شکلگیری فرصت طلایی کنونی برای وامگیرندگان متقاضی خرید آپارتمان مسکونی از سه منظر قابل توجه بوده و باید مغتنم شمرده شود. نخست اینکه بر اساس پیشبینی ۳۰ صاحبنظر بخش مسکن از چشمانداز بازار در نیمه نخست امسال، با استمرار روند پیشرونق در سال جاری، احتمالا در تابستان با افزایش تقاضای خرید مسکن و در نتیجه رشد حجم معاملات روبهرو خواهیم بود و این یعنی تقاضای خرید اوراق مسکن برای استفاده از وام بدون سپرده خرید نیز افزایش خواهد یافت.
از منظر دوم احتمال تصویب طرحی در نظام بانکی برای «پرداخت وام اوراق بدون نیاز به خرید اوراق بابت بخشی از تسهیلات» نیز در ماههای پیشرو وجود دارد. در صورت تصویب این طرح که سال گذشته پیشنهاد شد و بررسی آن در دستور کار قرار گرفت، بخشی از تسهیلات ۱۱۰ میلیون تومانی خرید مسکن بدون نیاز به خرید اوراق به متقاضی پرداخت میشود. این امتیاز تسهیلات بدون سپرده مسکن را جذابتر کرده و تقاضای کل را برای خرید اوراق افزایش خواهد داد.
بنابراین از این منظر میتواند موجب رشد قیمت اوراق شود. از منظر سوم، با توجه به اینکه از اواخر سال گذشته منابع تسهیلات بدون سپرده ۱۰۰ تا ۱۵۰ میلیون تومانی کاهش یافت و پرداخت آن با محدودیتهایی روبهرو شد، امسال یک گروه جدید به متقاضیان خرید اوراق مسکن اضافه میشود به طوری که تا سال گذشته عمده خریداران اوراق، متقاضیان خرید مسکن بودند اما در شرایط کنونی، بخش زیادی از سازندگان نیز امسال به اخذ وام اوراق روی میآورند. از ابتدای سال ۹۵ بانک مسکن تسهیلاتی را برای سازندگان پیشبینی کرد که طی آن به پروژههای صنعتیسازی ۱۳۰ تا ۱۵۰ میلیون و به پروژههای مسکونی به روش سنتی تا ۱۱۰ میلیون تومان تسهیلات بدون نیاز به سپردهگذاری و یا حتی خرید اوراق پرداخت میکرد، اما در هفتههای پایانی سال با کمبود منابع برای پرداخت این تسهیلات روبهرو شد و محدودیت پرداخت امسال نیز ادامه دارد.
از اینرو سازندگان برای تامین نیاز مالی خود امسال ناگزیر هستند به تسهیلات بدون سپرده با خرید اوراق شیفت کنند و این موضوع بر حجم خریداران اوراق میافزاید. بر این اساس بازار اوراق تسهیلات مسکن از سه منظر یاد شده شامل رشد آتی حجم معاملات، احتمال تصویب طرح جدید تسهیلاتی مبنی بر پرداخت بخشی از وام بدون نیاز به خرید اوراق و نیز شیفت سازندهها از تسهیلات بدون سپرده به وام اوراق به دنبال کمبود منابع بانکی برای پرداخت تسهیلات، تاثیر خواهد پذیرفت. به عبارت دیگر این سه نیرو امسال میتوانند میانگین قیمت اوراق را با تغییراتی روبهرو کنند.
با توجه به مجموعه شرایط مذکور، کارشناسان به سه گروه توصیه میکنند از فرصت بهاری کنونی استفاده کنند. گروه نخست کسانی هستند که آپارتمان پیشخرید کردهاند و در ماههای آینده باید نسبت به پرداخت الباقی حساب خود برای تحویل آپارتمان با استفاده از وام بانکی اقدام کنند. گروه دوم نیز کسانی هستند که در آستانه امضای قرارداد خرید مسکن هستند و گروه سوم متقاضیان خرید آپارتمان هستند که برنامه آنها برای خرید در فصل طلایی معاملات یعنی تابستان پیشرو جدی است. متقاضیان مصرفی آپارتمان در قالب این سه گروه باید از فرصت کنونی و حباب منفی شکل گرفته به بهترین شکل استفاده کنند. با این حال لازم است بار دیگر تاکید شود که مجموعه این شرایط به معنای بدبینی نسبت به آینده بازار اوراق مسکن نیست، بلکه به معنای این است که نیروهای اثرگذار میتوانند قیمت اوراق را تا حدود ۷۵ هزار تومان افزایش دهند.
در کنار سه نیروی یاد شده، یک نیروی تعادلساز دیگر نیز در بازار امسال اوراق ایفای نقش میکند که وزن و تاثیر آن قابل توجه است. محمد حسین مرادی، مدیرکل طرح و برنامه بانک مسکن در گفتوگو با روزنامه دنیای اقتصاد ، از برنامه این بانک برای افزایش ۳۰ درصدی حجم انتشار ماهانه اوراق تسهیلات بدون سپرده مسکن خبر داد و گفت: سال گذشته به طور میانگین ماهانه ۹۰۰ هزار فقره اوراق مسکن به پشتوانه بخشی از حسابهای سپرده ممتاز منتشر شد که هر فقره از آن، حق تقدم استفاده از ۵۰۰ هزار تومان وام بدون سپرده مسکن را برای خریدار فراهم میکند. وی با بیان اینکه امسال مانده سپردههای ممتاز نسبت به سال گذشته بیشتر است و در نتیجه اوراق بیشتری منتشر خواهد شد، گفت: برنامه امسال بانک این است که میزان انتشار اوراق را به حول و حوش یکمیلیون و ۳۰۰ هزار فقره در هر ماه افزایش دهد.
این برنامه از آنجاکه به افزایش حجم عرضه اوراق منجر میشود، میتواند تقاضا را که تحت تاثیر سه نیروی ذکر شده رو به افزایش است، به طور کامل پوشش دهد و به عنوان نیروی محافظ قیمت اوراق ایفای نقش کند. پیشبینی مرادی نیز این است که با توجه به افزایش حجم عرضه اوراق، مشکلی برای پوشش تقاضای خرید در سال جاری وجود ندارد و از این رو دامنه نوسان نرخ اوراق کاملا کنترل شده خواهد بود.