فرش تبریز آینه تمامنمای فرهنگ و هویت ایرانی است و در جهان بهعنوان نماد سنت ایرانی شناخته میشود. فرهنگ غنی مردم این دیار به زیبایی در بافت فرش منعکس شده و ترکیبی روح نواز از طرح و رنگ را رقم زده است.
فرش تبریز؛ بافتهای منحصربهفرد که با لحظه لحظه زندگی بافندگان هنرمندش گره خورده است، هماکنون در میان مردم دنیا یک نشان(برند)شناخته شده است.تبریز از زمان هلاکوخان مغول از مراکز عمده تولید و دادوستد قالی بوده و پا به پای شهر هرات؛ قالیبافی در آن مراحل تکاملی خود را میپیموده است. بهویژه در زمان صفویان با ایجاد کارگاههای بزرگ قالیبافی، بافندگان تراز اول گرد هم آمده و به بافت نمونههای ارزندهای دست یافتند و امروزه نیز بافندگان هنرمند تبریز، همچنان با شوقی وصف نشدنی طرحی نو در بافت فرش میاندازند.امسال، تبریز از سوی شورای جهانی صنایعدستی به عنوان «شهر جهانی فرش دستباف» انتخاب شده است؛ عنوانی که به درستی برازنده این شهر است. به بهانه این انتخاب، روز ۱۴ مهر در تبریز جشنی با حضور نمایندگان شورای جهانی صنایعدستی و مسئولان استانی و کشوری برگزار شد. در این مراسم که با اعطای لوح «تبریز، شهر جهانی بافت فرش» همراه بود، از تمبر ویژه فرش تبریز رونمایی شد و ۳ اعتبارنامه جداگانه از طرف سازمان جهانی صنایعدستی به مدیرکل میراث فرهنگی، صنایعدستی و گردشگری، شهردار تبریز و مدیرکل سازمان صنعت، معدن و تجارت اهدا شد.
فرش دستباف، سفیر فرهنگی ایران
اسماعیل چمنی، رییس اتحادیه تولیدکنندگان و بافندگان فرش دستباف ایران در گفتوگو باصمت ایجاد اشتغال و ارزآوری را از مهمترین اثرات توسعه هنر- صنعت فرش دستباف برای کشور و استان آذربایجانشرقی دانسته و میافزاید: ثبت جهانی تبریز بهعنوان شهر جهانی فرش دستباف بهطورقطع توسعه صنعت گردشگری را هم بهدنبال خواهد داشت و گردشگران خارجی بیشتری با این شهر آشنا خواهند شد. وی میگوید: البته این آغاز کار است و اگر از این عنوان جهانی نگهداری شود و از شعار دادن پرهیز شود، در این مسیر موفقیت کسب خواهد شد.چمنی با بیان اینکه توسعه هنر- صنعت فرش دستباف بدون حمایت دولت امکانپذیر نیست، تصریح میکند: قوانین مرتبط با فرش دستباف باید اصلاح و به روزرسانی شوند و یارانه برای تولیدکنندگان و بافندگان و حتی خریداران اختصاص یابد.این فعال اقتصادی ادامه میدهد: البته صادرات فرش هم نیاز به یارانه دارد و در صورتیکه جایزه صادراتی فرش دستباف که در گذشته وجود داشت بار دیگر به صادرکنندگان پرداخت نشود دیگر نمیتوان نسبت به توسعه این هنر-صنعت امیدوار بود.وی با اشاره به اینکه اگر امروز فرش تبریز ثبت جهانی شده است حاصل تلاش بافندگان و خانواده بزرگ فرش دستباف است، بیان میکند: این قشر وظیفه خود را انجام دادهاند و هماکنون نوبت مسئولان است.نایبرییس شورای شهر تبریز به بیمه قالیبافان اشاره کرده و میافزاید: قوانین بیمه قالیبافان نیاز به بازنگری و اصلاح دارد، در قوانین فعلی از فردی که میخواهد بازنشسته شود مبلغی را طلب میکنند که جای سوال دارد.چمنی همچنین اظهار میکند: برای حمایت از بافندگان فرش دستباف، نیاز است به تولیدکنندگان و بافندگان وام کم بهره با اقساط درازمدت اعطا کنند اما در شرایط فعلی گذراندن مراحل اداری طولانی و بهره ۲۵درصد مشکل بزرگ این افراد در دریافت تسهیلات است. چمنی با اشاره به اینکه برای توسعه صادرات فرش نیازمند بهبود تعاملات اقتصادی و سیاسی با سایر کشورهای دنیا هستیم، میگوید: در شرایطی که فرش تبریز ثبت جهانی شده است باید به آسانی در دسترس مشتریان خارجی قرار گیرد و با رایزنیهای مناسب زمینه دسترسی کشورهای هدف به بازار فرش ایران، آسان شود.البته این رایزنیها باید توسط دولتمردان انجام شود.وی با بیان اینکه هماکنون عرصه فعالیت فرش دستباف در اختیار بخش خصوصی است، اظهار میکند: نکته مهم؛ حمایت دولت از این بخش بهصورت عملی و بدون شعار است.رییس اتحادیه تولیدکنندگان و بافندگان فرش دستباف با اشاره به مزیتهای هنر – صنعت فرش، تصریح میکند: بافتن فرش از یک سو تبعات منفی زیستمحیطی نداشته و محیطزیست را آلوده نمیکند و از سوی دیگر بهدلیل انجام حرفه بافندگی در خانواده زمینه تقویت بنیان خانواده در کشور نیز مهیا شده و به این امر نیز کمک میکند.
وی با بیان اینکه تمام مراحل تولید فرش، از مواداولیه تا طراحی و بافت در داخل کشور انجام میشود، خاطرنشان میکند: تولید این کالای داخلی و اهمیت دادن به آن؛ نوعی تحقق اقتصاد مقاومتی است. البته باید به این نکته نیز توجه داشته باشیم که فرش ایران سفیر فرهنگی ما در سایر کشورها است.