خانه صنعت، معدن و تجارت استان تهران
نوشته های مرتبط
درمان بیماری هلندی
درآمدهای حاصل از منابع طبیعی در مقایسه با سایر درآمدها دارای این ویژگی هستند که ارزش آنها به شکل قابل توجهی از ارزش کاری که عاملان اقتصادی برای تولید آن انجام داده‌اند بیشتر بوده و از این رو به درآمدهای ناشی از این دست محصولات رانت منابع طبیعی اطلاق می‌شود. ورود مستقیم این درآمدها به درون اقتصاد آثار منفی به جا می‌گذارد. در واقع نحوه صحیح مدیریت درآمدهای حاصل از منابع طبیعی، چالشی بوده که کشورهای مختلف با آن مواجه بوده و برای آن چاره‌اندیشی کرده‌اند.
کشورهای دارای منابع نفتی برای مدیریت درآمدهای آن و نحوه کسب و جهت‌دهی این درآمدها سیاست‌های متفاوتی را در طول زمان اتخاذ کرده‌اند تا بیشترین منفعت را نصیب خود کنند، در این بین کشورهایی با وارد کردن ارزهای خارجی حاصل از فروش نفت به داخل سیستم اقتصادی خود در کنار تبعات منفی اقتصادی همچون افزایش پایه پولی و نقدینگی و درنتیجه آن ایجاد تورم از طریق بانک مرکزی و یا کاهش نرخ ارز اسمی و به تبع کاهش رقابت‌پذیری داخلی و همچنین ایجاد تورم با عرضه و فروش مستقیم در بازار داخلی موجب عقب‌افتادگی کشور خود شده‌اند.
از طرفی کشورهایی با سرمایه‌گذاری این ارزها در دیگر کشورها و استفاده از سود آن توانسته‌اند خود را از زیان‌های این رانت‌ها در امان نگه دارند. برخی دیگر با ذخیره نفت خود چشم به آینده آن دوخته‌اند تا در زمان اتمام ذخایر دیگر کشورها بیشترین سود را نصیب خود کنند. در کنار این سیاست‌ها کشورهایی بر صادرات مستقیم نفت خام کسب درآمد کرده‌اند و تعدادی دیگر بر زنجیره ارزش نفت متمرکز شده‌اند.
در سال‌های اخیر نیز رهبر معظم انقلاب با تاکید بر بخش‌های مختلف اقتصاد کشور به‌ویژه حوزه نفت و گاز سعی کرده‌اند، مردم و مسئولان کشور را با یکی از بزرگترین بلیات اقتصاد، و نه فقط اقتصاد، بلکه بلیات عمومی کشور که همان وابستگی به درآمدهای نفتی است آگاه کنند و با ابلاغ سیاست‌های کلی برنامه پنجم توسعه به این صنعت و جهت‌دهی به مهم‌ترین بخش اقتصادی ایران، بزرگترین حرکت مهم در این زمینه که همان جایگزینی نفت با فعالیت‌های درآمدزای دیگر است را محقق کنند تا علاوه بر ماندگاری این سرمایه برای آیندگان، به‌عنوان ابزار قدرت کشور در صحنه‌های بین‌المللی استفاده شود.
تمرکز بر اقتصادی سالم و مستقل در کنار ایجاد قدرت اقتصادی در حوزه قیمت‌گذاری، چانه‌زنی نیز می‌تواند منجر به حفظ کشور از نوسانات قیمتی کالایی خاص و متاثر از قدرت دولت‌های بیگانه شود. در این میان توجه به بخش‌های مختلف اقتصاد، کارآفرینی، تولید داخلی، حمایت از سرمایه‌گذاری و ثبات، شفافیت و انسجام سیاست‌ها و مقررات اقتصادی نیز به منظور رها شدن از تهدیدهای اقتصاد نفتی و رشد اقتصادی، لازمه استفاده هر چه بهتر از نفت و ضایع نکردن این سرمایه را باید در کشور نهادینه کرد.
