ساخت خط لوله دامغان به نکا با دستور ویژه وزیر نفت جمهوری اسلامی ایران پس از آخرین دور بدعهدی صادراتی شرکت گاز ترکمنستان روند سریعتری به خود گرفت.
توسعه زیرساختهای گازرسانی در سطح کشور در سالهای گذشته با روند مطلوبی در جریان بوده و در این مسیر، افزایش پایداری انتقال گاز مناطق مختلف از جمله شمال و غرب کشور به طور جدی در دستور کار صنعت گاز قرار گرفته است. در این مسیر و با توجه به مشکلاتی که در زمان کاهش دمای هوا در سطح گسترده و افزایش مصرف گاز در مناطق شمالی کشور رخ میدهد، تاکنون طرحهای متعددی تعریف و اجرا شده است.ایرنا نوشت؛ در این میان، خط لوله انتقال گاز دامغان- نکا از سال ۱۳۸۶ و پس از قطع گاز وارداتی از ترکمنستان در دستور کار قرار گرفت اما با وجود حساسیت بالا در دورههای گذشته پیشرفت مطلوبی نداشت.سال گذشته پس از دور جدید بدعهدی شرکت گاز ترکمنستان در فرآیند صادرات گاز به ایران، اجرای این خط لوله با دستور ویژه وزیر نفت به طور جدی دنبال شد. مسیر این خط لوله راهبردی از حوالی قوشه دامغان به صورت انشعاب از کیلومتر ۲۵۰ خط انتقال گاز ۴۸۸ اینچ دوم شمال-شمال شرق آغاز و پس از عبور از شهرهای کیاسر، ساری و نکا، ضمن تقویت سامانه انتقال گاز از جنوب به شمال کشور، سبب پایدارسازی شبکه گازرسانی و کاهش مخاطرات اقتصادی، سیاسی و اجتماعی ناشی از کمبود گاز در استانهای شمالی کشور میشود.
از اتفاقها درس گرفتیم
در همین رابطه مدیرعامل شرکت مهندسی و توسعه گاز ایران گفت: داستان خط لوله انتقال گاز دامغان-نکا به سال ۱۳۸۶ برمیگردد که در آن سال، ترکمنستان با وجود سرمای شدید مناطق مختلف کشور، گاز صادراتی را قطع کرد و در چند مرحله، نرخ را افزایش داد.به گفته «حسن منتظر تربتی»، در آن زمان گاز از نظر اقتصادی و منطقی گران نشد. البته در تجارت جهانی، مسئله افزایش و کاهش نرخ وجود دارد و آنچنان که به طور منطقی این بحثها را با ترکیه داریم، در تجارت گاز با ترکمنستان نیز میتوانست این مسیر منطقی طی شود.با توجه به این اتفاق در زمستان سال ۱۳۸۶، اتصال شبکه شمال به شبکه اصلی کشور، به عنوان امری ضروری در دستورکار قرار گرفت.وی ادامه داد: اتفاق سال ۱۳۸۶ نشان داد ما نباید بخش مصرف داخلی خود را به طرف ترکمنستانی واگذار کنیم؛ بلکه رفتار ما باید تجاری باشد. بر این اساس در رفتار تجاری، ۲طرف راحتتر میتوانند با یکدیگر همکاری کنند و نباید رفتاری داشته باشند که کوتاهی یک طرف، باعث فشار به طرف دیگر یا زیر سوال بردن عزت یک کشور شود.منتظر تربتی افزود: رفتار تجاری باید منطق خود را داشته باشد و این اتفاقها نشان داد رفتار تجاری ما از حیطه خود خارج شده بود. بر این اساس، خط لوله انتقال گاز دامغان_نکا در سال ۱۳۸۶ تعریف شد و در گام نخست برای تامین اعتبار آن، استفاده از منابع خارجی (فاینانس) در دستور کار قرار گرفت.وی تاکید کرد: اکنون شبکه انتقال گاز شمال کشور در شرق از سرخس (میامی-دشت) به خط ۴۸ اینچ و از غرب نیز به گیلان متصل شده است. با این حال مرکز مصرف، مازندران است و این استان علاوه بر این ۲نقطه، میتواند از گاز صادراتی ترکمنستان نیز استفاده کند.به گفته مدیرعامل شرکت مهندسی و توسعه گاز ایران، تا زمان روی کار آمدن دولت یازدهم این طرح به دلایلی از جمله افزایش طلب پیمانکار و نبود لوله متوقف بود، ولی پس از بررسیهای کارشناسی و برگزاری جلسه با پیمانکار و شرکتهای تولید لوله، بار دیگر شاهد آغاز عملیات اجرایی آن شدیم.در زمان اجرای این طرح چند رویداد ویژه رخ داد؛ مسیر اجرای این طرح به دلیل عبور از جنگل، رودخانه و زمینهای شالیزاری که از ارزش اقتصادی بالایی برخوردار بود، حساسیت بالایی داشت، همچنین عملیات اجرایی در این نوع زمینها که در مسیر اجرای آن آب وجود دارد، بسیار سخت بود.از سوی دیگر، اجرای این طرح به دلیل اتصال شبکه جنوب به شمال کشور، دارای حساسیت خاصی بود و به اعتبار بالایی نیاز داشت.
