خانه صنعت، معدن و تجارت استان تهران
نوشته های مرتبط
کارشناسان معتقدند هر دو دسته صنایع انسان‌محور و دستگاه‌محور برای رونق و پیشرفت کوتاه‌مدت در دوران پسابرجام باید به نقش آموزش نیروی کار، بروز رسانی دانش فنی، و سرمایه‌گذاری توجه داشته باشند. در مقابل تولیدکنندگان به نقش حمایتی دولت بیشتر تاکید می‌کنند.
درباره میزان رونق و پیشرفت در دوران پسابرجام تحلیل‌های متفاوتی ارائه می‌شود. صاحبان صنعت به ویژه در بخش صنایع کوچک و سبک با اینکه درهای اقتصادی را در دوران پسابرجام بازتر می‌بینند اما تولیدکنندگان شرایط را از حمایت دولت تا ایجاد بسترهای صادراتی قوی برای خود ترسیم می‌کنند. همچنین این رونق و پیشرفت در دوره‌های کوتاه‌مدت، میان‌مدت و بلندمدت قابل پیش‌بینی است. با این حال دستورالعمل‌های متفاوتی برای صنایع در این دوران داده می‌شود؛ از توصیه‌های اقتصادی که در قالب بازنگری سیاست‌های صنعتی و تجاری است تا انسجام سیاست‌گذاری در حوزه اقتصاد، صنعت و تجارت.
با این حال باید دید که کدام دسته از صنایع در دوران پسابرجام و در مدت کوتاه می‌توانند با رونق نسبی مواجه شوند و این رونق نسبی به چه ملزوماتی نیاز دارد. به عبارت دیگر چه پیش‌نیازهایی برای دو دسته صنایع سرمایه‌بر و کارگربر در صنایع سبک پیش‌بینی می‌شود؟ در مجموع کدام یک از این دو دسته صنایع کارگربر و سرمایه‌بر زودتر از دیگری با رونق در دوران پسابرجام رو به رو خواهد شد؟ علی اصغر پورمتین، کارشناس اقتصادی و استاد دانشگاه در پاسخ به این فرضیه‌ها و پرسش‌های صمت گفت: واحدها و کارخانه‌های تولیدی که در دوران پسابرجام وارد یا راه‌اندازی می‌شوند باید بیشتر فناوری‌بر و دستگاه‌محور باشند. به علاوه اینکه زمینه اشتغال برای نیروی انسانی را فراهم کنند. از این رو باید بیشترین حجم سرمایه‌گذاری در صنایع پایین‌دستی انجام شود. صنایع دیگر مانند داروسازی بسیار فناوری‌بر هستند و در صورت بالا رفتن دانش فنی سطح وابستگی ما به کشورهای دیگر کم می‌شود. در برخی صنایع سبک دیگر همچون صنعت کفش نیز باید زمینه‌سازی برای محدودیت واردات بی‌رویه ایجاد شود. روی هم رفته می‌توان گفت که باید رویکردهای تولیدی در صنایع کوچک و سبک اصلاح شود.
ارتقای ظرفیت تولید، نیازمند هماهنگی سازمان‌ها
عبدالرضا امیرتاش، کارشناس اقتصادی و استاد دانشگاه نیز به صمت گفت: صنایع کشور ظرفیت زیادی در دوران پسابرجام دارند و نقش پیشرو را ایفا می‌کنند. بعد از بخش صنعت؛کشاورزی، خدمات و گردشگری نقش مهمی دارند. با این حال باید هماهنگی و پیوستگی بین همه سازمان‌ها برقرار باشد.
امیرتاش درباره رونق صنایع سبک افزود: شاه‌بیت رسیدن به این هدف، صادرات است. باید ارتباطات سیاسی، تجاری و اقتصادی برقرار باشد تا جهشی در واحدهای تولید ایجاد شود. همچنین نمایشگاه‌هایی برای عرضه محصولات صنعتی در داخل و خارج کشور ایجاد کنیم تا پیشرفت واحدهای تولیدی در کوتاه‌مدت حاصل شده، به علاوه اینکه در صنایع بزرگ سرمایه‌گذاری‌های مشترک انجام شود.
۷ فاکتور پیشرفت صنعت
محمد حسن اعتضادی، کارشناس اقتصادی و استاد دانشگاه به صمت گفت: صنایع به دو دسته کارگربر و سرمایه‌بر تقسیم می‌شوند. برای اینکه در صنایع سبک با پیشرفت و رونق در دوره‌های مورد پیش‌بینی روبه‌رو شویم باید عوامل اساسی همچون نیروی انسانی، فناوری، مواد اولیه، پول و سرمایه، مدیریت، دانش فنی و انرژی را مهیا کنیم. این ۷ فاکتور برای پیشرفت صنعت لازم است.
