حملونقل یکی از اساسیترین حلقههای زنجیره بخش معدن است، بهطوری که معدن به واسطه این حلقه به بازارهای صادراتی یا دیگر حلقههای زنجیره ارزش متصل میشود. درنتیجه کمبود زیرساختها در حوزه حملونقل مشکلات فراوانی را برای بخش معدن به همراه خواهد داشت.
وضعیت حملونقل در بخش معدن
متاسفانه بخش عمدهای از مواد معدنی موجود در معادن کشور تنها به واسطه حملونقل جادهای جابهجا میشوند. در نتیجه این اتفاق زمان حمل و میزان هزینه پرداختی افزایش پیدا میکند. به همین دلیل قیمت تمام شده ماده معدنی همچون سنگآهن در ایران چندین برابر کشورهای دیگر مانند برزیل و استرالیا است. امروزه بیشتر کشورهای معدنی دنیا جابهجایی مواد استخراح شده از معادن را با استفاده از خطوط ریلی انجام میدهند تا بتواند سرعت را افزایش و در مقابل هزینهها را کاهش دهند. این در حالی است که بخش معدن ایران از نبود زیرساختهای حمل ریلی رنج میبرد و این موضوع توان رقابت تولیدکنندگان مواد معدنی را در بازارهای صادراتی منطقه کاهش داده است. از سوی دیگر بهدلیل وجود معادن در مناطق روستایی، محروم یا کمتر توسعهیافته، معدنکاران مجبورند برای جلوگیری از برخی مشکلات تنها از رانندگان بومی استفاده کرده و تابع قیمتهایی باشند که از سوی آنها اعلام میشود. درنتیجه وجود چنین موضوعهایی ضروری است بخش معدن و صنایع معدنی برای تحقق اهداف در نظر گرفته شده، توسعه خطوط ریلی برای حمل مواد معدنی را در دستور کار خود قرار دهد. به گزارش صمت، پیشتر بهرام شکوری، رییس کمیسیون معادن و صنایع اتاق بازرگانی ایران درباره وضعیت حملونقل در بخش معدن، اظهار کرد: از سال ۹۰ تا ۹۲ تنها ۷درصد از مواد معدنی تولید شده در کشور به وسیله ریل حمل شده است، این در حالی است که کشوری همچون استرالیا بیش از ۸۰درصد مواد معدنی خود را بهوسیله ریل حمل میکند. شکوری تصریح کرد: متاسفانه سهم معادن از حمل ریلی در سال ۹۴ نسبت به سال ۹۳ با کاهش ۲درصدی همراه بود و در سال گذشته از ۱۷میلیون تن فولاد و محصولات فولادی تولید شده تنها ۳میلیون تن آن با ریل حمل شده است. وی با اشاره به نیازهای موجود در جهت رسیدن به اهداف ۱۴۰۴ بیان کرد: متوسط نرخ رشد خطوط اصلی ریل در ۱۰ سال گذشته ۶/۳درصد بوده، در صورتی که با همین میزان نرخ رشد پیشبرویم به ۱۵هزار و ۳۱۰ کیلومتر ریل نیاز داریم. رییس کمیسیون معادن و صنایع اتاق بازرگانی ایران با اشاره به مزیتهای حمل ریلی افزود: میزان تولید دیاکسیدکربن در حمل جادهای ۱۰۳ برابر حمل ریلی خواهد بود، در نتیجه توسعه این حوزه به کاهش آلایندگیهای محیطزیست نیز کمک بسیاری خواهد کرد. در واقع این موضوع حاکی از آن است که با توسعه حملونقل جادهای میزان آلایندگی هوا افزایش مییابد. از سوی دیگر ضریب امنیت در حمل جادهای نسبت به سایر حوزههای حملونقلی کمتر است در نتیجه این نوع حمل چندان برای معدنیها جذاب نخواهد بود به همین دلیل باید به سمت توسعه حملونقل ریلی در حرکت بود. البته نکته مهم این است که توسعه حملونقل ریلی نیازمند تعامل هرچه بیشتر بخش دولتی و خصوصی فعال در بخش معدن است. همچنین امروز بخش معدن و صنایع معدنی باید برای جذب سرمایههای خارجی زیرساختهای اصلی از جمله حملونقل ریلی و جادهای فراهم شود.