او افزود: این اقلام را جدا کردیم و گفتیم شکر، لاستیک، برنج و… برود داخل بازار آزاد. یعنی با ارز متقاضی وارد شود. امروز هم وزارت صنعت، معدن و تجارت همین کار را میکند. اقلامی را که از اتاق مبادلات اجازه ثبت سفارش داشت، درمیآورد و به بازار آزاد وارد میکند. این یک کار خوب بود که انجام شد. در گذشته ما پیمان ارزی داشتیم که سال ۱۳۸۰ این پیمان ارزی را برداشتیم. یعنی اینکه صادرکننده مکلف بود با نرخ بانک مرکزی، ارز خودش را به سیستم بانکی بفروشد.
او در ادامه بیان کرد: تقریباً این حرکت که الان داریم انجام میدهیم، خودش آزاد گذاشتن فروش ارز در بازار، به سیستم بانکی با نرخ بازار آزاد است و تقریباً تداعی آن حالت را میکند که ما پیمان داشتیم و صادرکننده باید ارزش را به نرخ مبادلاتی، نرخ رسمی بانک مرکزی میفروخت. این حرکت در مقابل آن اتفاق افتاد، اما کارهای دیگری باید در این زمینه صورت بگیرد، آن موقع ما محدودیت نقل و انتقالات ارزی را نداشتیم، روابط کارگزاریمان برقرار بود، اما در این دوره به هر حال هنوز این محدودیتها رفع نشده، در سال ۱۳۸۰ که یکسانسازی نرخ ارز شد، صادرات غیرنفتی ما شاید بیشتر از دو میلیارد دلار نبود، ولی امروز این بخش تقریباً ۷۰ درصد نیاز ارزی ما را مرتفع میکند.
مدیرعامل صندوق ضمانت صادرات ایران گفت: با توجه به اینکه در چهارماهه اول تراز تجاریمان سه میلیارد و ۴۰۰ میلیون دلار مثبت شده، تقریباً کل واردات را میتواند تحت پوشش قرار دهد. فقط اینجا مصرف قاچاق هم هست که این تقاضا هم از بازار آزاد تامین میشود. اگر این حرف درست باشد که ۱۵ یا ۱۶ میلیارد دلار تا ۲۰ میلیارد دلار واردات قاچاق کشور است، این تقاضای ارزی هم، واقعیتی است که باید در محاسبات مد نظر قرار گیرد. از اینرو، این مقدمات و تهیه آمار و مقررات یکسانسازی، یکی از کارهای عمدهای است که باید در آینده صورت بگیرد. در حال حاضر افزایش صادرات غیرنفتی توانسته کمی فشار بانک مرکزی را کاهش دهد.
او در پاسخ به این سولا که آیا اکنون شرایط مناسبتر از دهه ۸۰ است و میتوان با اجرای این سیاست یکسانسازی نرخ ارز را آسانتر از گذشته انجام داد؟ گفت: از جهاتی شرایط بهتر از گذشته است اما از جهاتی هم اینگونه نیست. از این نظر که درآمدهای ارزی خارج از فروش نفت بیشتر از درآمدهای ارزی حاصل از فروش نفت شده، شرایط بهتر از قبل است. اما در آن مقطع نقل و انتقالات ارزی، عادی و معمولی بود، اما الان هنوز با توجه به اثرات باقیمانده از تحریمها و اینکه رابطه کارگزاریها کاملاً برقرار نشده، دست بانک مرکزی بسته است؛ اینکه در کدام کشورها نفت میفروشد و از چه کشورهایی میخواهد واردات انجام دهد.
او افزود: این محدودیت است، اما از آن طرف به هر حال درآمدهای خوب صادرات غیرنفتی هم هست. یعنی این دو با هم در یک تقابل، همدیگر را خنثی میکنند. ولی به نظرم میرسد که وضعیت ما بدتر از سال ۱۳۸۰ نیست و از جهاتی هم بهتر است.
سیدعلی در پاسخ به این سوال که قیمت دلار باید در چه نرخی یکسانسازی شود؟ و با توجه به اینکه مسوولان بانک مرکزی وعده دادهاند که تا آخر سال این یکسانسازی انجام داده شود آیا در شرایط فعلی این زمان مناسب است؟ گفت: یکسانسازی ارز به نظر من باید به نرخ بازار صورت بگیرد. یعنی روزی که بخواهد یکسانسازی اعلام شود، نرخی که تعیین خواهد شد، نمیتواند به نرخی کمتر از بازار آزاد باشد، اما اینکه درآمدهای ارزی ما میتواند این نرخ را از نرخ فعلی پایینتر بیاورد و وضعیت صادرات ما طوری باشد که تا آخر سال مثلاً بیشتر از ۵۰ میلیارد دلار صادرات نفتی داشته باشیم، در این نرخ موثر است.