او اظهار کرد: درباره برنامه ششم هم باید بگویم که متاسفانه کل این برنامه توسعه متنزل شده است در حد یک سند مجوز طلبی و به کلی مسائل مربوط به توسعه در این سند کنار گذاشته شده است و این سند گواهی شده است برای اینکه در ابعاد بیسابقهای روزمرگی و امروز را به فردا رساندن در کل ارکان نظام تصمیم گیری کشورمان تثبیت شود.
فرشاد مومنی همچنین افزود: وقتی به ادبیات توسعه نگاه میکنید میبینید که به برنامههای توسعه از این زاویه انتقاد میشده است که چرا مسئله پیچیده و چند وجهی توسعه را تک ساحتی و تک سببی میدیدند و طبیعتا برنامههایی که بر مبنای چنین طرز نگرشی ایجاد و تهیه شده باشد قابلیتی در همین حد دارند.
این استاد دانشگاه بیان کرد: کوششهای بسیار ارزشمندی توسط نظریهپردازان توسعه صورت گرفت با این مضمون که به تدریج و به صورت فزایندهای این درک ایجاد شود که توسعه باید به مثابه یک دگرگونی اعتلابخش در سطح کل نظام حیات جمعی دیده شود و دقیقا در شرایطی که به لحاظ فهم نظری در مسائل توسعه یکی از مطلوبترین شرایط را در ساحت علم داریم و ضریب جامعنگری و عمیقنگری در سطح نظری افزایش چشمگیری پیدا کرده است، نوعی پسرفت در نظام تصمیمگیری ما ایجاد شده است.
وی ادامه داد: یکی از دستاوردهای نظری توسعه این بوده است که مطرح شود، توسعه در جامعهای اتفاق میافتد که یک رابطه قابل قبول مبتنی بر تفاهم و اعتماد متقابل میان مردم و دولت وجود داشته باشد. اگر ما اسناد توسعه را منتشر کنیم و هیچ ارزیابی و آسیب شناسی از این واقعیت نداشته باشیم کشور هزینه میدهد. امیدوارم رسانهها کمک کنند که تجریههای توسعه طلبی ایرانیان در قرن بیستم مورد واکاوی قرار بگیرد. ایران جزو معدود کشورهایی است که دو بار یعنی در ربع اول و پایان قرن بیستم دو حرکت مردمی توسعهطلبی را پشت گذرانده است، و این دو انقلاب مشروطیت و انقلاب اسلامی هستند.
این استاد دانشگاه بیان کرد: ایران این امتیاز را دارد که یک جنبش پر دیگر شور را در سالهای میان قرن بیستم تحت عنوان نهضت ملی شدن نفت تجربه کرده است. نکته کلیدی این است که با وجود فشارها، بحرانآفرینیها، محدودیتها و … در بالاترین سطح بوده است، افتخار آمیزترین عملکردهای اقتصادی در این دورهها ثبت شده است و این معجزه اصلاح رابطه دولت و ملت را به نمایش میگذارد.
وی تاکید کرد: همچنین در جنگ تحمیلی هم دیدیم که از ۱۷ رکورد تاریخی تکرار نشده در ۴۰ سال اخیر ۱۴ مورد آن، مربوط به جنگ تحمیلی است که حساب و کتاب اینها از رابطه دولت و ملت قابل فهم است.مسئله توسعه بدون توجه به ارزیابی آسیبشناختی از رابطه دولت و ملت و طراحی برای اصلاح و بهبود محال است که به نتیجه برسد.
او همچنین در زمینه مقایسه عملکرد نظام ملی در دوره مسئولیت دولت هفتم و هشتم درمقابل دولت نهم و دهم بیان کرد: در مهر ماه ۱۳۹۲ مرکز پژوشهای مجلس گزارشی منتشر کرد که در آن گزارش آمده: در دولت نهم و دهم برای رسیدن به هر واحد رشد اقتصادی به طور متوسط پنج برابر بیشتر از دوران دولت هفتم و هشتم دلار نفتی هزینه شده است. این یعنی بیسابقهترین سطوح ناکارآمدی. از منظر ملاحظات سطح توسعه نیازمند ژرفکاویهای جدی است.