مدتی است بانک مرکزی با رویکردی غیردستوری، در تلاش است تا با اقداماتی ازجمله کاهش نرخ سپرده قانونی بانکها، ساماندهی اضافهبرداشتها و موسسههای غیرمجاز، کاهش نرخ سود بانکی بین بانکی و رفع تنگناهای مالی، این امکان را ایجاد کند که نرخ سود بانکی به شکل غیردستوری کاهش یابد.
آنچه بهعنوان دلیل تغییر این رویکرد از سوی بانک مرکزی اعلام شده، به گفته قائممقام بانک مرکزی این است که با توجه به شرایط امروز، سیاست دستوری نرخ سود، سیاستی شکستخورده است که باید اصلاح شود. اکبر کمیجانی در این رابطه اظهار امیدواری کرده که با اصلاح سیاستها، نرخها در مسیر صحیح قرار گرفته و کاهش یابند. به هرحال رویکرد جدید بانک مرکزی در حالی به سمت کاهش نرخ سود اما به شکل غیردستوری است که کارشناسان و صاحبنظران این حوزه، بر این باورند که این سیاست ازجمله اقداماتی است که میتواند آثار مثبتی را در اقتصاد بر جای بگذارد، اما این اتفاق منوط به فراهم کردن برخی شرایط است تا این اقدامات شکل واقعی به خود بگیرند و آثار مثبتشان در اقتصاد نمایان شود.
بهبود وضعیت اقتصاد، یک پیشنیاز
عبدالرضا امیرتاش از کارشناسان حوزه بانکی و استاد دانشگاه در این رابطه در گفتوگو با صمت اظهار کرد: همین که بانک مرکزی به این نتیجه رسیده که نرخ سود نباید به شکل دستوری تعیین شود و باید براساس تغییرات شرایط اقتصادی حرکت کند، خود میتواند نخستین گام در جهت تعیین یک نرخ مطلوب برای سود بانکی باشد تا بلکه مسیر صحیح را پیدا کند. وی با بیان اینکه دستیابی به این هدف کمی زمانبر خواهد بود چراکه سود بانکی برای اینکه بر یک نرخ مطلوب قرار بگیرد، نیازمند این است که برخی زیرساختها و سیاستها اصلاح شود و چرخ اقتصاد به حرکت درآید، در این رابطه گفت: در حال حاضر به نظر میرسد شرایط تورمی و اقتصادی کشور، اجازه پایین آوردن نرخ را به سود بانکی نمیدهد و ممکن است با کاهش این نرخ، منابع از بانکها خارج شوند و بازار سفتهبازی دوباره گرم شود. به گفته این کارشناس اگر به دنبال این هستیم که نرخ سود بانکی، به یک نقطه مطلوب برسد، باید تعیین این نرخ به شرایط اقتصادی و عرضه و تقاضا در بازار سپرده شود که به نظر میرسد با لغو تحریمها و با توجه به چشمانداز مثبتی که از اقتصاد ایران وجود دارد، نرخها با فراهم آمدن این شرایط به شکل غیردستوری کاهش یابند.