همه بساطشان به یک خودروی زهوار دررفته خلاصه میشود، خودرویی آبی رنگ که آزادانه و بدون هیچ دغدغهای کنار خیابان، جاده، ورودی شهر، کوچهپسکوچههای خلوت و شلوغ یا هر جایی که اراده کنند توقف کرده و با پهن کردن بساط دستفروشی،
آزادانه و بدون هیچ نگرانی از بابت پرداخت اجارهبها یا مالیات، عوارض یا نگاههایی که به کار و فعالیت آنها نظارت داشته باشد به کسبوکار مشغول میشوند. این اتفاقات درحالی در تهران و دیگر شهرهای کشور رقم میخورد که واحدهای صنفی مجاز یکی از بزرگترین منتقدان حضور دستفروشها بهشمار میروند. اخلال در چرخه اقتصادی و سدمعبر در برابر واحدهای صنفی و بازاریانی که سالها عوارض کسب و… به شهرداری میپردازند از مهمترین نگرانی اصناف معترض نسبت به فروش کالا پشت وانت به شمار میرود. این گروه که هنوز از اصلاح قانون نظام صنفی در سال ۹۲ و تعیین حدود صنفی گلایهمندند، حالا در غیاب نظارت کافی بر بازار توزیع کالا، رقبای قدرتمندی به نام دستفروشان دورهگرد پیدا کردهاند. این مسئله درحالی در کشور نهادینه میشود که به گفته وزیر صنعت، معدن و تجارت ایران حدود ۳ برابر میانگین جهانی مغازه و فروشگاه دارد، آن هم در شرایطی که بخواهیم آمار دستفروشها، بازارچههای محلی، نمایشگاههای فروش و فروشگاههای اینترنتی را نادیده بگیریم. معضلی که نشان میدهد در طول این سالها متولیان انتظامی، بهداشتی و فرهنگی با آن با تسامح رفتار کردهاند.
نهادهای رسمی
پدیده وانتبارهای دستفروش در حالی در کشور ما رو به افزایشگذارده که به نظر میرسد، نبود نهادهای مستقل و قدرتمند برای حمایت از حقوق مصرفکنندگان مهمترین دلیل شکلگیری این امر در کشور است. علی فاضلی، رییس اتاق اصناف ایران درباره ساماندهی و نظارت بر وانتبارهای دستفروش به صمت توضیح میدهد: این موضوع هیچ ربطی به اتاق اصناف ندارد و این نهاد تنها ناظر بر فعالیت فروشندگان مجاز اصناف و صاحبان تشکلهای صنفی است. به گفته وی، مسئول ساماندهی این نوع مشاغل بیش از هر سازمانی شهرداری و شرکت ساماندهی صنایع و مشاغل شهر تهران است. او در ادامه با تایید گلایههای اصناف به صمت میگوید: باید به واحدهایی که اجاره، مالیات، بیمه، عوارض و تمام حقوق مکتسبه را در قالب ساختار صنفی میپردازند حق داد که با وجود این همه فشار و رکود در بازار به فعالیت دستفروشی که بدون رعایت هیچیک از این مسائل کالای غیراستاندارد را با سد معبر روبهروی مغازهاش به فروش میرساند، معترض باشد.