گردشگری معدنی بحث جدیدی در دنیا بهشمار نمیرود برخی کشورها در دنیا چه از معادنی که متروکه شدهاند و چه از معادن جذاب و دیدنی خود درآمدهای بالایی را کسب میکنند.
به نقل از صمت: معادن بیشماری در کشور ما از این ظرفیت برخوردار هستند اما تبدیل معادن به نقاط دیدنی و گردشگری نیازمند زیرساختها و حمایتهای لازم است و فراهمکردن این زیرساختها میتواند درآمدزایی بسیار بالایی برای کشور داشته باشد و سبب توسعه استانی شود.
دریاچه حوض سلطان، آینه طبیعت
دریاچه حوض سلطان قم واقع در استان قم یکی از دریاچههای نمک زیبای کشورمان است و از جاذبههای طبیعی دیدنی این استان بهشمار میرود. دریاچه نمک حوض سلطان در ۴۰ کیلومتری شمال شهرستان قم و ۸۵ کیلومتری جنوب تهران و در حاشیه بزرگراه تهران قم قرار دارد. این دریاچه که به دریاچه ساوه قم و دریاچه شاهی هم معروف است، به مساحت تقریبی ۲۴۰ کیلومتر مربع در شمال شرق شهرستان قم واقع شده است و رشتهکوههای البرز در شمال آن قرار دارد. این دریاچه شامل دو چاله جدا از هم، یکی به نام «حوض سلطان» و دیگری به نام «حوض مره» است که با آبراهه باریکی به هم وصل میشوند. حوضسلطان دارای بلندی ۸۰۶ متر از سطح دریا است که به طور معمول از روانآبهای سطحی تغذیه میشود. حوضمره، افزون بر روانآبها، از رودهایی مانند رود شور و قرهچای نیز بهره میگیرد. مطالعات نشان میدهد که آب ابتدا وارد حوضمره شده و پس از پر شدن آن، از مسیل دو حوض گذشته و وارد حوض سلطان میشود و هنگامی که آب در حوض سلطان چند متر بالاتر آمد، به طرف حوضمره بازمیگردد و سرریز این دو حوض، به دریاچه نمک تخلیه میشود.
وسعت و شکل دریاچه متناسب با ورود آب و میزان بارندگی آن در فصول مختلف سال متفاوت است. در مواقع بارندگی و ذوب برفهای ارتفاعات اطراف، چون بر میزان آب ورودی افزوده میشود، وسعت آن زیاد و در غیر از این ایام وسعت آن کاهش مییابد. بدین ترتیب سطح آب دریاچه پیوسته در نوسان است. در مواقع پرآبی سطح دریاچه گسترش مییابد و آب آن اراضی پست و شورهزار باتلاقی پیرامون را میپوشاند و دریاچه بزرگی به طول ۱۸ و عرض ۱۶ کیلومتر تشکیل میدهد که به نام دریاچه حوض سلطان یا کویر نمک مشهور است. رودهای متعددی به این دریاچه وارد میشوند که بیشتر از اراضی شورهزار و نمکی اطراف عبور میکنند. ارتفاع دریاچه حوض سلطان از سطح دریا ۷۱۰ متر است و با بارندگی ۱۰۰ تا ۱۲۰ میلیمتر در سال این منطقه در حوزه نواحی کمباران قرار گرفته و دارای ۴ بخش کفه نمکی (بخش اصلی)، حاشیه باتلاقی، محدوده اکولوژیک و دشتی است.
این منطقه از نظر زیستشناسی، بومشناسی، دیرینهشناسی، هوا، اقلیم، اشتغالزایی و تفرجگاهی قابل تأمل و تحقیق ژرف بوده و بهعنوان یکی از چشماندازهای توسعه استان قم مطرح است. خاک منطقه از نظر شوری، دوایر متحدالمرکزی در محدوده مرکز دریاچه تشکیل میدهد که میزان شوری از مرکز به طرف بیرون بهتدریج کاهش پیدا کرده است. نوع گیاهان منطقه از نظر خواص دارویی، مواد موثر و سایر کاربردها حائز اهمیت است. با توجه به اهمیت حفاظت و حیات تالاب حوض سلطان از تعرض سودجویان و ناآگاهان محیطزیست و ترمیم خسارات واردشده به پوشش گیاهی، این منطقه در سال ۸۸ به مدت ۵ سال به عنوان منطقه شکار ممنوع معرفی شد. مطالعات بر روی رسوبات دریاچه نشان داده است که رسوبات حوض سلطان بیشتر از نوع گچ و نمک، مارن و رس است. بررسیهای لرزهنگاری و حفاری نیز نشان داده که نمک تا عمق ۴۶ متر وجود دارد. این نمک، به صورت ۵ لایه جدا از هم با ضخامت کل تا ۲۰ متر است که با رسهای قهوهای تا خاکستری از یکدیگر جدا میشوند.