«سازمان همکاریهای اقتصادی و توسعه» (OECD) و «سازمان غذا و کشاورزی»، «فائو» (FAO)، هر ساله گزارشهای مشترکی را از چشمانداز کشاورزی جهان در دهه آینده، منتشر میکنند. امسال نیز این دو نهاد بینالمللی گزارش مشترک خود را با نام «چشمانداز کشاورزی جهان از ۲۰۱۷ تا ۲۰۲۶» تهیه و منتشر کردهاند. این گزارش به پیشبینی وضعیت بخش کشاورزی جهان طی یک دهه آینده پرداخته است. هر ساله نیز یک موضوع برای تاکید بیشتر در این گزارشها تعیین میشود که گزارش امسال با تاکید بر کشاورزی و شیلات منطقه آسیای جنوبشرقی تهیه شده است.
در این گزارش پیشبینی شده است که طی ۱۰ سال آینده رشد تقاضا برای بخش کشاورزی کند خواهد شد و این موجب میشود قیمت مواد غذایی در سطح پایین حفظ شود. بر این اساس، طی یک دهه آینده، روغن نباتی، شکر و محصولات لبنی به منبع اصلی تامین کالریهای تکمیلی مورد نیاز بشر تبدیل خواهد شد.
در این گزارش آمده است: طی یک دهه آینده قیمت جهانی مواد غذایی نسبت به اوج قبلی خود در سطح پایینتری قرار خواهد گرفت چون انتظار میرود رشد تقاضا در برخی از اقتصادهای نوظهور کند شود و سیاستهای مرتبط با سوختهای زیستی تاثیری کاهنده بر بازارها داشته باشد. در گزارش جدید آمده است که احیای دوباره موجودی ۲۳۰ میلیون تنی ذخیره غلات طی یک دهه اخیر در کنار وفور ذخیره سایر کالاها، موجب محدودسازی رشد قیمتهای جهانی میشود، قیمتهایی که هماکنون نیز به سطح پیش از بحران ۲۰۰۷-۲۰۰۸ رسیدهاند. بر این اساس، سرانه تقاضا برای کالاهای اساسی غذایی در کل جهان بهجز کشورهای کمتر توسعه یافته، ثابت خواهد ماند. انتظار میرود افزایش مصرف کالری و پروتئین طی دوره مورد بررسی عمدتا با روغن نباتی، شکر و محصولات لبنی پاسخ داده شود. پیشبینی میشود رشد تقاضا برای گوشت کند خواهد شد و هیچ منبع جدید تقاضا، روند سریع رشد تقاضایی را که پیش از این چین عامل محرکه آن بود در چشمانداز ۱۰ سال آینده حفظ نخواهد کرد.
علاوهبر این پیشبینی میشود تا سال ۲۰۲۶ میانگین کالری در دسترس برای هر نفر در کشورهای کمتر توسعهیافته به ۲ هزار و ۴۵۰ کیلو کالری در روز برسد و در کشورهای در حال توسعه از ۳ هزار کیلو کالری در روز تجاوز کند. در این گزارش آمده است که با وجود همه اینها، ناامنی غذایی و سوءتغذیه در همه اشکالش همچنان بهعنوان یک مشکل جهانی باقی خواهد ماند و نیازمند همکاریهای بینالمللی است. پیشبینی میشود با افزایش باردهی، رشد تولید محصولات کشاورزی در آینده محقق شود. بهعنوان مثال انتظار میرود ۹۰ درصد رشد تولید ذرت ناشی از افزایش باردهی و تنها ۱۰ درصد آن ناشی از افزایش زمین زیر کشت باشد.
برعکس انتظار میرود که رشد تولید گوشت و محصولات لبنی ناشی از هر دو عامل افزایش تعداد دامها و افزایش محصول تولیدی از هر یک از دامها باشد. پیشبینیها نشان میدهد تولید شیر نسبت به یک دهه گذشته سرعت گیرد و بیش از همه هندوستان و پاکستان به عنوان موتور محرکه این تسریع تولید عمل خواهند کرد. به علاوه پیشبینی میشود صنعت پرورش آبزیان بر تولید ماهی جهان سلطه خواهد داشت و تولید ماهیهای پرورشی، منبع پروتئینی خواهد بود که سریعترین رشد را از بین همه کالاهای مورد تحلیل در این گزارش به ثبت خواهد رساند.
این دو نهاد در گزارش خود همچنین پیشبینی کردند که رشد تجارت محصولات کشاورزی و ماهی طی یک دهه آینده به نصف رشد یک دهه گذشته کاهش خواهد یافت و به لحاظ حجمی برای اغلب کالاها بهطور میانگین کمتر از سالانه ۲ درصد خواهد بود. با وجود این اما تجارت محصولات کشاورزی نسبت به تجارت سایر بخشها در برابر رکودهای اقتصادی مقاومتر خواهد بود. پیشبینی میشود صادرات تقریبا همه کالاها در معدودی از کشورهای تامینکننده متمرکز بماند و این به آن معناست که بازارهای جهانی در برابر شوکهای عرضه در معرض خطر بیشتری خواهند بود. آنخلگوریا، دبیرکل سازمان همکاریهای اقتصادی و توسعه، در میهمانی ناهاری که در پاریس به مناسبت انتشار این گزارش برپا شد، گفت: «انتظار میرود در دوره ۱۰ ساله مورد بررسی در این گزارش، قیمتهای واقعی اغلب کالاهای کشاورزی و آبزیان کمی کاهش یابد.» وی افزود: «همانطور که در گذشته شاهد بودیم، رویدادهای پیشبینی نشده میتوانند به راحتی بازارها را از این روندهای اصلی دور کنند، بنابراین ضروری است که دولتها تلاشهای مشترک خود را برای تامین ثبات در بازارهای جهانی غذا ادامه دهند. همچنین اگر میخواهیم با چالش اساسی غذا و کشاورزی جهان روبهرو شویم، مهم است که به آینده نگاه کنیم تا بتوانیم اطمینان حاصل کنیم که دسترسی به غذای سالم، مغذی و دارای امنیت تامین، برای جمعیت در حال رشد جهان امکانپذیر است و در عین حال از منابع طبیعی باثباتتر استفاده کنیم و مشارکت موثر در مقابله با تغییرات جوی داشته باشیم.»
برچسبکشاورزی جهان