خانه صنعت، معدن و تجارت استان تهران
نوشته های مرتبط
مهم‌ترین موضوعی که بعد از تعیین سرنوشت تحریم‌ها ذهن مسئولان را درگیر کرده ورود سرمایه‌گذاران خارجی و استفاده از دانش و فناوری برای بروز کردن محصولات داخلی است،
از این رو وزارت صنعت، معدن و تجارت نیز برنامه‌ریزی‌های لازم را برای استفاده از فرصت به وجود آمده آغاز کرده است. علی‌اصغر توفیق، معاون آموزش و پژوهش وزارت صنعت، معدن و تجارت در گفت‌وگو با صمت فعالیت‌های معاونت آموزش و پژوهش وزارت صنعت، معدن و تجارت در این بخش را مورد بررسی قرار داد و همکاری با دانشگاه‌های خارجی را از مهم‌ترین راهبردهای این بخش دانست به طوری که مثلث همکاری بین بنگاه‌های صنعتی ایرانی با دانشگاه‌های خارجی و داخلی شکل بگیرد و ماموریت دانشگاه‌های داخلی انتقال فناوری‌های روز به کشور است.
آیا همکاری با دانشگاه‌های خارج از کشور در بخش صنعت در دستور کار وزارت صنعت، معدن و تجارت قرار دارد؟ در این صورت کدام دانشگاه‌ها و در چه بخش‌های صنعتی است؟
با توجه به اعتبارات پیش‌بینی شده بخش صنعت، معدن و تجارت در قانون رفع موانع تولید رقابت‌پذیر و ارتقای نظام مالی کشور و همچنین ابلاغیه داخلی وزارت صنعت، معدن و تجارت مبنی بر هزینه‌کرد ۳درصدی از کل اعتبارات منابع داخلی سازمان‌ها، در زمینه آموزش و انجام پژوهش‌های کاربردی با همکاری دانشگاه‌های کشور، صنایع می‌توانند در صورت ناتوانی دانشگاه‌های داخل برای بومی‌سازی دانش و فناوری از ظرفیت دانشگاه‌های خارج عرضه‌کننده دانش و فناوری برای رفع نیازهای بخش خود استفاده کنند. این همکاری می‌تواند در سطوح مختلف اعم از دانش فنی، نظارت و استانداردسازی به فراخور پروژه و اعلام نیاز دانشگاه‌های داخل کشور باشد. از این رو با فصل جدیدی که بعد از رفع تحریم‌ها در روابط ایران با سایر کشورها به وجود آمده مسئولیت ارتباط با دیگر کشورها در بخش صنعت، معدن و تجارت به وزارت صنعت، معدن و تجارت محول شده و شخص وزیر و سایر مسئولان به حوزه‌های علم و فناوری و رسوخ فناوری در بخش صنعت توجه ویژه دارند. به عنوان مثال فنلاند که کشوری پیشرو در حوزه آموزش است براساس جلسات مختلفی که مسئولان بخش صنعت با معاونان وزارت خارجه این کشور داشته‌اند موضوع تفاهم دو کشور برای بحث آموزش مد نظر قرار گرفته است.
درباره تبادل استاد و دانشجو با چه دانشگاه‌های بین‌المللی مذاکره شده است؟
با کشورهایی مانند چین و ترکیه برای تبادل استاد و دانشجو و برقراری ارتباطات در حوزه علم و فناوری مذاکره شده است. همچنین به صورت ویژه با دانشگاه‌های ایتالیا و اتریش تعاملات برقرار شده تا در حوزه‌های مختلف صنعت، معدن و تجارت همکاری داشته باشیم. همواره ارتباط وزارت صنعت، معدن و تجارت با دانشگاه‌ها نسبت به وزارت علوم، تحقیقات و فناوری متفاوت بوده است، چراکه ارتباط وزارت علوم، تحقیقات و فناوری با دانشگاه‌های خارج از کشور برای توسعه دانشگاه خواهد بود در صورتی که وزارت صنعت، معدن و تجارت به دنبال ارتباط دانشگاه‌های معتبر جهان برای توسعه تولیدات صنایع و معادن ایران است و موضوع عرضه و تقاضا محور اصلی برنامه‌های وزارت صنعت، معدن و تجارت است.