اعتضادی افزود: سرمایه‌ای که برای رونق صنعت نیاز است باید با عنوان سرمایه‌گذاری خارجی وارد تولید شود. به علاوه اینکه ماشین‌آلات تولید باید تجهیز و نوسازی شوند؛ چرا که در کیفیت تولید اثر می‌گذارند. به علاوه اینکه باید کالاهای ضروری بیشتر در کشور تولید شود تا بتوانیم جلوی واردات را بگیریم؛ چرا که در حال حاضر ۴۰ درصد صنعت در عمل تعطیل و در بقیه موارد نیاز به نوسازی و تجهیز ماشین‌آلات دارند.
این کارشناس اقتصادی با اشاره به لزوم آموزش نیروی کار در صنایع کوچک و متوسط بیان کرد: باید آموزش‌های صنعتی مورد کاربرد در صنایع داده شود و مدیریت‌های جدید این نکته را اهمیت دهند؛ چراکه دیده می‌شود بخش‌های آموزشی ما هیچ‌گونه ارتباطی در صنایع ندارد.
به عبارتی صنعت ما باید در ارتباط با دانشگاه باشد. از این رو بخش‌های مختلف صنعتی باید تکنسین تربیت کنند. صنایع ما باید بخش‌های فنی و حرفه‌ای بسازند و آموزش‌دیدگان به معنای واقعی صنعتگر شوند نه مهندس‌هایی که با شرایط کار آشنایی ندارند. از این رو باید کارخانه‌های صنعتی آموزش‌های مرتبط با صنعت را بگذارند نه کلاس‌های آموزشی که هیچ ارتباطی با هم ندارند. به عنوان نمونه باید واحدهای تولیدی مانند دانشگاه برای نیروی کار خود برنامه‌ریزی کنند؛ چراکه بخش صنعت خود باید بخش آموزشی نیروی کار را فراهم کنند تا زمان کوتاه‌تری برای پیشرفت و رونق صرف شود. متاسفانه ما در کشور نیروی انسانی زیاد داریم اما با ادبیات کار آشنایی ندارند. این موضوع یکی از دلایل نبود رونق نسبی برای صنایع کوچک می‌شود.
ارتقای تراز کیفی صنعت
نگاه تولیدکنندگان به مقوله رونق در صنایع کارگربر و سرمایه‌بر متفاوت است. آنها این دو ویژگی را در ارتباط با هم می‌بینند و شرایط پیرامونی و سیاست‌گذاری دولتی را بیشتر از اصلاح ساختاری و سازمانی برای پیشرفت و رونق پراهمیت می‌بینند. علی موحد، عضو کانون انجمن‌های صنایع غذایی ایران با اشاره به چشم‌انداز پیشرفت در پسابرجام به صمت گفت: صنعت غذا دچار افت و خیز می‌شود اما هرگز تعطیل نمی‌شود. به همین دلیل رفع تحریم‌ها برای صنایع غذایی مزایایی که داشت از جمله اینکه واردات مواد اولیه را آسان‌تر کرد. هرچند صنایع غذایی در ردیف تحریم‌ها قرار نداشت، اگر گشایش اعتبار یا ال‌سی در زمینه غذا صادر نمی‌شد این مشکل را بانک‌های داخلی به وجود آوردند و گرنه سیستم بین‌المللی هیچگاه سیستم غذایی را تحریم نکرد. با این همه می‌توان گفت که صنعت غذا آماده‌ترین صنعت برای توسعه مجدد است. البته معنای آن نیست که در دوران تحریم آسیب ندید. واقعیت این است که صنعت غذا در دوران تحریم کمتر آسیب دید چون مجبور بود خود را سرپا نگه دارد. با این حال رکود اقتصادی گریبانگیر بخش‌های صنایع غذایی نیز هست اما کمتر آسیب دیده و می‌بیند. به همین دلیل بعد از برجام اگر برخی مقررات داخلی گریبان صنعت غذا را نگیرد این صنعت می‌تواند نقش موتور محرک بخش‌های مهمی از اقتصاد را بر عهده بگیرد.
موحد افزود: صنایع غذایی کمترین سهم دولتی را دارند و بیشتر دست بخش خصوصی هستند. از ۲۰ سال گذشته در بخش غذا سرمایه‌گذاری قابل توجهی داشتیم و به همین دلیل توانستیم تراز کیفی خود را هم‌سطح جهانی قرار دهیم. به ویژه اینکه این صنعت از پراکندگی برخوردار است و می‌توان گفت در سراسر کشور کارخانه‌های صنایع غذایی حضور دارند.
