اما در حلقههای پایین. به همین خاطر این کشور تلاش میکند یک زنجیره ارزش، چینمحور را در قالب طرح جاده ابریشم تشکیل دهد”.
وی افزود: یکی از مسائلی که درباره این جاده در کشور ما به شدت محل اختلافنظر است، مسیر یا مسیرهای عبور جاده ابریشم و قرار داشتن ایران در این مسیر است. تا کنون چینیها چند مسیر برای کمربند اقتصادی جاده ابریشم عنوان کردهاند؛ مسیر بالتیک که شامل چین،آسیای مرکزی، روسیه و اروپا است. مسیر دوم که از چین آغاز میشود و پس از عبور از آسیای مرکزی، غرب آسیا و خلیج فارس به دریای مدیترانه ختم میشود. مسیر سوم شامل چین،جنوب شرق آسیا، جنوب آسیا و اقیانوس هند است. جاده ابریشم دریایی قرن ۲۱ هم از سواحل چین شروع و با عبور از دریای چین جنوبی و اقیانوس هند سرانجام به اروپا میرسد. از میان این مسیرها، مسیری که از غرب آسیا عبور میکند به ایران ارتباط دارد و مسیری که تا کنون خوب پیشرفته، مسیر عبوری از پاکستان است.
استاد دانشکده اقتصاد دانشگاه شهید بهشتی ادامهداد: چینیها تأکید دارند این جاده باید در قالب برد- برد پیش برود و سه قاره اروپا، آسیا و آفریقا را به یکدیگر متصل کند. نکته کلیدی اما اتصال آسیای توسعه یافته در یک سوی اوراسیا به اروپای توسعه یافته در سوی دیگر است. به عبارت دیگر آن زنجیره ارزشی که چین به دنبال شکل دادن به آن است با نفوذ در بازار اتحادیه اروپا ایجاد میشود. در این مدل نه ایران، نه روسیه و نه حتی آسیای مرکزی هم هدف نیستند و برخلاف تحلیلهای رایج که هدف چین را از جاده ابریشم، حضور در بازار آسیای مرکزی می دانند، به نظر نمیرسد چین چنین هدفی را دنبال کند چرا که بازار این منطقه در حال حاضر از کالاهای چینی اشباع است. اتحادیه اروپا اما با ۵۰۰ میلیون نفر جمعیت مصرفکننده ثروتمند، بازار بکر و وسوسهکنندهای برای چین محسوب میشود.
وی افزود: هسته و نکته کلیدی طرح کمربند ابریشم در واقع این است که کشورها در پنج نقطه با یکدیگر پیوند میخورند؛ هماهنگی در سیاستگذاری، تسهیل پیوندها و ارتباطات، آزادسازی تجاری، همگرایی مالی و پیوند زدن مردم مسیر کمربند به یکدیگر.
شریعتینیا درباره اقدامات عملی چین در راستای ایجاد جاده ابریشم گفت: روند حرکتی مقداری کند است اما به هر حال مسئولان چین اقدامات برنامهریزی شده را انجام میدهند. از جمله این کارها بینالمللی کردن یوان، تاسیس بانک سرمایهگذاری زیرساخت آسیا با عضویت ۷۵ کشور البته بدون ایران، ایجاد صندوق سرمایهگذاری کمربند اقتصادی جاده ابریشم با سرمایه ۴۰ میلیارد دلار و امضای تفاهمنامه همکاری با بیش از ۳۰ کشور از جمله ایران است.
وی افزود: همانگونه که گفته شد چینیها به دنبال حرکت از کف منحنی لبخند یعنی تولیدکننده بودن به دو سمت این منحنی یعنی ایجاد ارزش افزوده با استفاده از برندینگ، صنایع هایتک، بازاریابی و تحقیق و توسعه هستند. در این مسیر قصد دارند صنایع تولیدمحوری مانند پالایشگاهها، کارخانههای فولادسازی و.. را به کشورهای دیگری منتقل کنند تا آن کشورها پس از چین وظیفه تولید را برعهده بگیرند. بر همین اساس هم در مذاکراتی که با کشورهایی مانند ایران، اندونزی و.. دارند دائما این سؤال کلیدی را مطرح میکنند که آیا ما آمادگی ایفای این نقش را داریم یا خیر؟ به عنوان مثال چین پالایشگاهی را با مشارکت ایران و اندونزی ایجاد میکند و ۲۰ درصد سهام آن را به اندونزی و ۳۰ درصد به ایران میدهد و ۵۰ درصد سهام را خودش در اختیار دارد و بازار مصرف محصولات این پالایشگاه هم چین است اما محل احداث آن اندونزی است چرا که چین قصد دارد صنایع آلاینده را از کشور خود خارج کند. چنین اقداماتی