چه نیازهایی از صنعت در دانشگاه‌های بین‌المللی دنبال می‌شود؟
موضوعی که بعد از رفع تحریم‌ها مد نظر مسئولان وزارتخانه قرار دارد این است که صنایع علاوه بر استفاده از دانش و فناوری دانشگاه‌های داخل کشور با دانشگاه‌های خارج از کشور نیز همکاری داشته باشند تا به مدل مثلث صنعت، دانشگاه داخلی شامل مراکز علمی و دانشگاه‌های خارج از کشور دست یابیم. براساس این مثلث هرکدام از صنایع برای رفع نیازهای فناورانه از بین دانشگاه‌های معتبر و تراز اول جهان شریکی را انتخاب خواهند کرد، علاوه بر این از دانشگاه‌های داخل کشور نیز برای تحقق این امر با آنها همکاری خواهد کرد. از این رو عملیاتی شدن این طرح نیاز به پیوست همکاری برای تفاهمنامه‌های بین دولت ایران و دیگر کشورهای ثالث دارد تا بتوان بر پایه این پیوست در تمامی بخش‌های ارتباط صنایع با دانشگاه‌های خارج از کشور همکاری داشت. البته این موضوع به مراکز پژوهشی و تخصصی دیگر کشورها نیز تسری داده خواهد شد. چند عامل اساسی باید برای این طرح مد نظر قرار گیرد. نخست در پیوست نوع همکاری بین ایران و کشور ثالث مشخص شود، دوم اینکه بر اساس این پیوست هر بنگاه صنعتی بتواند ارتباط خود را به راحتی با یکی از دانشگاه‌ها و مراکز پژوهشی دیگر کشورها برقرار کند. سوم حضور دانشگاه‌های داخلی برای انتقال دانش، تجربه و عملیاتی شدن این طرح الزامی است.
همکاری بخش صنعت ایران با دانشگاه‌های بین‌المللی و داخلی نیازمند چه شرایطی است و چه فرصت‌هایی را برای کشورمان فراهم می‌کند؟
عملیاتی شدن این طرح می‌تواند به موضوع فرصت‌های مطالعاتی تبدیل شود و استادان داخلی بعد از گذراندن یک سال در بنگاه‌های تولیدی و صنعتی یک ماه آخر را از فرصتی که برای ارتباط با دانشگاه‌های خارج به وجود خواهد آمد، استفاده کنند. بنابراین مدل‌سازی این طرح برای برقراری ارتباط بنگاه‌های صنعتی و تولیدی با دانشگاه‌های معتبر جهان است که با توجه به زمان‌بر بودن پیوست تدوین تا خرداد سال آینده به طول می‌انجامد.
ورود سرمایه‌گذاران خارجی را برای استفاده صنایع از فناوری دیگر کشورها چگونه ارزیابی می‌کنید؟
بدیهی است در فضای پسابرجام به دو موضوع اساسی سرمایه‌گذاری و انتقال فناوری نیاز داریم. چراکه بسیاری از محصولات با فناوری بالا قابلیت رقابت‌پذیری در عرصه بین‌الملل را خواهند داشت. رسوخ این فناوری در صنایع می‌تواند مزایای بسیاری برای ما به همراه داشته باشد از جمله اینکه تولید محصولات با کیفیت بالا و با استفاده از فناوری‌های روز به بهبود محیط‌زیست کمک خواهد کرد.
