خانه صنعت، معدن و تجارت استان تهران
نوشته های مرتبط
موانع ارتقای شرکت‌های معدنی
محمدحسین بصیری، استاد دانشگاه تربیت مدرس و عضو کمیته معدن سازمان ملل متحد در گفت‌وگو با صمت بر اهمیت توجه به فناوری‌های جدید اشاره کرده و از موانع و چالش‌های بهبود عملکرد شرکت‌های معدنی خبر داد. به گفته او، بدیهی است که کاربرد فناوری‌ها و شیوه‌های معدنکاری جدید با افزایش بهره‌وری و تولید بهینه بر کاهش بهای تمام شده محصولات اثر دارد. این وضعیت در حوزه‌های دیگر کسب‌وکار و فعالیت هم به وضوح دیده شده است. به عنوان مثال با بهبود و پیشرفت فناوری، فرآیند نامه‌نگاری از شیوه دستی به شیوه‌های ارسال از طریق فکس و پست الکترونیک رسید که هزینه‌ها و بازدهی فرآیند را به شدت افزایش داده است.
بصیری افزود: در معادن هم، بهبود فناوری می‌تواند کارآیی و بهره‌وری عملیات را تا حد زیادی افزایش دهد. به عنوان مثال، استفاده از پهپادها و ربات‌های پرنده باعث می‌شود که بتوان به صورت لحظه‌ای و با دقت بسیار اقدام به عکسبرداری و برآورد میزان ذخایر و دپوهای یک منطقه خاص کرد. در حالی که بدون این فناوری نیاز بود، باطله‌ها را حمل و آنها را به وسیله باسکول وزن کرد. در این صورت، فرآیند اندازه‌گیری میزان انباشت، بسیار زمانگیر و پرهزینه می‌شد.
وی تشریح کرد: از طرفی استفاده از کامیون‌هایی که با ردیاب کار می‌کنند و بکارگیری ربات‌ها از مواردی هستند که می‌توانند یک انقلاب جدی در صنعت معدنکاری ایجاد کنند. در کنار این موارد، تولید معادن هم با استفاده از شیوه‌های تولید مبتنی بر تقاضا یا به اصطلاح به وسیله متوازن کردن عرضه و تقاضا می‌تواند بهینه شود. در این صورت حجم انباشت مواد کاهش‌یافته یا به طور کامل از بین می‌رود. چنین روشی در حال حاضر هم در کارخانه‌های تولیدی اروپا استفاده می‌شود و بدون آنکه محصولات انبار شوند، مستقیم به‌دست مصرف‌کنندگان می‌رسند. این شیوه تولیدی هزینه‌ها را تا حد زیادی کاهش می‌دهد و باید کاربرد آن را در بخش معدن هم مورد بررسی قرار داد.
جای خالی تفکر استراتژیک
عضو کمیته معدن سازمان ملل متحد مشکلات موجود بر سر راه ارتقای شرکت‌های معدنی را تشریح کرد. وی یکی از مهم‌ترین مشکلات ایران را، نبود تفکر استراتژیک دانست و گفت: در حال حاضر، کسی به شکل هوشمندانه به دنبال بهبود فناوری مورد استفاده شرکت‌های معدنی نیست. بخش خصوصی درگیر مشکلات فراوانی مانند تامین نقدینگی، مسائل زیست‌محیطی، مشکلات کارگری، معارضان محلی و… هستند که فرصت توجه به ارتقای فناوری و فرآیندهای تولیدی خود را ندارند. از دغدغه‌های ذهنی آنها باید کم شود تا بتوانند این موضوع را هم مدنظر قرار دهند.
بصیری افزود: از طرفی، دولت که باید برنامه‌ریز و تسهیلگر رشد معدن باشد، درگیر کارهای اجرایی فراوانی است که امکان فراهم کردن شرایط ارتقای شرکت‌ها را از آنها می‌گیرد. فرض کنید استراتژی تدوین شده برای بخش معدن کشور که نگارش آن چندین سال طول کشید و علاوه بر استادان دانشگاه‌ها، تمام نهادهای غیردولتی معدنی کشور و مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی هم در تهیه آن نقش داشتند، اکنون بدون استفاده باقی مانده؛ در صورتی که منتظر برنامه عملیاتی دولت برای توسعه معدنی است.