خانه صنعت، معدن و تجارت استان تهران
نوشته های مرتبط
تقابل اوباما و ترامپ بر سر ایران
دولت آمریکا روز سه‌شنبه اعلام کرد دومین مجوز را برای شرکت ایرباس فرانسه برای فروش هواپیماهای مسافربری به ایران‌ایر صادر کرده است. به این ترتیب هواپیمایی ملی ایران (شرکت ایران‌ایر) یک گام دیگر به دریافت هواپیماهای جدید ساخت شرکت‌های غربی پس از لغو تحریم‌ها نزدیک شد. در طرف مقابل مجلس نمایندگان آمریکا سخت در تلاش است فروش هواپیماهای ساخت آمریکا یا هواپیماهایی که در ساخت آنها از قطعات آمریکایی استفاده شده است را به ایران محدودتر سازند. به گزارش رویترز، اما تا زمانی که کنگره فعلی بر سر کار است، بعید به نظر می‌رسد لایحه مجلس نمایندگان به قانون تبدیل شود. چرا که یا با مخالفت دموکرات‌ها در مجلس سنا روبه‌رو می‌شود یا اگر هم که سنا آن را تصویب کند، اوباما گفته است که آن را وتو خواهد کرد.
در چند ماه باقی‌مانده از دولت دموکرات آمریکا، باراک اوباما به دنبال آن است تا موانع فروش هواپیما به ایران را مرتفع سازد و فرآیند آن را تسهیل بخشد. اقداماتی که با انتقاد شدید جمهوری‌خواهان در کنگره همراه شده و احتمالا خشم رئیس‌جمهوری جدید این کشور را برانگیزد. چرا که ترامپ پیش از این در ستادهای انتخاباتی خود گفته بود توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵ را زمانی که رئیس‌جمهوری آمریکا شود لغو می‌کند (البته اینکه هنوز ترامپ بر حرف خود ایستاده یا توانایی انجام آن را دارد یا خیر در هاله‌ای از ابهام است)، توافقی که بر اساس آن ایران قادر خواهد بود از شرکت‌های هواپیماسازی بزرگ جهان، نیازهای هوایی خود را مرتفع سازد. این درحالی است که اعضای گروه انتقال قدرت دونالد ترامپ به درخواست‌ها برای اظهارنظر در این خصوص پاسخی نداده‌اند. کارشناسان تحریم معتقدند، مجوزهای صادر‌شده از سوی خزانه‌داری دولت اوباما، به آسانی از سوی دولت ترامپ قابل لغو هستند. دیوید مورتلاک، یکی از مقامات سابق کاخ سفید در امور تحریم‌ها در این‌باره گفت: «تا جایی که این مجوزها دارای الزام قانونی نباشند، هر لحظه می‌تواند لغو شوند.» اما ترامپ احتمالا در این مسیر با مخالفت متحدان آمریکا و دیگر قدرت‌های جهان که از دیگر طرف‌های برجام هستند مواجه خواهد شد.
از طرفی مخالفان توافق هسته‌ای ادعا می‌کنند، هواپیماهای مسافربری فروخته شده به ایران ممکن است از سوی این کشور برای اهداف نظامی از جمله انتقال سلاح و نیرو به‌کار گرفته شوند. موضوعی که مقامات ایرانی آن را رد می‌کنند. در این راستا وزارت خزانه‌داری آمریکا گفت که مجوزهای صادر‌شده دارای شرایط سختگیرانه‌ای هستند که ایران را ملزم می‌سازد از این هواپیماها تنها برای اهداف تجاری استفاده کند و قابل انتقال به شخص یا گروه که مشمول تحریم‌ها هستند، نخواهد بود. به گزارش رویترز، هرچند شرکت ایرباس یک شرکت فرانسوی است، اما با توجه به اینکه حداقل ۱۰درصد قطعات به‌کار رفته در هواپیماهای این شرکت تولید آمریکا هستند، باید برای فروش هواپیماهای خود به ایران از دولت آمریکا مجوز بگیرد.
دفتر کنترل دارایی‌های خارجی وزارت خزانه‌داری آمریکا در هفته جاری مجوز فروش ۱۰۶ جت هواپیمایی به ایران را برای شرکت ایرباس صادر کرد. بر این اساس سخنگوی ایرباس نیز دریافت مجوز فروش هواپیما به ایران از وزارت خزانه‌داری آمریکا را تایید کرده است. قبل از این نیز شرکت ایرباس مجوز فروش ۱۷ جت هواپیمایی به ایران را از دولت آمریکا دریافت کرده بود. به‌گفته سخنگوی شرکت ایرباس، در مجموع ۲ مجوز صادر شده برای شرکت، همه ۱۱۸ فروند هواپیمای توافق‌شده با ایران را پوشش می‌دهد. وی تلویحا به همپوشانی موجود در ۲ مجوز صادر شده از سوی خزانه‌داری آمریکا اشاره کرد.
با این وجود رویترز گزارش کرده است که برخی از سفارش‌های خرید هواپیما از سوی ایران به دلیل تاخیر در صدور مجوزهای لازم، از سوی ایران لغو شده‌اند. به گفته مقامات رسمی، ایران دیگر قصد ندارد سوپرجامبوهای ای۳۸۰ را خریداری کند. بنابراین رقم نهایی هواپیماهایی که قرار است از ایرباس خریداری شود، احتمالا نزدیک به ۱۰۰ فروند خواهد بود. این درحالی است که وال‌استریت ژورنال به نقل از مسوولان شرکت ایران‌ایر اعلام کرده است که این شرکت قصد دارد تا انواع مختلفی از محصولات شرکت ایرباس، از هواپیمای پرطرفدار ای۳۲۰ گرفته تا سوپرجامبوهای ای۳۸۰ را خریداری کند. وال‌استریت ژورنال، مذاکرات ایران با فرانسه بر سر خرید هواپیما را محور گزارش جدید خود قرار داده است. بر اساس این گزارش، شرکت‌های ایران‌ایر و ایرباس در ژانویه ۲۰۱۶ برای فروش ۱۱۸ جت هواپیمایی مسافربری توافق کردند. بر این اساس، این توافق یکی از بزرگ‌ترین معامله‌های دو طرف بعد از توافق هسته‌ای محسوب می‌شود؛ چرا که خرید جت‌های جدید از شرکت‌های بزرگ هواپیماسازی جهان باعث نوسازی و توسعه ناوگان هوایی ایران خواهد شد.
اما نکته دیگری که وجود دارد، این است که با وجود مجوزهای صادر شده، قراردادهای فروش هواپیما به ایران هنوز با موانع مهمی از جمله بی‌میلی بانک‌های بزرگ اروپایی برای تامین مالی قراردادهای مرتبط با ایران مواجهند. به گزارش وال‌استریت‌ژورنال، به‌نظر می‌رسد که مبادلات ایران و ایرباس بر اساس یورو باشد. به احتمال زیاد شرکت بوئینگ هم مبادلات خود با ایران را بر اساس یورو انجام خواهد داد. این شرکت قصد دارد تا ۸۰ جت که ارزشی بالغ بر ۶/ ۱۷ میلیارد دلار دارد را به ایران بفروشد.
