نشریه فارن پالسی در مطلبی به تحلیل شباهتهای برجام و برنامه خدمات درمانی اوباما موسوم به اوباما کر پرداخت و نوشت که شکست لایحه بهداشت و درمان ترامپ نه تنها خبری خوش برای مهمترین دستاورد داخلی اوباما (اوباما کر) محسوب میشود که این موضوع پالسی مثبت برای برجام نیز بهشمار میآید؛ توافقی که مهمترین دستاورد دیپلماتیک اوباما نیز به حساب میآید. «فارن پالسی» در ادامه این مطلب نوشته است که طرف آمریکایی علاقهای به برهم زدن برجام ندارد؛ اما ممکن است بیسر و صدا آن را تضعیف کند.
به نقل از اقتصادنیوز ، شکست لایحه بهداشت و درمان جمهوریخواهان نهتنها خبری خوش برای دستاورد داخلی اوباماست، بلکه برای یکی از اصلیترین دستاوردهای سیاستهای خارجی او یعنی برجام نیز خبر خوبی محسوب میشود.
دو سال قبل این مساله مطرح شد که توافق هستهای ایران در حوزه سیاست خارجی، معادل برنامه بهداشت و درمان اوباما موسوم به «اوباماکر» در حوزه داخلی است و اکنون این شباهت بیشتر از هر زمان دیگری مشخص است. هر دو با واکنشهای سیاسی مشابهی روبهرو هستند و هر دو آنقدر پیچیده هستند که نمیتوان آنها را ملغی کرد. این مساله به این معنی است که در آینده نزدیک این دو دستاورد اوباما پابرجا خواهند بود.
با این وجود، تمرکز نکردن دولت جدید بر اجرای برجام و اوباماکر یا گامهای آهسته دولت ترامپ برای تضعیف این دو دستاورد، به فروپاشی آنها در بلندمدت منجر خواهد شد. برجام و اوباماکر هر دو بهشدت پیچیده و توافقنامههای ناقصی هستند، زیرا باید نیازها و منافع ذینفعان فراوانی را تامین کنند و همچنین باید مسائل و موضوعات بسیار پیچیدهای را حل کنند.
پیچیدگی توافق هستهای ایران از این جهت است که فقط توافقنامهای بین ایالاتمتحده و ایران نیست، بلکه دیگر قدرتهای بزرگ جهان یعنی چین، فرانسه، آلمان، بریتانیا و روسیه را نیز شامل میشود. اگر ایالاتمتحده از این توافق عقبنشینی کند، برای اعمال مجدد تحریمها به حمایت این قدرتها نیاز دارد و بعید است که چنین حمایتی را کسب کند. نتیجه این مساله «مارپیچ مرگ» توافق هستهای با جهان جدیدی خواهد بود که در آن رژیم تحریمهای اعمال شده علیه ایران بهطور چشمگیری ضعیف است.
علاوه براین، دولت ترامپ یک دستور کار بینالمللی گسترده دارد که اجرای آن بدون همکاری این قدرتها دشوار خواهد بود. ترک یکجانبه چنین توافقنامه سطح بالایی، به اعتبار آمریکا در دیگر عرصهها لطمه میزند و موجب میشود مذاکره با این قدرتها درمورد دیگر موضوعات مهم، دشوار شود. کنگره، دیگر ذینفع اصلی است و دارای این قدرت است که با تصویب تحریمهای جدیدی که برجام را نقض میکنند، توافق هستهای را از میان ببرد.
اما بعید است برای انجام این کار به اجماع برسد. در زمان اوباما، کنگره در جلب حمایت برای وضع تحریمهای بیرحمانه علیه ایران مشکلی نداشت، زیرا میدانست که این تحریمها به قانون تبدیل نمیشوند. دولت اوباما همیشه درباره بدترین شرایط مذاکره میکرد، اما در نهایت به موضعی معتدل میرسید بهگونهای که اهرمی در برابر ایران داشته باشد اما برجام یا مذاکرات را تهدید نکند.
در دوران ریاستجمهوری ترامپ، کنگره موشکافانهتر عمل میکند. قوانین تحریمهای ایران که پیش از اجلاس آیپک در دو مجلس نمایندگان و سنا مطرح شد، کاملا معتدل بود. هر دو بازوی قانونگذاری میتوانستند شرایط را بدتر و اعتماد بین ایران و آمریکا را تضعیف کنند. تصویب هرگونه تحریمی بدون آگاهی از استراتژیهای گستردهتر دولت ترامپ، اشتباه است. در سال ۲۰۱۵، ۴۲ نماینده دموکرات سنا با حمایت از این توافق ریسک بزرگی کردند. اکنون آنها قادرند از تصویب هر قانونی که فکر میکنند به برجام آسیب خواهد رساند، جلوگیری کنند و از موضع خود عقبنشینی نمیکنند.