خانه صنعت، معدن و تجارت استان تهران
نوشته های مرتبط
: آنچه در روزهای اخیر موجب نگرانی کارشناسان اقتصاد انرژی در حوزه قفقاز جنوبی شده، تغییر دولت در ارمنستان است.
گرچه به گفته کارشناسان این تغییرات به طور عمده در جهت بهبود نابسامانی‌های اقتصادی موجود در این کشور بوده اما گرایش نخست وزیر جدید این کشور به روسیه، رویکرد روابط ایران و ارمنستان را با چالش روبه‌رو می‌کند؛ به این معنی که ایران و روسیه در بخش گاز رقیب یکدیگر هستند و مشخص نیست روی کار آمدن دولت جدید آیا سرآغازی برای قطع همکاری گازی ایران و ارمنستان است یا خیر؟ از سوی دیگر آیا این کشور خواهد توانست با توازن بخشیدن به روابط خود با این دو کشور از مزیت‌های استراتژیک آنها برخوردار شود یا خیر؟
در زمان کمتر از ۸ ماه که تا انتخابات این کشور باقی مانده، به نظر نمی‌رسد دولت جدید قصد پایان دادن به روابط اقتصاد انرژی خود با ایران را داشته باشد چراکه ایران یک نیاز استراتژیک برای کشور ارمنستان در مسئله قره‌باغ محسوب می‌شود.
تاریخچه روابط ایران و ارمنستان
روابط ایران و ارمنستان بر ارتباط فرهنگی، سیاسی و تاریخی دیرینه دو کشور همسایه و اشتراک معنوی و فکری دو ملت استوار است. پس از اعلام استقلال جمهوری ارمنستان (۲۱ سپتامبر ۱۹۹۱ میلادی)، جمهوری اسلامی ایران از نخستین کشورهای جهان بود که استقلال ارمنستان را به رسمیت شناخت (۲۵دسامبر ۱۹۹۱ میلادی). و از آن پس دولت ایران و ارمنستان روابط همه‌جانبه سیاسی، دیپلماسی، فرهنگی و اقتصادی برقرار کردند. در سال ۲۰۰۵ میلادی ارزش تجارت ارمنستان با ایران برابر با ۱۰۵ میلیون دلار بود و در سال ۲۰۰۶ میلادی ارزش تجارت دوجانبه به ۲۰۰میلیون دلار رسید. بر این اساس سران دو کشور در نظر دارند با از میان برداشتن موانع تجارت دوجانبه، حجم تجارت را به ۱ میلیارد دلار در هر سال برسانند. براساس آمار ارائه شده، مبادلات تجاری ایران و ارمنستان در ۳ماه نخست سال ۲۰۱۰ میلادی با رشد ۹۸ درصدی به ۴۵میلیون دلار رسید و ایران هفتمین شریک تجاری این کشور شناخته شد. علاوه بر این تاکنون پیشرفت‌های مناسبی در راستای اجرای توافق‌های فی‌مابین حاصل شده است که از جمله می‌توان به احداث خط لوله انتقال گاز ایران به ارمنستان و احداث دو خط انتقال برق و احداث نیروگاه بادی از سوی ایران در ارمنستان، افزایش مبادلات مرزی، عضویت ارمنستان در کریدور شمال جنوب و بهره‌برداری متقابل از سرزمین‌های یکدیگر برای ترانزیت کالا اشاره کرد.
روابط ارمنستان و روسیه
به گزارش ایراس، در طول دهه گذشته وابستگی اقتصادی ایروان به مسکو به طرز فزاینده‌ای افزایش یافته است و مالکیت شرکت برق، هنجار حاکم بر این دهه را منعکس می‌کند. روسیه از طریق شرکت‌هایی مانند گاسپروم، راه‌آهن، اپراتورهای مخابراتی (مثل ام. تی. اس و بیلاین) و نیز بانک‌ها و شرکت‌های بیمه روسی به سرمایه‌گذار اصلی در ارمنستان تبدیل شده است. روسیه از وابستگی ارمنستان در حوزه اقتصاد و انرژی به خوبی و به سود خود بهره‌برداری کرده است. دو کشور در سال ۲۰۰۲ معامله «اموال در ازای بدهی» را آغاز کردند که به موجب آن شرکت‌های صنعتی دولتی اغلب ناکارآمد و غیرفعال ارمنستان به منظور بازپرداخت وام صد میلیون دلاری مسکو به ایروان باید به روسیه واگذار می‌شدند. از آن زمان ارمنستان ناچار شده دارایی‌های بیشتری را به منظور پرداخت بهای گاز وارداتی به روسیه واگذار کند.
این در حالی است که ارمنستان به دلیل نگرانی‌های امنیتی منطقه‌ای، به‌ویژه در رابطه با جمهوری آذربایجان و ترکیه، در حوزه نظامی حتی متحدی مصمم‌تر برای روسیه به شمار می‌رود. منازعه در جمهوری خودخوانده قره باغ و پیرامون آن به مدت بیش از دو دهه ادامه داشته و بیش از ۲۰ هزار کشته بر جای گذاشته است. ترکیه هم به دلیل محاصره اقتصادی ارمنستان، استقرار نیروهایش در مرز ارمنستان در دهه ۱۹۹۰ و خودداری از شناسایی نسل‌کشی سال ۱۹۱۵میلادی با وجود فشارهای فزاینده بین‌المللی، از منظر ارامنه بیشتر یک دشمن به شمار می‌رود تا یک دوست. در این بستر منطقه پرتنش مسکو به تضمین‌کننده امنیت ارمنستان تبدیل شده است. پایگاه نظامی روسیه نیز در دهه ۱۹۹۰ در شهر گومری ارمنستان تاسیس شد.
