مثلا در مسیر خطآهن بیشتر امکان ورود عابر پیاده بهطور ناگهانی به وسط مسیر است یا یک خیابان؟ امکان تلاقی بر سر چهارراهها، دوربرگردانها، میدانها و سایر سازههای جادهای و خیابانی بیشتر است یا روی ریل قطار؟ تمام دادهها در این جا، مسیر ریلی را امنتر، خلوتتر، قابلپیشبینیتر و مناسبتر برای حرکت بدون راننده معرفی میکردند.
پس میتوان این طور برداشت کرد سیستم سیگنالینگ «CBTC» اعتمادی به انسانها ندارد! صحیح است؟
دقیقا! سیستم «CBTC» به عامل انسانی اعتماد نمیکند. در سانحه دلخراش قطارمسافری در ایستگاه هفتخوان سمنان، عامل انسانی به اشتباه و بدون توجه به علائم مشهود الکتریکی و قرمز بودن چراغ، رنگ قرمز چراغ را – به نظر من- بهعلت سرما دانسته اصطلاحا فکر میکند چراغ قرمز مانده است، حتی پس از پاک شدن بلاک و آزاد شدن آن.
به همین علت، با تکیه بر این فرض که سیستم به علت سرما دچار خطا شده است و چراغی را که باید سبز میکرده، قرمز نگاه داشته است، از قطار دوم میخواهد وارد خطی شود که تمام شواهد عینی و منطقی میگویند هنوز اشغال است.
اگر سیستم علائمی ما، به سیستم «CBTC» مجهز بود، اولا حتی اگر این مامور پانل کنترل اشتباه میکرد و عملا و صریحا برخلاف قوانین سیر و حرکت، قطار دومی را به خط اشغالی فرا میخواند، سیستم بلاکینگ متحرک موجود در سیستم «CBTC» با حفظ حداقل فاصله ایمنی در تمام حالتهای ممکن بین دو و حتی چند قطار در یک بلاک فیزیکی، احتمال برخورد را صفر میکرد.
آینده ایمنی ریل چطور رقم خواهد خورد؟
سرانجام روزی باید تخصص و تصمیمگیری براساس دانش، فن و تکنولوژی و آگاهی بدون هیچگونه حدس و گمان یا تعبیر شخصی، جای خطای حسی بشری را خواهد گرفت. با سیستمهای دانشبنیان، سیستمهای صنعتی و تکنولوژیک، باید بهطور علمی برخورد و از تعبیر آنها به هر علتی، شدیدا پرهیز کرد.
کار در محیط صنعت حملونقل مسافری از آن جا که مستقیما و بدون واسطه به جان و سلامت جانی انسانها ربط دارد، خطا را بهسادگی و بدون هزینه رها نمیکند. نیروی انسانی به همان اندازه که میتواند در ارتقا و بهبود فنآوری، تکنولوژیها و بهبود روشها موثر باشد، به همان اندازه که میتواند با ایدههای دانشبنیان خود جهان را به جایی دلنشینتر و آسودهتر برای ادامه زندگی بشری تبدیل کند، اگر حرفهای و براساس قوانین و اصول موضوعه و پذیرفتهشده در محیطهای صنعتی عمل نکند، خطرناکترین عامل تاثیرگذار بر جان و سلامت بشر تلقی میشود؛ آنچنان که سیستمهای ایمنی ساخته دست خودِ بشر تمام سعیشان را به کار میگیرند تا این نقش مخرب و خطرناک را هر چه کمرنگتر و بیاثرتر کنند.