آلومینیوم در صنعت خودروسازی با توجه به وزن پایین خود توانسته جایگاه ویژهای پیدا کند، البته این فلز از استحکام بالایی برخوردار نیست، از اینرو فولادسازان با ظهور نسل جدید آلیاژهای پیشرفته به میدان رقابت در خودروسازی بازگشتهاند.
هماکنون فولادهای پیشرفته با استحکام بالا و آلیاژهای آلومینیومی، دو رقیب اصلی در صنعت خودروسازی بهشمار میروند.
هزینههای فلزی خودروسازان
از نقطهنظر هزینه تولید برای خودروسازان باید اذعان کرد که بنا به تخمینهای ارائهشده، هزینه کاهش وزن هر کیلوگرم از خودرو با استفاده از فولادهای پیشرفته با استحکام بالا، بین ۲ تا ۲/۵۵ دلار و با استفاده از آلیاژهای آلومینیومی، بسته به نوع آلیاژ، بین ۳ تا ۶۶ دلار برآورد شده است. به گزارش فولادنیوز، این رقم برای آلیاژهای منیزیمی و کامپوزیتهای کربنی حتی بیشتر شده و به سطح ۱۶دلار نیز میرسد. از اینرو خودروسازان باید متحمل هزینههای بیشتری برای کاهش وزن خودروهای خود شوند. درحالیکه در گذشته، هزینه هر کیلوگرم کاهش وزن در خودروها، رقمی بین یک تا ۲ دلار بود، این مقدار امروزه بین ۴ تا ۱۲ دلار افزایش یافته و انتظار میرود با کاهش بیشتر وزن خودروها، کاستن هر کیلوگرم از وزن خودروهای سبک جدید، هزینههای بیشتری را حتی تا ۲۰ دلار برای خودروساز به همراه داشته باشد. این هزینه بالا در کاهش وزن، بهطور عمده محدود به خودروهای لوکس و گرانقیمت خواهد بود. بدین ترتیب انتظار میرود آلومینیوم و فولادهای پیشرفته در سالهای آینده همچنان سهم ۲۰ تا ۳۰درصدی خود را در هر خودرو حفظ کنند.
صرفهجویی در فولادهای پیشرفته
رضا زائرحیدری، تحلیلگر بازار فولاد و مواد اولیه درباره ضرورت پیش رفتن به سمت تولید فولادهای پیشرفته که در خودروسازی کاربرد دارند، در گفتوگو با صمت گفت: فولادهای سبک یا پیشرفته(Advanced High-Strength Steels) (AHSS)، در حقیقت این نسل جدید فولاد با مقاومت ۳برابر و وزن ۴۰درصد، کمتر امروزه کاربرد بسیاری دارند. در کشور ما از این دست فولادها تولید نمیشود یا به صورت خیلی محدود در حال تولید است. وی در پاسخ به این پرسش که تا چه اندازه ضرورت دارد که به سمت فولادسازی سبک پیش برویم، گفت: در کل تمامی فرمولهای فولادسازی در حال تغییر است. شما اگر آمار کشورهای پیشرفته را مشاهده کنید، متوجه میشوید تولیدات فولادی با وزنهای متداول امروزی هر سال در حال کاهش است، چراکه وزن محصول کاهش پیدا میکند، اما در مقابل ارزش آن افزایش مییابد. وی در ادامه خاطرنشان کرد: البته درحالحاضر مهمتر از وزن فولاد خواص فولاد مانند مقاومت است که دارای اهمیت است. زائرحیدری با این توضیح که در خودروسازی مقاومت فلز به کار برده شده در آن از اهمیت بالایی برخوردار است، عنوان کرد: آلومینیوم سبکتر است، ولی شکلپذیری خوبی ندارد و برای ماشینهای جدید مناسب نیست. بنابراین آلومینیوم نتوانست جایگاه واقعی خود را در صنعت خودرو بیابد، اما آلیاژهای فولاد و آلومینیوم میتواند ترکیب بهتری ایجاد کند. وی با اشاره به تولید فولادهای پیشرفته در ایران خاطرنشان کرد: درحالحاضر هیچ واحد فولادی در ایران فولاد سبک تولید نمیکند. البته یک واحد در فولاد مبارکه ورقهای سرد را به گالوالوم تبدیل میکند که به نسبت عملکرد خوبی دارد. اما در کل تولید بالایی در این زمینه در کشور وجود ندارد. درحالیکه در دنیا هرچه بیشتر به سمت تولید فولادهای سبک پیش میروند، ما نیز باید بتوانیم به سمت تولید فولادهای سبک پیش برویم. این کارشناس فولاد در پاسخ به این پرسش که آیا برای پیش رفتن به سمت فولادهای سبک باید فولادسازیهای جدید ایجاد کرد یا میتوان همین فولادسازیها را تجهیز کرد، گفت: میتوان همین فولادسازیها را تجهیز کرد، در فرآیند تولید اینگونه فولادها ساختار مولکولی فولاد را تغییر میدهند و مادهای با مقاومت تیتانیوم تولید میکنند، اما پس از آن تغییرات شدید میشود و شاید نتوان با همین واحدها پیش رفت. در کشورهای آسیایی مرکز تحقیقات پوسکو در کرهجنوبی در این زمینه پیشتاز است. زائرحیدری با اشاره به صرفهجویی که در تولید فولادهای پیشرفته روی میدهد، عنوان کرد: در تولید فولادهای خاص میتوان ۵۰ درصد صرفهجویی کرد و این یعنی میلیاردها دلار صرفهجویی. وی با تاکید بر این موضوع که تولید فولاد معمولی به نوعی وقت و هزینه تلف کردن است، عنوان کرد: تولید فولاد معمولی به نوعی وقت تلف کردن بهشمار میرود. کارخانههای ما متاسفانه برای تحقیق و توسعه هزینه نمیکنند، یعنی ما در زمینه متالورژی دانشمند، با مفهومی که شرکتهایی مانند پوسکو یا به عنوان مثال هیوندایی استیل دارند، نداریم. البته فناوریهای جدید انحصاری هستند، یعنی بهراحتی لیسانس آن را به کسی نمیدهند. وی تاکید کرد: به عقیده من، ما به مرکز تحقیقات فولاد نیاز داریم، البته منظورم دانشگاه نیست، بلکه جایی است که روی فولادهای جدید تحقیق شود.