▪ اکسیداسیون خاک
حرکت ماهیها در آب کمعمق، لایه سطحی میکروارگانیسمها را که سطح خاک را پوشاندهاند، میشکند. اینکار باعث افزایش سطح اکسیژن محلول در خاک، افزایش اکسیداسیون و نیز کاهش فشار در طول دوره رشد میگردد.
این تغییرات در میزان محتویات اکسیژن، بهطور مؤثری میزان جذب موادمغذی را نیز افزایش میدهد. سیستم جوی ـ پشته به آب اجازه میدهد بدون اینکه بر روی ماهیان اثر منفی داشته باشد بهدرون خاک نفوذ کند. همچنین نفوذ نور باعث افزایش دما در لایههای پرورشی شده و در نتیجه باعث افزایش محصول برنج میشود (بهخصوص در مزارع برنج دیررس).
▪ محتویات npk موجود در برنج
میزان npk موجود در برگها و سنبله گیاهان برنجی که با ماهی رشد کرده بودند نسبت به کرتهائی که به روشهای دیگر (غیر از برنج و ماهی) عمل کرده بودند، بیشتر بود. این تفاوت به تفاوت بین سطح npk در خاک دو کرت بستگی دارد.
▪ کلروفیل گیاه برنج
محتویات کلروفیل گیاه برنج در تمام مراحل رشد بهطور قابل ملاحظهای در شالیزار مورد آزمایش بیشتر از سایر مزارع بود. بالا بودن میزان کلروفیل نشاندهنده آن است که پروسه فتوسنتز کارآئی بسیار داشته که منجر به جمع شدن مقدار فراوان کربوهیدرات در گیاه شده است.
▪ ناحیه سطحی برگها
در شالیزار آزمایشی، مقطع سطحی برگها در مراحل اولیه رشد بزرگتر از گیاهان مزارع دیگر است. بزرگ شدن ناحیه سطحی برگها و افزایش محتویات کلروفیل آنها، کارآئی فتوسنتز را بیشتر میکند. به این ترتیب تعداد خوشههای پرثمر، تعداد دانههای هر خوشه و وزن دانهها افزایش مییابد.
▪ تجمع ماده خشک
در سیستم کشت توأم برنج ـ ماهی، محتویات کلروفیل، سطح برگها، میزان npk و فعالیت سیستم ریشه در گیاه برنج بیشتر از گیاهان برنج سایر مزارع که به روش معمولی کشت میشوند، میگردد.
این تفاوت در تجمع ماده خشک نیز بروز میکند. به اینصورت که کل وزن خشک تمام محصول برنج در شالیزار مورد بررسی ۱/۱۷ درصد بیشتر از مزارع دیگر بوده است و این یک شرایط ایدهآل جهت افزایش تولید برنج میباشد.
▪ تأثیر بر کشت
چگونگی کشت و زرع گیاه برنج در طول مراحل اولیه رشد، حیاتیترین مرحله برای تولید خوشههای پرثمر برنج میباشد. تعداد خوشهها و زمان جوانهزدن آنها کاملاً به میزان بارورسازی بستگی دارد. گیاهان برنجی که در مزرعه مورد آزمایش رشد یافتند دارای خوشههائی بسیار پرثمرتر در هر گیاه بودند. اگر چه هر دو مزرعه (شاهد و آزمایشی) به یک میزان کوددهی شده بودند. اما در مزرعه مورد آزمایش ماهیان، راندمان استفاده از موادمغذی و پراکنش npk و حاصلخیزی خاک را افزایش و میزان اتلاف کود را کاهش دادند.
● رشد علفهای هرز
کپور معمولی همه چیزخوار و کپور علفخوار، گیاهخوار میباشد. اما کپورهای معمولی علفخوار انگشتقد از حشرات آبی نیز تغذیه میکنند. وقتی این دو گونه ماهی با هم در شالیزار ذخیرهسازی میشوند، باعث کنترل علفهای هرز در آنجا میگردند. در مزرعه برنج و ماهی مورد آزمایش در طول دوره رشد میزان علفهای هرز بهطور قابل ملاحظهای کمتر از سایر مزارع میباشد.
● مزایای اقتصادی
سیستم برنج ـ ماهی یک اکوسیستم سودمند برای هر دو گونه را بهوجود میآورد. در سیستم جوی ـ پشته تولیدات ماهی میتواند به ۶۴۲ کیلوگرم در هکتار برسد. در همان زمان ماهیان به سیستم کود اضافه کرده و آفات و علفهای هرز موجود در شالیزار را از بین میبرند. محصول برنج نیز حدود ۴/۱۴ درصد افزایش مییابد، تخمین زده شده است که سیستم جوی ـ پشته میتواند کل درآمد حاصله از مزرعه را دو برابر نماید.
● کشت برنج و ماهی در گیلان
استان گیلان با داشتن حدود ۲۳۰ هزار هکتار اراضی شالیزاری و داشت آب و هوای مناسب دارای شرایط خوبی برای انجام این طرح میباشد و طبق مطالعات مهندسین مشاور حدود ۱۵ هزار هکتار از شالیزارهای استان دارای قابلیت اجراء این طرح میباشد.
این طرح در سال ۱۳۷۵ با تحت پوشش قراردادن دو مزرعه به مساحت حدود هفت دهم هکتار توسط معاونت تکثیر و پرورش آبزیان شیلات استان گیلان اجراء شد و در آن سال حدود ۵۵۰ کیلوگرم ماهی تولید شد. از سال ۷۵ به بعد هرساله تعداد مزارع کشت توأم رو به افزایش بود بهطوریکه در سال ۱۳۸۲ تعداد مزارع حدود ۱۳۰ مزرعه و با مساحت بالغ بر ۸۴ هکتار فعال بوده که از این مزارعه حدود ۷۳ تن ماهی پرورشی تولید گردید در سال ۸۳ نیز حدود همین تعداد مزرعه در حال انجام این طرح بود از مهمترین فوائد این طرح میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
▪ کنترل هرز نرمتنان و حشرات
▪ مبارزه بیولوژیکی با برخی از آفات برنج
▪ استفاده از فضولات ماهی بهعنوان کود برای برنج
▪ جلوگیری از استفاده بیرویه از کودها و سموم شیمیائی
▪ کنترل گیاهان آبزی نظیر آزولا
▪ تولید گوشت ماهی، افزایش محصولات برنج و افزایش سرانه مصرف ماهی در روستاها
● شرایط لازم اجراء طرح
برچسبافزایش تولید برنج شالیکاران
همچنین ببینید
اتصال به زنجیره جهانی برای افزایش تولید
وزیر صنعت، معدن و تجارت با بیان اینکه ایران در حال اتصال به زنجیره صنعت ...