فاز نخست، مستندسازی تجربیات فعالان بخش معدن
سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران( ایمیدرو) از ۱۰تجربه اجرایی خود در طرح تجهیز و استحصال معدن طلای قروه کردستان (ساریگونی) میگوید که میتواند نقشه راهی برای دیگر پروژههای طرح توسعهای باشد. به گزارش روابط عمومی سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران، امیر صباغ، مدیر برنامهریزی و نظارت راهبردی ایمیدرو، با بیان اینکه تکمیل طرحهای توسعه زنجیره معدن کشور به حدود ۵۰ میلیارد دلار سرمایهگذاری نیاز دارند، گفت: مهمترین راهکار تامین مالی همچون سایر کشورها، ورود سرمایهگذاران خارجی به پروژههای معدنی کشور است و دولت باید الزامات مورد نظر برای ترغیب سرمایهگذاری خارجی (مانند فضای کسب و کار، سیاسی، قانونی، آمار و… ) را فراهم کند. وی ادامه داد: با این هدف، کارگروه بروزآوری استراتژیهای بینالمللی ایمیدرو تشکیل شد که در فاز نخست، به دنبال مستندسازی تجربیات فعالان بخش معدن کشور هستیم که معدن ساریگونی، نقطه آغاز این حرکت است. مدیر برنامهریزی و نظارت راهبردی ایمیدرو با اشاره به نکات مثبت طرح معدن ساریگونی، بیان کرد: «تثبیت نرخ حقوق دولتی معدن به میزان ۳ درصد قیمت شمش طلا در بازه بلند مدت»، « توافق معافیت مالیاتی ۸ ساله برای سرمایهگذار در چارچوب قانون جلب سرمایه خارجی (fippa)» و «دریافت مجوز از وزارت امور اقتصادی و دارایی به منظور حذف تعرفه گمرکی در واردات تجهیزات طرح» از جمله تجارب مثبت جذب سرمایه در این پروژه معدنی است که مشابه سایر کشورها انجام شدهاست. وی با بیان اینکه این تجارب در سایر طرحهای معدنی به عنوان الگوی جذب سرمایه خارجی باید مورد توجه قرار گیرد، افزود: در پروژههای معدنی، سرمایهگذار خارجی، وظیفه تامین سرمایه را دارد، به همین سبب انتظار سهام حداکثری طرح را دارند اما در مقابل، شرکتهای ایرانی تلاش میکنند سهام بالای ۵۰ درصد داشته باشند که در برخی موارد غیرمنطقی بوده و منجر به قفل شدن مذاکرات و نبود توافق میشود. با این حال در طرح معدن ساریگونی با ترکیب مناسب سهام داخلی – خارجی (به ترتیب ۳۰ و ۷۰درصد) کار با موفقیت پیش رفت. مدیر برنامهریزی و نظارت راهبردی ایمیدرو با اشاره به موضوع «مجوزها» به عنوان یکی از تجربههای مستندسازی شده در معدن ساریگونی، اظهار کرد: فرآیند دریافت مجوزها شامل گواهی کشف، بهرهبرداری، محیطزیست و زیربنایی بسیار طولانی بوده و دولت در عمل نتوانست کمک چندانی به تسریع فرآیند آن کند. وی یادآور شد: خلاف سایر کشورهای جهان، در ایران، حق ملی شدن طرح به دولت داده شده که یک چالش اساسی در جذب سرمایه خارجی به شمار میرود. وی افزود: درباره فروش طلا نیز، بانک مرکزی متعهد به خرید طلا یا مجوز صادرات شده که متاسفانه تاکنون هیچ اقدامی در این باره انجام نشده است. از سوی دیگر، یکی از مشکلات پیش رو، اخذ ۹درصد مالیات بر ارزشافزوده از فروش داخلی طلا است. صباغ «زیرساخت» را یکی دیگر از تجربههای معدنی مستندسازی شده دانست و تصریح کرد: آب مورد نیاز مجتمع طلای ساریگونی با استفاده از پساب شهری با احداث ۳۲ کیلومتر خط انتقال و یک ایستگاه فاضلاب از سوی سرمایهگذار خارجی تامین شده که در این شرایط، برای رفع مشکل معارضان محلی، سرمایهگذار خارجی هزینههای زیادی نیز متقبل شده است. وی ادامه داد: با توجه به انجام نشدن اکتشاف و شناسایی ذخایر معدن ساریگونی همچون سایر ذخایر معدنی براساس استانداردهای بینالمللی (JORC)، اختلاف در ثبت ذخیره این معدن بین سرمایهگذار خارجی و وزارت صنعت، معدن و تجارت وجود دارد. صباغ یادآور شد: معمولا مسئولیت اجتماعی معادن در دنیا شامل کمک به مردم و محدوده تاثیرپذیر معدن است اما در ایران، علاوه بر این موارد، نهادهای دیگر را نیز شامل میشود که شرکتهای خارجی این موضوع را نمیپذیرند. طرح تجهیز و استحصال معدن طلای ساریگونی با ظرفیت ۲ تن پس از تغییر ۲ سرمایهگذار، در نهایت از سوی شرکت قزاقستانی و ایرانی اجرا شد و در ۱۵ بهمن ۹۴ به بهرهبرداری
رسید.