایش توان رقابت میان شرکتها و موسساتی است که متکی بر علم و دانش هستند.
در شهرکهای فناوری مجموعهای از خدمات نرمافزاری مربوط به مشاوره، تحقیق و توسعه، بازاریابی و آزمایشگاههای مرجع مراکز رشد ایجاد شده و به واحدهای تولیدی و صنعتی خدمات ارائه میدهند. بهعنوان مثال واحدهای صنعتی مستقر در شهرکهای صنعتی نیاز به آزمایشگاه مرجع دارند از این رو راهاندازی آزمایشگاه مرجع برای واحدهای صنعتی موجب افزایش حجم سرمایهگذاری واحد صنعتی خواهد شد. این در حالی است که بسیاری از واحدهای صنعتی توان راهاندازی آزمایشگاه تخصصی برای رعایت استانداردهای کشور را ندارند. با توجه به این موضوع با استفاده از شهرکهای فناور برای اینگونه واحدهای صنعتی آزمایشگاههای مرجعی تاسیس میشود تا خدمات مشترکی را به تمامی واحدهای صنعتی ارائه دهند. ارائه این خدمات ممکن است در چند استان یا شهرک صنعتی به صورت منطقهای باشد. معاون برنامهریزی و امور اقتصادی سازمان صنایع کوچک و شهرکهای صنعتی ایران با بیان اینکه ارتباط خوبی بین شهرکهای فناوری و پارکهای علم و فناوری برقرار است، گفت: ازجمله همکاریهای پارکهای علم و فناوری با شهرکهای فناوری در زمینه فناوریهای مورد نیاز و خدمات مشاورهای بوده است چراکه پارکهای علم و فناوری خدمات خوبی را به شهرکهای صنعتی ارائه میدهند و واحدهای صنعتی محدود به این نخواهند بود که فقط از شهرکهای فناوری خدمات دریافت کنند در واقع واحدهای صنعتی خصوصی بوده و خود تصمیمگیرنده نهایی هستند که از کدام بخش خدمات دریافت کنند. بنابراین در صدد نزدیک کردن سیاستهای این دو حوزه به هم هستیم تا بتوانیم همکاریهای مشترک بیشتری برای ارائه خدمات داشته باشیم. بنابر این گزارش از آنجایی که پارکهای علم و فناوری بیشتر با دانشگاهیان و مراکز علمی و فناوری همکاری میکنند و از طرفی شهرکهای فناوری با صنعتگران در ارتباطند از اینرو انتظار میرود تعامل و همکاری این دو بخش پل ارتباطی برای تسری همکاریهای صنعت و دانشگاه باشد.