خانه صنعت، معدن و تجارت استان تهران
نوشته های مرتبط
نفت، این روزها مهم‌ترین دغدغه اقتصاد جهان است؛ شاید باید دیگر نام طلای سیاه را از روی نفت برداشت چراکه از یک سو اشباع بازارها و ازسوی دیگر سیاست‌های نفتی عربستان سبب افت بی‌سابقه قیمت جهانی این کالا شده و بسیاری را درباره آینده بازار نفت به فکر فرو برده؛ البته نباید از ورود دوباره ایران به بازار جهانی نفت نیز غافل شد. اینها موارد مهمی هستند که اکونومیست در تازه‌ترین سرمقاله خو به آنها اشاره می‌کند.
به گزارش اقتصادنیوز، مجله اکونومیست در سرمقاله اصلی تازه‌ترین شماره خود که نسخه چاپی آن فردا (۲۳ ژانویه ۲۰۱۶) منتشر می‌شود، به بررسی نوسانات شدید نفتی در ماه‌های اخیر پرداخته و این گونه می‌نویسد: همسو با رقابت‌های بانکی و سقوط بازارها، شوک‌های قیمتی نفتی به ندرت این توان را دارد تا بتواند غول‌های بزرگ نفتی را از پا در آورد. همه چیز از بحران نفتی سال ۱۹۷۳ و تحریم نفت توسط عربستان شروع شد و مردم دریافتند که اوج گیری ناگهانی قیمت نفت می‌تواند منجر به سقوط اقتصادی شود. در آن سال، اعضای سازمان کشورهای صادر کننده نفت غربی (OAPEC که شامل اعضای عربی اوپک به اضافه کشورهای سوریه و مصر می‌شوند) ممنوعیت و تحریم نفت را اعلام کردند. با پایان یافتن تحریم‌های در ماه مارس سال ۱۹۷۴، قیمت نفت از شبکه‌ای ۳ دلار به حدود ۱۲ دلار افزایش پیدا کرد که از این اتفاق به عنوان نخستین شوک بزرگ نفتی یاد می‌شود.
در نقطه مقابل، وقتی قیمتها به دلیل اشباع بازارها سقوط می‌کند -که نظیر این اتفاق را در سال ۱۹۸۶ میلادی شاهد بودیم- این مساله از برخی جنبه‌ها مفید واقع می‌شود. تجربه نشان می‌دهد که افت ۱۰ درصدی قیمت نفت، سبب افزایش ۰.۱ تا ۰.۵ درصدی رشد می‌شود.
در ۱۸ ماه گذشته، قیمت نفت با ۷۵ درصد افت، از ۱۱۰ دلار در هر بشکه به کمتر از ۲۷ دلار رسید. اما این بار فواید این افت نفت کمتر از گذشته بوده است. گرچه مصرف‌کنندگان از این مساله سود بردند، اما در مقابل، تولیدکنندگان به شدت درحال ضرردهی و خسارت هستند و اثرات آن نیز درحال گسترش به بازارهای مالی است که از هم‌اکنون می‌توان تاثیر آن را در کاهش اعتماد مصرف‌کننده به خوبی مشاهده کرد. شاید مزایای چنین نفت فوق‌العاده ارزان بر معایب آن بچربد اما بازارها تاکنون به شدت افت کرده‌اند که حتی به روشنی پایان آن مشخص نیست.
اقتصاد جدید نفتی
جهان هم‌اکنون در نفت غوطه‌ور شده و عربستان سعودی نیز با حداکثر توان خود درحال استخراج و عرضه نفت به بازارهاست. باور اصلی این است که عربستان با این کار خود می‌خواهد تولیدکنندگان پرهزینه را از میدان به در کند. این تولیدکنندگان شامل برخی شرکت‌های نفتی است که از فرآیند «فرکینگ» برای استخراج نفت استفاده می‌کنند. برخی از این کمپانی‌های آمریکایی از سال ۲۰۰۸ میلادی، میزان تولید نفت خود به این شیوه را از ۵ میلیون بشکه در روز، به بیش از ۹ میلیون بشکه افزایش داده‌اند. عربستان سعودی همچنین خود را برای رنجی الیم ازسوی ایران، سخت‌ترین رقیب خود در منطقه، آماده می‌کند که از هفته جاری و با لغو تحریم‌های هسته‌ای، با ظرفیت تولید روزانه سه تا چهار میلیون بشکه، خود را آماده پیوستن دوباره به بازارهای جهانی می‌کند.
به‌رغم تلاش‌های سعودی‌ها، تولیدکنندگان از خود انعطاف نشان داده‌اند. بسیاری از تولیدکنندگان کارآیی خود را افزایش داده و عملکرد خود را بهبود داده‌اند. آنها از اینکه بخواهند منتظر بمانند تا قیمت نفت بهبود یابد و پاداش بگیرند، متنفرند. این شرکتها همچنین نمی‌توانند با این وضع قیمتها بیش از این فقط برای پوشش دادن هزینه‌های روزانه خود تلاش کنند؛ چراکه حتی در برخی موارد قیمت نفت تولیدی آنها به دلیل کیفیت پایین، کمتر از ۱۵ دلار در هر بشکه است. در همین حال، سهام نفتی در بسیاری از کشورهای ثروتمند عضو پیمان همکاری‌های اقتصادی و توسعه (OECD) تقریبا ۵۰ درصد بالاتر از پنج سال اخیر بوده است. آنها همچنان به رشد خود ادامه می‌دهند به خصوص اینکه اگر تقاضا برای نفت ازسوی چین و سایر کشورهای آسیایی بیش از آنچه که تصور می‌شود، کاهش یابد. پیش‌بینی قیمت نفت در واقع کاملا شانسی و عمدتا توام با اشتباهات است. اما با این حال، عده کمی انتظار دارند قیمتها تا پیش از سال ۲۰۱۷ میلادی رشد کند. قیمت امروز را می‌توان قیمت حداقلی هر بشکه تلقی کرد؛ هرچند برخی بر این باورند افت قیمتها تا ۱۰ دلار هم جا دارد.