مشاور امین را چگونه انتخاب خواهید کرد؟
بهترین راه برای انتخاب مشاورین امین استفاده از گریدهای سازمان مدیریت و اشخاصی که در واحدهای خدماتی فنی مهندسی به بلوغ صادرات و ورود فناوری کمک می‌کنند است. زیرا آنها می‌توانند عامل ارتباطی بنگاه‌های صنعتی و تولیدی داخل با سایر دانشگاه‌های خارج از کشور باشند. همچنین می‌توان از مشاورین بین‌الملل که در سایر کشورها تجربه دارند استفاده کرد.
برای استفاده از فناوری سرمایه‌گذاران خارجی چه پیشنهادی دارید؟
بحث ورود سرمایه‌گذاران خارجی در وزارت اقتصاد، سازمان سرمایه‌گذاری خارجی، وزارت خارجه و سازمان توسعه تجارت به نمایندگی از وزارت صنعت، معدن و تجارت برای سرمایه‌گذاری در استفاده از فناوری سرمایه‌گذاران خارجی و رقابت‌پذیر کردن محصولات ایرانی در حال پیگیری است. درواقع برای اعمال فناوری‌های جدید و رقابت پذیر کردن محصولات ایرانی باید پیوستی به عنوان پیوست فناوری برای سرمایه‌گذاران خارجی در نظر گرفته شود تا با ورود هر فناوری به کشور دانش آن فناوری نیز وارد ایران شود. با این حال بحث بومی‌سازی در این چرخه نمی‌تواند خیلی مفید واقع شود چراکه وقتی کشوری وارد زنجیره ارزش عرضه و تقاضا می‌شود باید بتواند در این زنجیره کار کند. بنابراین بنگاه‌های صنعتی برای حفظ ارتباطات بین‌الملل باید در این زنجیره قرار گیرند و تنها بحث بومی‌سازی و تولید در یک کشور معنایی نخواهد داشت. به عنوان مثال بنگاه صنعتی قطعه‌ساز زمانی که در زنجیره ارزش قرار گیرد توانایی ساخت خودرو را نیز به‌دست خواهد آورد.
آیا وزارت صنعت، معدن و تجارت برنامه‌ای برای ارتباط بنگاه‌های صنعتی با زنجیره ارزش بین‌المللی دارد؟
بله، موضوع تعاملات بین‌الملل در لایحه برنامه ششم توسعه و قانون رفع موانع تولید لحاظ شده و یکی از راه‌های دستیابی به این هدف بسترسازی برای ایجاد شرکت‌های بین‌الملل در ایران است. علاوه بر این باید به عنوان بخشی از زنجیره تولید قطعاتی از یک محصول را در کشور با ارزش افزوده بالاتر نسبت به سایر کشورها تولید و به دیگر کشورها برای تکمیل محصول نهایی صادر کنیم. به عنوان مثال برای تولید تلویزیون «بورد» خاص با ارزش افزوده بالا در کشور تولید و برای ساخت محصول نهایی به کشور مقصد صادرشود.
چه برنامه‌های دیگری برای تقویت اقتصاد ملی در برنامه ششم در نظر گرفته شده است؟
از دیگر برنامه‌هایی که در برنامه ششم توسعه و قانون رفع موانع تولید در نظر گرفته شده این است که ایران به عنوان هاب منطقه عمل کند. به این صورت که محصولات نیمه‌ساخته برای نهایی‌سازی به ایران وارد و بعد از نهایی شدن محصول به کشورهای همسایه صادر شود. از دیگر برنامه‌هایی که در برنامه ملی اقتصاد دانش‌بنیان مد نظر مسئولان این حوزه است بحث رژیم نهادی و اقتصادی برای ثبات محیط کلان اقتصاد است. به این صورت که سرمایه‌گذار برای سرمایه‌گذاری امنیت داشته باشد به این مفهوم که ثبات قوانین در کشور وجود داشته باشد تا سرمایه‌گذاران با قوانین جدیدی که وضع می‌شود متضرر نشوند. علاوه بر این برای صادرات محصولات نهایی به کشورهای همسایه باید قوانین گمرکی را نیز اصلاح کرد. در صورتی که این اتفاق عملی شود در کنار این تولیدات، واحدهای تحقیق و توسعه تخصصی با امکان برقراری ارتباط با واحدهای تحقیق و توسعه بین‌الملل شکل خواهدگرفت.