وی در پاسخ به سوالی درباره پیش‌نیازهای رونق در صنایع تبدیلی گفت: رونق از چند ناحیه می‌تواند مجموعه‌ای را متاثر کند. از نظر دانش فنی و فناوری کشور ما در تراز جهانی قرار گرفته است. درست است که در سال‌های گذشته دچار رکود شدیم اما صنایع تبدیلی ما جزو صنایع پیشرفته در دنیا است. بسیاری از محصولات ما به کشورهای غربی که استانداردهای غذایی بالایی دارند نیز صادر می‌شود. متاسفانه آنچه گریبانگیر محصولات تولید داخلی است نبود امکان رقابت با تولیدات مشابه خارجی به دلیل وجود نرخ بهره بانکی زیاد (۳۰درصد) است. کالایی که با این شرایط به مرحله تولید درمی‌آید امکان رقابت با محصولات را دنیا ندارد. از این‌رو باید ابتدا مشکلات داخلی و بانکی حل و فصل شود.
نظرات و دیدگاه‌های دیگر
داود فدایی، عضو انجمن صنایع خورشیدی ایران به صمت گفت: صنایع کوچک باید در یک شبکه، از خدمات نوآوری استفاده کنند تا از مشکلات تولیدی نجات پیدا کنند و تولیدکنندگان بتوانند با هزینه کمتر و با کیفیت بالاتر کالاهای خود را ارائه دهند. این نوآوری در فرآیند تولید، ساختار، محصول، خدمات و نوع فروش وجود دارد.
تغییر روش‌های تولیدی
مسعود شنتایی، رییس سندیکای تولیدکنندگان تجهیزات فناوری اطلاعات ایران به صمت گفت: از آنجا که اهداف صنعتگران در زمینه تولیدات صنعتی، رقابت و صادرات است باید محصول و روش تولیدی خود را تغییر دهند.
تولید لامپ «ال‌ای‌دی» متکی به حمایت دولتی
حسین درودیان، رییس اتحادیه صنف لوازم الکتریک تهران به صمت گفت: برخی تولیدات الکترونیک همچون تولید لامپ ال‌ای‌دی نوین و نو پا است و نیاز به حمایت دولت دارد. امید است که در پسابرجام روند تولید و راه‌اندازی تمامی محصولات و قطعات ایجاد شود.
یخچال‌سازی نیازمند سرمایه‌گذاری خارجی
فرهاد رهنما، عضو انجمن صنایع لوازم خانگی ایران با بیان اینکه سرمایه‌گذاران باید در صنعت یخچال‌سازی سرمایه‌گذاری کنند به صمت گفت: اگر مسئولان حمایت نکنند فرصت‌های خوبی را از دست می‌دهیم. سرمایه‌گذاری و تعامل با شرکت‌های خارجی نیاز به نگاه مسئولان دارد. به علاوه اینکه انتقال فناوری باید در این صنعت انجام شود.
صرفه اقتصادی مبتنی بر تولید بالا
رحیم ادریسی، نایب‌رییس سندیکای آسانسور و پله برقی با اشاره به دوران پس از برجام به صمت گفت: تولید پله برقی تنها برای مصارف داخل کشور توجیه اقتصادی ندارد؛ چراکه حداقل باید ۱۰۰۰ دستگاه پله برقی تولید شود تا صرفه اقتصادی داشته باشد. از این رو دولت باید زمینه‌های صادراتی را مهیا کنند. به علاوه اینکه صادرات باید دارای مولفه رقابت‌پذیری باشد.
رونق برای اشتغالزایی
مهدی باستان‌فر، رییس کمیسیون صادراتی اتحادیه سراسری تعاونی‌های تامین نیاز کشور نیز به صمت گفت: با ورود فناوری و تجهیز دستگاه‌های فرسوده به دستگاه‌های جدید به طور قطع ظرفیت اشتغالزایی بالاتر هم می‌رود. البته صنعت پلیمر و پلاستیک تنها در ایران صنعتی اشتغالزا به شمار نمی‌رود بلکه این ویژگی این صنعت در تمام کشورهای جهان دیده می‌شود. امید است که بعد از خروج از رکود، این صنعت پیشرفت بیشتری داشته باشد.
ایجاد هماهنگی بین تولید و پژوهش‌ها
مهدی ناظمیان، تولیدکننده باتری به صمت گفت: باید ارتباط ویژه‌ای بین توان پژوهشی و اقتصاد برگزار شود. شرکت‌های تولیدی همیشه درگیر تولید هستند ولی هیچ هماهنگی بین بخش تولیدکننده و تحقیقات برقرار نمی‌شود. این هماهنگی و پیوند وظیفه دولت است.
در مجموع، نگاه بیشتر تولیدکنندگان این است که اگر زمینه تولید فراهم باشد فضا برای اشتغال نیز بیشتر می‌شود.
به عبارتی اگر بستر تولید و صادرات مهیا شود فضای رونق و پیشرفت برای هر دو دسته صنایع کارگربر و سرمایه‌بر به وجود می‌آید. برخلاف نظر کارشناسان اقتصادی، بیشتر تولیدکنندگان ملزومات تولید را از دولت می‌خواهند.
