همزمان با اجرایی شدن برجام و برداشته شدن تحریمهای بینالمللی علیه ایران، هیاتهای اقتصادی متعددی از ۱۵ کشور اروپا و آسیا با هدف امضای قرارداد، سند همکاری و تفاهمنامه مشترک در بخش صنعت به ایران سفر کردند.
از این تعداد ۸ کشور از جمله ایتالیا، آلمان، فرانسه، اتریش، هلند، سوئد، اسلواکی و صربستان از قاره اروپا و ۷ کشور کرهجنوبی، چین، ترکیه، هند، تایلند، سنگاپور و قرقیزستان از قاره آسیا هستند و در مجموع نزدیک به ۱۰۰ تفاهمنامه، قرارداد و سند همکاری به امضای دو طرف رسید.
توسعه روابط صنعتی از آسیا تا اروپا
۱۹ اسفند سال گذشته، تفاهمنامهای میان ایران و اسلواکی به امضا رسید که بر مبنای آن قرار شد یک کمیته اقتصادی و بازرگانی در سطح معاونان دو وزارتخانه تشکیل شود تا زمینههای مورد علاقه دو طرف مشخص و برنامههای همکاری مشترک تدوین شود. این تفاهمنامه که میان محمدرضا نعمتزاده، وزیر صنعت، معدن و تجارت ایران و واسیل هوراک، وزیر اقتصاد اسلواکی به امضا رسید صنایعی از جمله نفت و گاز، انرژیهای تجدیدپذیر، مخابرات، فناوری اطلاعات، ایجاد پارکهای علم و فناوری و شرکتهای نوپا را هدف گسترش همکاریهای دوجانبه قرار داده بود.
در نخستین ماههای پس از اجرایی شدن برجام، چین ۱۷ سند همکاری مشترک را با طرف ایرانی امضا کرد که جزییات آن به بحث تقویت همکاریهای صنعتی، معدنی و سرمایهگذاری دو کشور اشاره داشت. در بخش همکاریهای صنعتی این قرارداد به همکاری و سرمایهگذاری مشترک در بخش ساخت قطار مسافربری، تولید کامیون و کشنده، قطعات خودرو، انتقال دانش فنی ساخت دکل حفاری، سرمایهگذاری در حوزههای مربوط به صنعت مس، کود شیمیایی، الیاف شیشه، سرب و… اشاره شده بود و بنابر آنچه مهندس نعمتزاده در این نشست عنوان کرد این تفاهمنامه تمام موضوعات صنعت و امور زیربنایی را پوشش میدهد.
رقابت اروپاییها برای همکاری با ایران
شاید به جرات بتوان گفت در میان تمامی قراردادهای صنعتی، قرارداد با فرانسه و ایتالیا از بقیه پررنگتر به نظر میرسد. در این قراردادها که در طول سفر هیات بلندپایه ایرانی به فرانسه و ایتالیا به امضا رسید، ایران و فرانسه در کنار قرارداد با شرکت هواپیماسازی بوئینگ در زمینههایی همچون خودروسازی، نفت، ساخت فرودگاه و صنایع زیرساختی و صنایع ریلی و دریایی به توافق رسیدند تا بتوانند فصلی تازه در زمینههای صنعتی را آغاز کنند. در این میان صنایع ریلی و دریایی، دو صنعتی هستند که علاقه سرمایهگذاران فرانسوی را نسبت به حضور و سرمایهگذاری در صنایع ایران تشدید میکند. اما ایتالیاییها نیز از همتایان اروپایی خود عقب نماندند و توانستند قراردادهایی را به ارزش ۱۸ میلیارد و ۴۰۰ میلیون دلار در حوزه انرژی، زیرساخت، فولاد و کشتیسازی با ایران امضا کنند. ایتالیا بیش از همه صنایع چشم امید خود را به ساخت فرودگاه در ایران و صنایع انرژیمحور دوخته و در این زمینه برای بهدست آوردن بازار ایران با دو رقیب آلمانی و فرانسوی خود رقابت میکند.
فناوری، محور همکاریهای جدید
تایلند نیز یکی دیگر از کشورهایی بود که به ایران آمد و تفاهمنامه همکاری نانو با ۵ حوزه مشترک را به امضا رساند که شامل تبادل، توسعه، انتقال دانش و اطلاعات، مهارت و تجربه مربوط به مواد پیشرفته نانو است و براساس آن دو کشور در طول ۵ سال همکاری مشترک خود به تبادل اطلاعات علمی، فناورانه و نوآورانه در زمینههای نانواستاندارد، نانو مترولوژی، نانو مارک و نانو ایمنی، تقویت و ترویج تبادل پژوهشگران، متخصصان، دانشمندان و دانشجویان بین دو کشور در حوزه نانو، ترویج و آموزش فناوری نانو و برگزاری سمپوزیوم مشترک و کارگاهها و فعالیتهای مرتبط میپردازند. به دنبال این تفاهمنامه روسای جمهور ایران و غنا نیز ۲ سند و یادداشت تفاهم همکاری به امضا رساندند که بر مبنای آن دو کشور در زمینههایی از جمله صنعت و صنایع معدنی با یکدیگر به همکاری خواهند پرداخت.
تفاهمنامههای صنعتی، از کرهجنوبی تا آلمان
کرهجنوبی نیز به دنبال فعالان صنعتی سراسر جهان به ایران آمد و در حاشیه یازدهمین اجلاس کمیسیون مشترک همکاریهای اقتصادی جمهوری اسلامی ایران و کرهجنوبی ۵ تفاهمنامه مشترک را با ایران به امضا رساند که شامل یادداشت تفاهم یازدهمین اجلاس کمیسیون مشترک اقتصادی جمهوری اسلامی ایران و کرهجنوبی، یادداشت تفاهم تجارت الکترونیکی، یادداشت تفاهم موسسه ردهبندی ایرانیان، یادداشت تفاهم صنایع کوچک و شهرکهای صنعتی و یادداشت تفاهم بین مرکز تجارت و سرمایهگذاری کرهجنوبی (کترا) و سازمان توسعه تجارت بود. دو ماه پس از امضای این تفاهمنامه نخستوزیر کرهجنوبی با حضور در ایران از توسعه روابط اقتصادی میان دو کشور سخن گفت. این دیدار زمینهساز امضای ۱۳ تفاهمنامه همکاری بین ایران و کرهجنوبی در زمینههایی از جمله تفاهمنامه پنج جانبه پروژه نیروگاه ۵۰۰ مگاواتی زنجان، نیزار و بافق، تفاهمنامه توسعه بخش دوم فاز ۱۲ پارس جنوبی، پروژه راهآهن اهواز ـ اصفهان، تفاهمنامه پروژه سد و نیروگاه برقآبی بختیاری و تفاهمنامه در بخش سرمایهگذاری مشترک و تامین مالی پروژهها شد.