مهم‌ترین برنامه‌های شما با توجه به بودجه تعیین شده برای بخش پژوهش چیست؟
مهم‌ترین موضوعات مد نظر معاونت آموزش و پژوهش وزارت صنعت، معدن و تجارت اعلام اولویت‌های پژوهشی و رقابت‌پذیر کردن محصولات است. همچنین استفاده از پژوهش‌های کاربردی برای مصرف بهینه انرژی و آب و بحث زیست‌محیطی مهم‌ترین اهداف سال ۹۵ خواهد بود.
چه صنایعی در اولویت اعتبارات پژوهشی وزارت صنعت، معدن و تجارت قرار دارند؟
تمامی صنایع و معادن که در راستای پژوهش‌های مسئله‌محور و تجاری‌سازی پژوهش، نوآوری و توسعه نظام جامع تامین مالی در جهت پاسخ به نیاز اقتصاد دانش‌بنیان فعالیت می‌کنند در اولویت اعتبارات پژوهشی قرار دارند.
طرح مشاور مادر در چه مرحله‌ای است؟
آیین‌نامه و متن موافقتنامه همکاری‌های صنعت و دانشگاه طرح مشاور مادر صنعتی و معدنی تهیه و پیرو برگزاری جلسه دی سال جاری، ۵ دانشگاه و ۵ بنگاه صنعتی برای معرفی طرح و اجرای آزمایشی تعیین شدند که متاسفانه مورد استقبال واقع نشده است. البته دانشگاه کرمان و مس سرچشمه همکاری را به صورت فعال در دستور کار خود قرار داده‌اند و پیش‌نویس قرارداد را تکمیل کرده‌اند که براساس آن باید سفارش کار و هزینه آن را دریافت کنند. خوشبختانه این طرح تا قبل از سال جدید نهایی خواهد شد اما سایر بنگاه‌های صنعتی به دلیل قراردادهای خاصی که با دانشگاه‌های مختلف داشتند چندان از آن استقبال نکرده‌اند به عنوان مثال فولاد مبارکه اصفهان ۳۲ قرارداد مختلف با دانشگاه‌های گوناگون دارد و یکی از عواملی که موجب شد از این طرح استقبال نکنند تمایل به ارتباط با دانشگاه‌های مختلف به جای یک دانشگاه بود.
در بخش لوازم خانگی و پتروشیمی که دو اولویت وزارت صنعت، معدن و تجارت برای ایجاد بهره‌وری است، چه پژوهش‌های مطالعاتی در دست اجراست؟
برای این منظور طرح‌های مطالعاتی «کاهش تلفات و بهبود شاخص‌های شدت مصرف انرژی» و «تغییر و اصلاح فرآیندهای صنعتی در راستای بهبود الگوی مصرف انرژی در خطوط تولید محصولات لوازم خانگی» بر مبنای تفاهمنامه چگونگی افزایش بهره‌وری در لوازم خانگی انرژی‌بر بین سازمان بهره‌وری انرژی ایران و انجمن صنایع لوازم خانگی ایران در دستور کار قرار دارد.
طرح فرصت‌های مطالعاتی در کدام بخش‌ها استفاده شده و اکنون در چه مرحله‌ای است؟
۸ بنگاه اقتصادی مستقر در استان‌های آذربایجان‌شرقی، چهارمحال‌وبختیاری، قم، البرز، گیلان و تهران متقاضی جذب عضو هیات علمی در قالب طرح فرصت مطالعاتی داخل کشور بودند که یک مورد بین دانشگاه سهند تبریز و شرکت پالایش نفت تبریز به اجرا در آمد.
