خانه صنعت، معدن و تجارت استان تهران
نوشته های مرتبط
مدیرگروه بازرگانی مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی می‌گوید:در صورت کسر میعانات گازی و کالاهای صادراتی مبتنی بر نفت و گاز و افزوده شدن قاچاق کالا به واردات رسمی، می‌توان عنوان کرد که نه‌تنها تراز تجاری کشور مثبت نخواهد ماند بلکه هنوز با شکاف جدی مواجه است.
به نقل از اقتصادنیوز، سعید غلامی‌باغی، مدیرگروه بازرگانی مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی در ارزیابی تجارت ایران و آمارهایی که حاکی از مثبت بودن تراز تجاری ایران است تحلیل قابل توجهی ارائه کرده که در آن گفته است: «در صورت کسر میعانات گازی و کالاهای صادراتی مبتنی بر نفت و گاز و افزوده شدن قاچاق کالا به واردات رسمی، می‌توان عنوان کرد که نه‌تنها تراز تجاری کشور مثبت نخواهد ماند بلکه هنوز با شکاف جدی مواجه است.»
نکته قابل توجه دیگری که در تحلیل این کارشناس وجود دارد این است که وی اعتقاد دارد: «هنوز تجارت خارجی کشور با مشکلاتی از جمله تمرکز حدود ۷۰ درصد صادرات به پنج کشور چین، امارات، ترکیه، عراق و کره و تمرکز حدود ۶۰ درصد واردات از کشورهای چین، امارات، کره، ترکیه و هند مواجه بوده و همین امر می‌تواند اقتصاد کشور را در حوزه بازرگانی خارجی آسیب‌پذیر کند.»
مدیرگروه بازرگانی مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی در ابتدای تحلیل خود که در شماره ۱۹۰ هفته‌نامه تجارت‌فردا منتشر شده، اشاره کرده است: «بخش بازرگانی به عنوان موتور محرکه و ویترین یک اقتصاد در فضای بین‌المللی، نقش مهمی در ارائه تصویری از رونق و رکود یک کشور ایفا می‌کند. بدیهی است در شرایط کنونی که اقتصاد کشور رکودی کم‌سابقه را تجربه می‌کند، بخش بازرگانی نیز متاثر از فضای رکودی حاکم بر اقتصاد، شرایط مناسبی را نداشته باشد. در فضایی که بخش بازرگانی کشور با کاهش حجم ارزش تجارت، سهم بالای ورود و خروج برخی کالاهای خاص و وابستگی تجارت با چند کشور محدود مواجه بوده و تمامی این موارد نشان‌دهنده آسیب‌پذیری اقتصاد کشور از منظر تجارت خارجی به خصوص با توجه به مولفه‌های اقتصاد مقاومتی است، بهبود یکی از شاخص‌های مهم تجارت خارجی یعنی تراز بازرگانی، بارقه‌هایی از امید به حرکت روبه‌جلو و ایجاد رونق را زنده نگه می‌دارد. »
وی سپس اشاره کرده که به نظر می‌رسد توجه به این مقوله نیازمند تامل در نکاتی است که در این تحلیل به صورت مختصر به آنها پرداخته و نوشته است:
اتفاقی که از آن به عنوان بهبود تراز بازرگانی در آمار ارائه‌شده از سوی گمرک جمهوری اسلامی ایران یاد می‌شود آن است که در سال ۱۳۹۴ صادرات کالا به ارزش ۴۱۴,۴۲ میلیون دلار از واردات کالا به ارزش ۴۹۰,۴۱ میلیون دلار پیشی گرفته و این روند به نحوی ادامه داشته که در چهارماهه نخست سال جاری (۱۳۹۵) نیز صادرات کالا به ارزش ۳۰۸,۱۶ میلیون دلار از واردات کالا به ارزش ۸۶۵,۱۲ میلیون دلار بیشتر بوده است. بنابراین در شرایطی که صادرات از واردات بیشتر باشد، تراز بازرگانی یعنی صادرات منهای واردات مثبت خواهد بود.
در خصوص مثبت شدن تراز تجاری باید به این نکته توجه کرد که تراز تجاری ایران به عنوان یکی از کشورهای تولید‌کننده و صادرکننده نفت همواره مثبت بوده است. یعنی همواره ارزش مجموع صادرات نفت و گاز و کالا در کشور بیشتر از ارزش واردات کالا بوده و از این منظر تراز تجاری نفتی کشور همواره مثبت بوده است. اما با توجه به اینکه درآمد حاصل از نفت و گاز، درآمدی ناشی از فروش منابع زیرزمینی بوده و حاصل فعالیت مولد اقتصادی نیست، آنچه در این زمینه مهم است تراز بازرگانی بدون نفت و گاز است.
وقتی در ماه‌های اخیر از تراز بازرگانی مثبت یاد می‌شود اول باید به این نکته توجه کرد که کدام کالاهای صادراتی با کدام کالاهای وارداتی مقایسه شده‌اند. ارقام یادشده در حوزه صادرات به معنای واقعی صادرات غیرنفتی نبوده و مجموع صادرات میعانات گازی، محصولات پتروشیمی و سایر کالاهای صادراتی است. در چهارماهه نخست سال جاری بیش از ۱۷ درصد این کالاها میعانات گازی بوده که می‌توان آن را با اندکی ارزش افزوده به عنوان یکی از محصولات اولیه نفتی قلمداد کرد و بیش از ۴۱ درصد نیز محصولات پتروشیمی بوده که ارزش افزوده حاصله از آن صنایع در مجموع اندک است.
