آیا محصولات تولیدی پژو، رنو و سیتروئن در ایران این امکان را دارند که با سطح کیفی بالا و قیمت پایین به دست مشتریان خارجی برسند؟
اما برای پاسخ به پرسشهای مطرح شده، باید نگاهی بیندازیم به اوضاع کیفی و قیمتی کنونی خودروسازی ایران و چالشهای موجود، تا مشخص شود صنعت خودرو کشور تا چه حد توان محقق کردن اهداف صادراتی رنو، پژو و سیتروئن را (در ایران) دارد.اگر ملاک را تولیدات فعلی خودروسازی ایران در نظر بگیریم، بدون شک نمیتوان با این سطح از تکنولوژی و قیمت، راهی به بازارهای صادراتی منطقه پیدا کنیم.
هم اکنون پرتیراژترین خودروهای داخلی را محصولاتی قدیمی و در عین حال گران قیمت (در مقایسه با سطح کیفی آنها) تشکیل میدهند و این یعنی در حال حاضر امکان تولید خودروهایی با قابلیت صادرات به بازارهای منطقه، بسیار ضعیف است. یکی از مشکلات اساسی در خودروسازی ایران، پایین بودن سطح بهرهوری است که به نوبه خود نقش مهمی در بالا بودن قیمت و پایین ماندن کیفیت دارد. وجود هزاران نفر نیروی مازاد در شرکتهای خودروساز کشور، اثری غیرقابلانکار بر افزایش هزینههای تولید داشته و این موضوع خود عاملی بسیار موثر در گران تولید شدن خودروهای داخلی به حساب میآید.
به باور بسیاری از کارشناسان، در حال حاضر هزینه تولید در صنعت خودرو ایران بسیار بالا بوده و هزینههای مالی و تحمیلی از سوی دولت سبب شده خودروهای داخلی با قیمتی بالا روانه بازار شوند.از آن سو در حوزه کیفی هم به دلایلی از جمله ضعف صنعت قطعه و محدودیتهای قیمتی و همچنین دور ماندن از تکنولوژی روز دنیا، خودروسازی کشور شرایط قابلقبولی نداشته و نتوانسته حتی مشتریان داخلی را نیز راضی نگه دارد.جدا از این مسائل اما قطعهسازی کشور نیز به نوبه خود در عقب ماندگی کیفی و بالا بودن قیمت خودروهای تولید داخل نقش داشته است، چه آنکه این صنعت، سهمی بیش از ۸۰ درصد در سطح کیفی و قیمت خودروها دارد.
یکی از بزرگترین مشکلات در صنعت قطعه، قدیمی بودن ماشینآلات به حساب میآید که اجازه نمیدهد کیفیت و قیمت قطعات در سطح مناسبی باشد و این موضوع بهطور مستقیم بر خودروهای داخلی اثرگذار است؛ بنابراین اگر قرار به بهبود کیفیت خودروها و کاهش هزینههای تولید و قیمت است، باید در درجه اول فکری به حال مشکلات و چالشهای صنعت قطعه کرد، زیرا با رفع آنها میتوان به تولید محصولاتی با کیفیتتر و در عین حال ارزانتر، امیدوار بود. هرچه هست، با توجه به مشکلات و موانع موجود، برنامههای صادراتی خودروسازان فرانسوی در ایران زمانی محقق خواهد شدکه همزمان با برنامهریزیهای آنها، خودروسازان داخلی نیز در مسیر بهبود کیفی و کاهش هزینههای تولید گام بردارند.
خودروسازان داخلی بهخوبی میدانند مجموع همین مشکلات کیفی و قیمتی سبب شد صنعت خودرو ایران از اوج صادرات در دهه ۸۰، حالا به شرایطی دچار شود که بزرگترین بازار خارجی آن عراق بوده و رقم صادراتش نیز از دو سه هزار دستگاه طی سال جاری تجاوز نکرده است.بهعبارت بهتر، کیفیت نه چندان مناسب و قیمت بالا، از جمله عوامل اصلی بهشمار میروند که در این سالها سبب نزول صادرات خودروهای داخلی شده و هنوز هم پابرجا هستند.