خانه صنعت، معدن و تجارت استان تهران
نوشته های مرتبط
استاندارد و کیفیت در صنایع غذایی همواره مورد چالش و بحث و نظر بوده است. وجود تخلفات گوناگون، انتشار اخبار مختلف درباره تقلبی بودن برخی مواد غذایی و سوءاستفاده از نام یک نشان(برند) تولیدی و… از مواردی است که به این بحث‌ها دامن می‌زند.
کارشناسان صنایع غذایی راهکارهایی همچون ایجاد یک مرجع بی‌طرف برای ارائه گزارش‌های دوره‌ای استاندارد، بومی‌سازی قواعد استاندارد و کیفیت در کشور و افزایش بودجه و سرمایه تولیدکنندگان مواد غذایی را برای بهبود سطح استاندارد صنایع غذایی پیشنهاد می‌دهند.
رضا اسماعیل‌زاده کناری، عضو هیات‌علمی گروه صنایع غذایی دانشگاه ساری و کارشناس صنایع غذایی در این زمینه به صمت گفت: موضوع استاندارد در مرحله تولید نهایی محصول مطرح می‌شود. نکته مهم و اصلی در بحث کیفیت ماده اولیه است. متاسفانه در کشور ما استانداردها در زمینه صنایع غذایی ضعیف عمل می‌کنند. برخی شرکت‌ها استانداردهای خارجی را ترجمه می‌کنند و تفسیرهای خودشان را ارائه می‌دهند در حالی که ممکن است این تفسیرها اشتباه باشد و به‌ندرت اتفاق می‌افتد که به‌صورت صحیح باشد.
وی افزود: زمانی که ما استانداردهای خارجی را برای صنایع داخلی ترجمه می‌کنیم باید مولفه‌هایی که در کشور با آن روبه‌رو هستیم را درنظر گرفته و همچنین باید در نظر بگیریم که مواد اولیه را با چه استانداردی در کارخانه‌ها بپذیریم. متاسفانه اگر این تفکر را داشته باشیم که با استفاده از فرآیندها کیفیت مواد اولیه را به سطح مطلوب می‌رسانیم، اشتباه است به همین دلیل اگر قرار باشد استاندارد را در صنایع غذایی لحاظ کنیم باید زنجیره کیفیت را درنظر داشته باشیم. نکته دیگر اینکه باید استانداردهای مناسب برای مواد غذایی تدوین کنیم تا روش‌های تشخیص استانداردهای جایگزین را بدانیم. به این معنی که اگر تولیدکننده‌ای استاندارد و فرمول تولید ما را برداشت و با تقلب پنهان در تولیدات خود مواجه شدیم بتوانیم استاندارد جایگزین برای آن داشته باشیم؛ چراکه احتمال شناسایی ترکیبات تولیدی از سوی متقلبان وجود دارد. از این رو باید قابلیت شناسایی ترکیبات مشابه تولیدی را داشته باشیم.
اسماعیل‌زاده‌کناری در پاسخ به این سوال که راهکار افزایش کیفیت و استاندارد در صنایع غذایی چیست، بیان کرد: در درجه نخست باید فرهنگ کیفیت را مصرف‌کننده خود تشخیص دهد به این معنی که نباید فقط به نشان(برند) در محصول تولیدی توجه کند. آگاهی مصرف‌کننده قسمتی از برآورد مقیاس کیفیت و استاندارد است. البته باید این نکته را هم درنظر گرفت که استانداردها موضوع و مقوله‌ای نسبی است. نکته دیگر اینکه سازمان استاندارد هم باید کیفیت یک محصول را اعلام کند. در کنار آن استقبال عمومی برای یک محصول تولیدی غذایی بسیار بیشتر از تغییرات نشان(برند) می‌تواند حائزاهمیت باشد.
استاندارد هم بودجه می‌خواهد
محمدحسین حدادخداپرست، استاد دانشگاه فردوسی مشهد و کارشناس صنایع غذایی در گفت‌وگو با صمت عنوان کرد: متاسفانه استاندارد و کیفیت صنایع غذایی به دلیل سرمایه‌گذاری کم در این حوزه پایین است. بسیاری از مشکلات صنایع غذایی با پول حل می‌شود. متاسفانه تولیدکنندگان صنایع غذایی سوددهی لازم را ندارند و از این‌رو نیاز به بودجه و سرمایه دارند. علاوه بر اینکه علم تولید در صنایع غذایی در کشور ما وجود ندارد.
هم تجربه هم تخصص
رضا فرهمندپور، استاد دانشگاه و کارشناس صنایع غذایی در گفت‌وگو با صمت تصریح کرد: مقوله استاندارد نسبی است. ما در استانداردها نیاز داریم که از قوانین پیروی کنیم. قوانین بر مبنای استانداردهای خارجی نوشته شده که در کشور ما قابل اجرایی شدن نیست. از این‌رو بسیاری از استانداردها تنها در کاغذ قابل ثبت شدن هستند و قابلیت اجرایی ندارند. البته زمانی که قوانین استاندارد در کنار تجربه صنعتگران قرار می‌گیرد بازخورد مناسبی از آن استناد می‌شود. در مجموع در برخی موارد استانداردها رعایت می‌شود و در برخی موارد نمی‌شود. از این رو باید ببینیم که معیار استاندارد چیست.
وی در پاسخ به این سوال که چه مولفه‌هایی برای بالا بردن سطح استاندارد به کار می‌رود، گفت: پیشنهاد من این است که در نوشتن استانداردها از افراد و تولیدکنندگان آن محصول خاص هم استفاده شود. به‌طور معمول زمانی که می‌خواهند استاندارد یک محصول را بنویسند افرادی را از دانشگاه دعوت می‌کنند که زمینه کار را نمی‌دانند یا فقط امضای‌شان پایین برگه استاندارد است، بنابراین از کسانی که تجربه تولید صنعتی دارند باید استفاده شود. از این رو باید علم و تخصص تلفیق شود تا بتوانیم مقوله استاندارد و کیفیت را در کشور بومی‌سازی کنیم.