کشف تمدن چند هزار ساله در مسیر خط لوله گاز
مدیرعامل شرکت مهندسی و توسعه گاز ایران گفت: اتفاقهای ویژه دیگری که در زمان ساخت خط لوله انتقال گاز دامغان – نکا با آن روبهرو شدیم، کشف آثار باستانی در مسیر اجرای خط لوله بود و سبب شد تمدن چندهزار ساله ایران کشف شود.به گفته حمیدرضا عراقی، خوشبختانه هماهنگی خوبی شده و مردم و مقامات استانی درک کردهاند که این پروژه، فراتر از یک پروژه تامین گاز است و یک اعتبار ملی برای کشور محسوب میشود. مردم مازندران که چند سال از قطع شدن گاز در فصل سرد سال نگرانی داشتند، بیشتر از ما مشتاق بودند و پیشرفت این پروژه را به طور مستمر پیگیری میکردند.به زودی و با بهرهبرداری از این طرح، نگرانی درباره شبکه شمال کشور مرتفع میشود و شبکه استانهای گلستان، مازندران و گیلان از پایداری بهتری برخوردار شده و شبکه تابآوری خواهند داشت.در نگاه کلانتر نیز این طرح، دومنظوره است. در آینده اگر در روابط تجاری با ترکمنستان بخواهیم وارد رفتار جدیدی شویم، این امکان وجود دارد که بتوانیم گاز بیشتری از این کشور دریافت کنیم. در زمینه ترانزیت نیز بستر خوبی ایجاد میشود.
فعل «خواستن» را صرف کردیم
مجری طرح خطوط انتقال گاز درباره اجرای خط لوله دامغان نکا گفت: ساخت این خط لوله پس از بحران قطع گاز سال ۱۳۸۶ در استانهای شمالی کشور، در دستور کار قرار گرفت و تا سال ۱۳۸۸ فعالیتهای طراحی آن انجام شد، ولی به دلایل مختلف مانند نبود نقدینگی، ساخته نشد.به گفته «فرهاد حسنی»، ۷۰ کیلومتر از این خط لوله پیش از این در مناطق کفی و ساده اجرا شده بود اما در ۶ ماه گذشته ۱۰۰ کیلومتر از مجموع ۱۷۰ کیلومتر این خط لوله ساخته شد که در نوع خود یک رکورد محسوب میشود و در جریان ساخت آن، به معنای واقعی فعل خواستن را صرف کردیم. این مسئول ادامه داد: از دی ماه سال گذشته تاکنون، بیش از ۱۰۰ میلیارد ریال اعتبار برای تحصیل زمینهای این طرح هزینه و همزمان، همه لوله مورد نیاز تا بهمن ماه به محل طرح حمل شد و تاکنون در مجموع، بیش از ۸۲هزار میلیارد ریال اعتبار برای این طرح هزینه شده است. وی تاکید کرد تحصیل اراضی برای این خط خاص که ۸۵ کیلومتر آن از مسیرهای شالیزار و باغهای مردم مازندران عبور میکرد، کار مشکلی بود. در ۲۴ نقطه نیز شاهد عبور از جاده بودیم.