اصالت قالی خراسان اثر خلاقیت قالی بافانی است که در طول قرنها با نبوغ خود نقش های زیبا آفریدند و غم ها و شادی های خود را گره زدند، به همین دلیل این هنر صنعت دستی حکایت از فرهنگ و هنر یک ملت دارد که اینک متاثر از مدرنیته و بازار، کم فروغ شده است.
فرش در این منطقه به لحاظ نقش، طرح، رنگ، تعداد گره و رج با دیگر مناطق کشور متفاوت است و نقش و طرح هایی که هنرمندان این عرصه در طول قرنها برای قالی خلق می کردند، اینک برندی در قالی خراسان به شمار می رود و اسامی هنرمندانی مانند عمواوغلی، مخملباف، صابر، خدیوی، علیپور و شیخ بورنگی به عنوان برندی برای طرحهای قالی امروز در خراسان به شمار رفته و شهرت جهانی دارد.
بیکاری، مشکلات معیشتی، تولیدات فله ای با طرحهای تکراری، عدم حمایت از خلاقان و هنرمندان صاحب سبک در طرح و نقش قالی و فشارهای بین المللی همه و همه دست به دست هم داده و قالی خراسان رضوی را از جایگاه اصلی خود دور کرده است.
**قالی بافی دچار دو باطل شده است
یک پژوهشگر فرش و عضو پیوسته انجمن علمی فرش به خبرنگار ایرنا گفت: کاشمر، مشهد، نیشابور و سبزوار بزرگترین قطب های تولید فرش در کشور هستند و در این بین مشهد و کاشمر از معدود مناطقی هستند که قالی بافی برای مردان شغل اصلی بوده و زن و مرد با مشارکت همدیگر فرش می بافند.
عبدالله احراری افزود: این اصالت و جایگاه برای تولید قالی در خراسان رضوی در حال کمرنگ شدن است زیرا زمانی ایران به طور عمده تولید کننده فرش بود اما اکنون بسیاری از کشورها از جمله افغانستان، چین، هند، پاکستان، ترکیه، تاجیکستان، ترکمنستان، آذربایجان که مشکل اشتغال دارند به تولید فرش رو آورده اند.
وی اظهار کرد: در کشورهای مزبور هزینه تمام شده تولید فرش بسیار کمتر از ایران است به این معنا که آنها می توانند یک سوم قیمت تولید فرش در ایران آن را تولید و به بازار جهانی عرضه کنند لذا فرش ایرانی به لحاظ قیمت تمام شده قدرت رقابت با فرش کشورهایی مانند افغانستان، پاکستان و هند را ندارد.
این پژوهشگر فرش گفت: در آن کشورها ممکن است بافنده برای داشتن یک وعده غذا فرش ببافد اما در ایران این گونه نیست، زیرا فرش بخشی از فرهنگ و هویت و هنر این سرزمین است.
احراری ادامه داد: فرش خراسان و در مجموع فرش ایران از دو بعد دچار مشکل و محدودیت است؛ یک سری محدودیت ها به خارج از کشور مربوط می شود و بخشی از مشکلات قالی بافی هم به مسئولان و مردم مرتبط است.
عضو پیوسته انجمن علمی فرش در تشریح دلایل بروز مشکلات برای هنر – صنعت قالی بافی در کشور بیان کرد: بخشی از مشکلات تولید فرش در ایران مربوط به مسائل سیاسی و تحریم های اعمال شده علیه ایران می شود.
وی خاطر نشان کرد: قبل از برجام ایران بسیاری از بازارهای جهانی را از دست داد، به عنوان مثال به طور مشخص بازار فرش آمریکا دست ایران بود اما این بازار توسط پاکستانی ها و هندی ها گرفته شد.