خانه صنعت، معدن و تجارت استان تهران
نوشته های مرتبط
عناصر استراتژیک همچون عناصر نادر خاکی نقش مهمی در صنایع، به ویژه صنایع هایتک دارد. در این میان ایران نیز با توجه به بالا بودن میزان ذخایر از این نوع عناصر، سرمایه‌گذاری‌های قابل توجهی برای استحصال آن انجام داده که از جمله مهم‌ترین آنها می‌توان به طرح عناصر نادر خاکی از سوی مرکز تحقیقات و فرآوری مواد معدنی ایران اشاره کرد.
این در حالی است که به گفته کارشناسان بخش معدن یکی از نواحی امیدبخش عناصر نادر خاکی در ایران در منطقه سنگان قرار دارد و برنامه‌ها برای افزایش تولید عناصر نادر خاکی در کشور در دست اقدام است. به نظر می‌رسد با افزایش میزان تولید عناصر نادر، ارزش افزوده قابل توجهی برای کشور به‌دست آید. گفتنی است چین به عنوان تولیدکننده اصلی این عناصر در جهان نقش قابل قبولی در سبد ارزش افزوده حاصل از فروش محصولات معدنی کشور خواهد داشت. براساس آمار و اطلاعات موجود پیش‌بینی می‌شود ارزش مبادله این مواد معدنی با توجه به کاربردهای فراوان و بازار مصرفی روبه‌رشد آن در سال‌های آینده به ۱۱ میلیارد دلار برسد.
توجه بیشتر به مواد معدنی در ایران
منابع زیرزمینی معدنی در اقتصاد ایران به‌عنوان اولویت‌های درجه دوم در استخراج و فرآوری شناخته می‌شوند و همچنان تمرکز دولت به سمت منابع زیرزمینی فسیلی برای درآمدزایی بوده؛ این درحالی است که بسیاری از کشورهای صنعتی به سمت استخراج و بهره‌وری از منابع زیرزمینی استراتژیک جدید رفته‌اند و این فلزات در توسعه صنایع پیشرفته به‌کار می‌روند.به گزارش آنا، فلزاتی همچون نئودیمیم، دیسپروزیم و تربیوم در چند قرن گذشته ناشناخته بودند اما امروزه وجود این فلزات برای تولید گوشی‌های هوشمند، توربین‌های بادی و خودروهای هیبریدی بسیار حیاتی است. در عین حال این فلزات استراتژیک تنها در مقادیر محدود در دسترس هستند و تاکنون هیچ جایگزین مناسبی برای آنها یافت نشده که این موضوع یکی از علل نگرانی رو به رشد در میان قدرت‌های بزرگ جهانی به شمار می‌رود. اصطلاح عنصر یا فلز خاکی کمیاب، اشاره به مجموعه‌ای از ۱۷ عنصر شیمیایی با ویژگی‌های منحصربه‌فرد است، اما استخراج این فلزات، خطرناک و پرهزینه است، زیرا ذخایر بسیار کمی با بهره‌برداری بلندمدت و صرفه اقتصادی توجیه شده در سراسر جهان وجود دارد.بر پایه این گزارش، چین تولید بیش از ۹۰ درصد از فلزات استراتژیک جهان را در اختیار گرفته تا صنعت فناوری مدرن، فناوری اطلاعات و ارتباطات و همچنین بخش انرژی پایدار برای تامین عناصر خاکی کمیاب همگی وابسته به چین باشند زیرا یک منبع ضروری و غیرقابل جایگزین است.
نگرانی صاحبان فناوری از انحصار منابع نادر خاکی
علاوه بر این، دولت چین نسبت به موقعیت برتر خود در قبال این فلزات در بازارهای جهانی آگاه بوده و محدود کردن صادرات را به عنوان راهی برای افزایش نرخ و رشد صنعت داخلی خود به‌کار گرفته است. البته امریکا، ژاپن و اتحادیه اروپا به خوبی از ارزش استراتژیک عناصر خاکی کمیاب آگاه بوده و آشکارا نگرانی عمیق خود را در زمینه کاهش منابع و عرضه به بازار و در نهایت انفجار قیمت‌ها ابراز می‌کنند. از طرفی دیگر، در نگاه داخلی به این فلزات باید گفته شود برخی فعالیت‌ها در بخش معدن و صنایع معدنی به دلیل اهمیت و ویژگی‌شان، از سایر امور تفکیک می‌شوند. برای نمونه معادن نفت و گاز به قدری دارای اهمیت هستند که خود را در بسیاری فعالیت‌ها از سایر بخش‌های معدن جدا کرده‌اند و این حوزه نیز به‌عنوان معادن پرتوزا در زیرمجموعه وزارتخانه‌های توسعه‌ای مشغول به اکتشاف و استخراج است. بر همین اساس، فلزات استراتژیک باید به‌عنوان عناصر نادر خاکی به بخش معادن اضافه شوند تا نگاه ویژه‌ای به بخش معادن کشور شود اما بسیاری از مردم و حتی برخی از تصمیم‌گیران عناصر نادر و عناصر استراتژیک را در یک گروه قرار داده و حتی برای آن یک نسخه واحد می‌پیچند.