بیش از ۶۸ نوع ماده معدنی در اکتشاف حدود ۱۰۰ هزار کیلومترمربع از کل مساحت کشورپهناور ایران یافت شده است.
البته استانهای معدنی مختلف در کشور هر یک با توجه به نوع مواد معدنی، تنوع، میزان ذخیره یا وجود معادن خاص یا ارزشمند به نوعی سرآمد بهشمار میروند.
در این میان استانهای معدنی کشور با توجه به ویژگیهای خاص معدنی آنها معرفی میشود.
کرمان؛ معدنیترین استان کشور
استان کرمان از نظر وجود معادن بسیار و غنی بهشت زمینشناسی نام گرفته است و همین موضوع سبب شده که عنوان معدنیترین استان کشور را به خود اختصاص دهد. استان کرمان در تامین اولیه مورد نیاز صنایع کشور نقش ارزندهای برعهده دارد. معادن سرشاری چون مس و آهن و دیگر معادن فلزی کرمان چرخهای صنعت استان و سایر استانها و تا حدی نیز کشور را به حرکت درمیآورد. معادن زغالسنگ استان نیاز کارخانه ذوب آهن اصفهان را تامین میکند. منابع مس سرچشمه یکی از خالصترین معادن در جهان قلمداد میشود. معادن مس میدوک شهربابک، معادن کرومیت بافت جیرفت و کهنوج نیز از مهمترین معادن کرومیت ایران بهشمار میروند و معدن تیتانیوم کهنوج تنها معدن این فلز در ایران است که همگی در استان کرمان واقع شدهاند. معادن فاریاب در شهرستان منوجان نیز از اهمیت بالایی برخوردارند.
درباره ویژگیهای معدنی استان کرمان و سهم آن در کشور، معاون امور معادن سازمان صنعت، معدن و تجارت استان کرمان، مهدی حسینینژاد به صمت میگوید: حدود ۷/۴میلیارد تن ذخایر قطعی و شناختهشده در استان کرمان وجود دارد. ۴۲ نوع ماده معدنی در این استان شناخته شده که سالانه حدود۶۰ میلیون تن از معادن استان استخراج میشود که ۲۱درصد استخراج کل کشور را به خود اختصاص داده است. وی با اشاره به اینکه ۳۵۰۰ میلیارد تومان ارزشافزوده در بخش معدن مربوط به معادن استان کرمان است، یادآور میشود: این میزان ۴۲درصد ارزشافزوده کل کشور بهشمار میرود.
همچنین ۳۶درصد از وصول دولتی کشور متعلق به معدن استان کرمان است. همچنین یکی از بزرگترین و مهمترین صنایع استان، مجتمع سنگآهن گلگهر سیرجان است. این مجتمع ۵۰درصد نیاز فولاد مبارکه اصفهان و فولاد خوزستان را تامین میکند. در کل مجموعه گلگهر یک میلیارد و ۲۰۰ میلیون تن ذخیره آهنین دارد. وسعت کل مجموعه گلگهر ۷۰۰هکتار است.
اصفهان؛ رتبه نخست صنعت سنگ
استان اصفهان با تولید سالانه ۴ میلیون و ۲۰۰ هزار تن سنگ تزئینی ساختمان، در رتبه نخست کشوری قرار دارد. البته یکی از برترینهای معدنی استان اصفهان، تعداد بالای معادن است. در این استان ۹۰۰ معدن وجود دارد که از نظر تعداد، بهطور تقریبی در رتبه نخست کشور قرار گرفته است. اسرافیل احمدیه، رییس سازمان صنعت، معدن و تجارت استان اصفهان درباره معادن این استان به صمت میگوید: میزان استخراج مواد معدنی این استان نیز رقمی افزون بر۴۰ میلیون تن در سال است که در این بخش در رتبه سوم ایران جای گرفته است. بیشترین معادن استان اصفهان سنگهای تزئینی هستند و در کنار آن حدود ۲هزار واحد سنگبری یعنی بیش از یکسوم سنگبریهای کشور در این استان قرار دارد. این واحدهای سنگبری حدود ۵۰ درصد سنگهای تزئینی ساختمانی مورد نیاز کشور را تولید میکنند.
احمدیه درباره نوع بهرهبرداری و استفاده از سنگهای تزئینی و نما یادآور میشود: با توجه به وجود واحدهای سنگبری، میتوان گفت در بحث فرآوری این دسته از کانیهای معدنی که از ارزش بالایی برخوردارند استان اصفهان حرف نخست را میزند، به گونهای که از دیگر نقاط کشور هم سنگهای خام را برای فرآوری به این استان میآورند که بهطور قطع بخشی از سنگهای فرآوریشده صادر میشود.