در شرایط کنونی بازار داخلی تولید فولاد کشور به حالت اشباع رسیده است، از اینرو برخی تولیدکنندگان دست به کاهش تولیدات خود زدهاند و البته برخی نیز بازارهای صادراتی را هدف قرار دادهاند تا بتوانند با ظرفیت کنونی خود همچنان به تولید ادامه دهند.
اما بهنظر میرسد که با توجه به شرایط پیشرو و اشباع بازار داخلی، فولادسازهای ایرانی برای یافتن بازارهای صادراتی جدید باید کفش آهنی به پا کنند و به جاهایی بروند که هرگز نبودهاند.
اشباع فولادی
درباره صادرات فولاد ایران و شرایط آن در ایران، رضا زائرحیدری تحلیلگر و کارشناس فولاد و مواد معدنی در گفتوگو با صمت اظهار کرد: بازار داخلی فولاد ایران اشباع شده و تولیدکنندگان نمیتوانند از ظرفیت واقعی خود استفاده کنند. بخش بسیاری از ظرفیت اکنون ما استفاده نمیشود که این امر باعث افزایش قیمت تمامشده میشود. از سوی دیگر واحدهای جدید نیز یک به یک در حال افتتاح هستند. از اینرو صنایع فولاد ایران برای ادامه حیات راهی جز صادرات ندارد و برای صادراتی شدن نیز تا جایی که مقدور است باید بتوان بهسمت رقابتی شدن تولید پیش رفت. زائرحیدری در پاسخ به این پرسش که چرا ترکیه در صادرات میلگرد تا این اندازه موفق است و صادرکنندگان ایرانی نتوانستهاند در این بخش فراتر از بازارهای محدود منطقهای موفقیتی داشته باشند، عنوان کرد: ترکها موفقترین صادرکنندگان میلگرد در جهان هستند. آنها میتوانند با شمش وارداتی (حتی از ایران) یا قراضه وارداتی و با وجود هزینه بالای انرژی، صادرات خوبی به کشورهای دیگر حتی اروپا و امریکا داشته باشند. صادرکنندگان میلگرد در ترکیه بهطور معمول شرکتهای بزرگ نبوده و از تجهیزات خاصی نیز برخوردار نیستند، کارخانههای کوچکی هم دارند، اما صادرکنندههای خوبی هستند. موضوع این است که آنها قاعده بازی را بهخوبی میشناسند. ولی در مقام مقایسه صادرات فولاد ایران به قطر با وجود میزان بالای مصرف این کشور ناچیز است. وی در ادامه توضیح داد: در ایران بهدلایل مختلف تعادل بین محصولات طویل و تخت بهم خورده و در بخش طویل با یک مازاد عرضه بزرگ روبهرو هستیم (که بخش کمی از آن صادر میشود) ولی در بخش تخت (اماسسی) زیر فشار نیاز داخلی قادر به افزایش صادرات خود نیست. به ظاهر موضوع این است که بخش بسیاری از محصولات طویل باید صادر شود، اما چگونه؟
زائرحیدری در پاسخ به این پرسش که نگاه و حمایت دولت تا چه اندازه میتواند در بخش صادرات فولاد تاثیرگذار باشد، گفت: بهطور قطع کمکهای دولتی در این زمینه میتواند تاثیرگذار باشد، اما نمیتوان به انتظار حمایتهای دولتی نشست، چراکه مشکلات بسیاری در آن بخش وجود دارد، برای مثال بودجه کافی نیست یا مشکلات دیگر که رفع آنها زمانبر خواهد بود. وی در ادامه تاکید کرد: به نظر میرسد نگاه شرکتهای ایرانی باید تغییر کند. کارخانهها دیگر نمیتوانند در بازار تهران و اصفهان همه محصول خود را بفروشند. از اینرو ۳۰ تا ۴۰درصد و در آیندهای نزدیک ۵۰درصد از محصولشان باید خارج از ایران فروخته شود. زائرحیدری در پاسخ به این پرسش که در تمامی انواع محصولات فولادی به اشباع رسیدهایم، عنوان کرد: در محصولات تخت به اشباع نرسیدیم، اما در فولادهای ساختمانی به اشباع رسیدهایم. یک ظرفیت یک میلیون تنی چند وقت پیش اضافه شده و تا پایان سال فکر میکنم باز هم به ظرفیت کشور اضافه شود. در حالیکه در ایران مشتری برای این محصولات وجود ندارد.