آلومینیوم ویژگیهای منحصر بهفردی دارد و روزبهروز استفاده از این فلز استراتژیک در صنایع و بهویژه صنایع دارای فناوری بالا گسترش یافته و نیاز بازار جهانی به مصرف این فلز افزایش چشمگیری یافته است.
با توجه به هدفگذاری تولید، ارقام بالای این فلز در برنامههای توسعهای کشور و احداث چند کارخانه تولید شمش آلومینیوم، اهمیت تولید این فلز استراتژیک بیشتر مشخص میشود. ماده اولیه و اصلی به منظور تولید این فلز، اکسید آلومینیوم (Al۲O۳) با درصد خلوص بالا بوده و تنها تولیدکننده پودر آلومینا در کشور، شرکت آلومینای ایران (مجتمع جاجرم) است و این کارخانه ماده اولیه مورد نیاز خود یعنی بوکسیت را با مطالعات اکتشافی زمینشناسی از معادن بوکسیت جاجرم تامین میکند که در ۱۰ کیلومتری شمالشرق جاجرم در استان خراسانشمالی قرار دارد.
این امر، نشاندهنده این حقیقت است که میزان ذخیره و کیفیت بوکسیت جاجرم به اندازه کافی مناسب است که احداث کارخانه شمش آلومینیوم را توجیه میکند.
پیشرفت ۶۵درصدی
طرح احداث کارخانه شمش آلومینیوم جاجرم در ۲۰ اسفند ۱۳۸۵ به تصویب رسید. محل تامین منابع مالی، از محل منابع داخلی شرکت آلومینای ایران و تسهیلات بانکی تامین شده است و کلنگزنی طرح در تاریخ ۸۶/۶/۱۴ با حضور معاون وزیر صنایع و رییس هیات عامل سازمان ایمیدرو وقت آغاز شد. از افتتاح اجرایی شدن پروژه احداث کارخانه شمش آلومینیوم در جاجرم بیش از ۷سال میگذرد.
در سالهای نخست این پروژه با وقفه روبهرو شده و تا حدی به حالت نیمهتعطیل درآمد. دراینباره تورج زارع، مدیرعامل شرکت آلومینیوم جاجرم در گفتوگو با صمت عنوان کرد: سال ۸۶ فعالیت اولیه طرح شمش آلومینیوم جاجرم آغاز شد و تا سال۹۳ کل پیشرفت فیزیکی این طرح به ۴۵درصد رسید. از اینرو میتوان ادعا کرد که این پروژه در این مدت راکد و نیمهفعال بوده تا جایی که در مدت ۷ سال تنها ۴۵درصد پیشرفت فیزیکی داشته است. زارع در ادامه با اشاره به اینکه شرکت آلومینیوم جاجرم جزو اولویتهای ایمیدرو بهشمار میرود، خاطرنشان کرد: از ابتدای سال۹۴ ما شاهد رشد قابل توجهی از این پروژه بودهایم. پروژه در ابتدای کار تا سال ۹۴ بهخاطر رکودی که حاکم شده بود، نتوانست چندان پیشرفت کند، چراکه پیمانکار و مشاور مشخصی نداشت، بنابراین نتوانست در این زمان پیشرفت فیزیکی قابل توجهی داشته باشد. وی در ادامه عنوان کرد: از ابتدای سال۹۴ پیمانکار جدید تعیین تکلیف شد و قراردادهای جدید با پیمانکار و مشاور بسته و مناقصههایی برای بخشهای مختلف برگزار شد. در حال حاضر نیز ۶۰ تا ۶۵درصد کل پروژه پیشرفت داشته است. به گزارش ایمیدرو، برای طراحی خط هوایی ۴۰۰ کیلوولت از پست جاجرم به پروژه، برای ساخت و نصب دودکش گازهای آلاینده، تکمیل فعالیتهای سیویل انبار جامع و برای تکمیل تمامی فعالیتهای باقیمانده پروژه (بتنی، فلزی، داکت، نصب تجهیزات مکانیک و برق، محوطهسازی و یوتیلیتی) مناقصههایی برگزار شد. همچنین مناقصه دومرحلهای برای انتخاب پیمانکار و به منظور فعالیتهای اجرای خط هوایی ۴۰۰ کیلوولت از پست برق جاجرم تا پست برق پروژه، انجام شده است. در زمینه گرفتن تسهیلات برای طرح میتوان به اقدامهایی چون مذاکره و پیگیری از بانک صنعت و معدن به منظور پذیرش عاملیت تسهیلات یوزانس کونلون بانک کشور چین، مکاتبه و پیگیری از بانک ملی برای اخذ تسهیلات ریالی و مکاتبه و پیگیری از بانک ملت برای اخذ تسهیلات ارزی اشاره کرد.