مفاد تفاهمنامه سهسویه
اما در جزئیات مفاد تفاهمنامه سهسویه ایران، قطر و ترکیه چه موارد و موضوعاتی به توافق وزرای سه کشور رسید؟ این تفاهمنامه همکاری که حوزههای حملونقل ترکیبی، دریایی و زمینی را میان سه کشور پوشش میدهد، سه هدف شاخص را دنبال میکند. «کاهش زمان»، «کاهش هزینه» و «افزایش کارآیی» سه هدفی بهشمار میروند که ایرانیها، قطریها و ترکیهایها بهصورت مشترک به دنبال آن هستند؛ چرا که بهگفته فعالان اقتصادی این سه پارامتر نقش تعیینکنندهای در افزایش تعاملات تجاری ایفا میکند. از سوی دیگر در این سند همکاری نمیتوان جایگاه ایران بهعنوان یک واسط را کتمان کرد؛ زیرا در این تفاهمنامه قید شده که ایران بهعنوان یک شاهراه ترانزیتی عمل خواهد کرد تا دو همکار دیگر (قطر و ترکیه) را برای انجام مبادلات تجاری و اقتصادی بهیکدیگر پیوند دهد. همچنین در سند همکاری سهجانبه، تشکیل یک کارگروه مشترک که وظیفه دارد سالانه سهبار در کشورهای عضو تشکیل شود، در دستور کار وزرا قرار گرفته است؛ کارگروهی که به واسطه آن وزرای هر سه کشور هر ساله درخصوص زمینهسازی برای تسهیل تجارت و حملونقل به بحث و گفتوگو بنشینند.
سازوکار روابط ایران و ترکیه
اما در جریان بیست و ششمین اجلاس کمیسیون مشترک اقتصادی ایران و ترکیه یادداشت تفاهم و موافقتنامه همکاری دیگری میان وزیر صنعت، معدن و تجارت ایران و وزیر اقتصاد ترکیه به امضا رسید. محمد شریعتمداری و نیهات زیبکچی توافق خود را بر مبنای همکاریهای مشترک در زمینه صدور خدمات فنی و مهندسی منعقد کردند. بر این اساس قرار شد دو کشور سقف مبادلات در حوزه خدمات فنی و مهندسی خود را در چارچوب این توافقنامه به ۱۰ میلیارد دلار برسانند. دو وزیر همچنین درخصوص «برداشتن دیوارهای تعرفهای و کاهش تعرفهها»، «مقررات گمرکی طرفین»، «برقراری تعرفههای ترجیحی بین دو کشور» و نیز «مشکلات شرکتهای فعال بخشخصوصی طرفین برای فعالیت در کشور مقابل» به بحث و گفتوگو پرداختند. در این اجلاس وزیر صنعت، معدن و تجارت گفت: با توجه به اراده مستحکم ایران و ترکیه به گسترش همه جانبه روابط، باید قدمهایمان را سریعتر برداریم. شریعتمداری افزود: امیدوارم این سند همکاری آغازی برای فعالیتهای گسترده و همکاریهای مشترک خدمات فنی و مهندسی ایران و ترکیه و سرآغاز ارزشمندی برای فعالیتهای بزرگ آینده باشد.
شریعتمداری در ادامه اظهار کرد: باید در مفاد پیشنویس صورت جلسه کمیسیون مشترک، برخی نکات عملیاتیتری را در متن صورت جلسه کمیسیون مشترک همکاریهای همه جانبه دو کشور وارد کنیم و اجراییتر و عملیاتیتر در حل مشکلات دو کشور ورود کنیم. وی با اشاره به مذاکرات روسای جمهوری دو کشور، تصریح کرد: در این مذاکرات دو طرف بسیار عملیاتی صحبت کردند و در شورای عالی همکاریهای دو کشور، روسای جمهوری و نیز معاون اول رئیسجمهوری ما و نخستوزیر ترکیه با هم مذاکرات بسیار روشنی داشتند. در ادامه وزیر اقتصاد ترکیه نیز بر تامین منافع دو کشور در امضای قراردادها و اسناد تاکید کرد. نیهات زیبکچی افزود: معتقدم راه درست در نظر گرفتن منافع مشترک دو طرف است. وی تصریح کرد: روابطی که در چارچوب آن فقط منافع یک طرف تامین شود روابط پایداری نخواهد بود. زیبکچی افزود: قطعا جایگاهی که در حال حاضر دو کشور قرار دارند نقطه ایدهآلی نیست و باور داریم که کارهای بسیاری وجود دارد که میتوانیم با هم انجام دهیم. زیبکچی تصریح کرد: واقعیت این است که ما بعضا با اتفاقات نه چندان مثبت برای حل موانع و مشکلات، زمان زیادی را هزینه میکنیم و فرصت را از دست میدهیم و گاهی با تمرکز روی جزئیات قراردادها و وسواسی که به خرج میدهیم گامی به عقب برداشته و در واقع فرصتسوزی میکنیم. وزیر اقتصاد ترکیه ادامه داد: ایران و ترکیه مکمل هم برای همکاریها هستند و با در کنار هم قرار گرفتن این دو کشور و ایجاد همافزایی، قدرت فوقالعادهای پیدا خواهند کرد.