خانه صنعت، معدن و تجارت استان تهران
نوشته های مرتبط
دیگ سمرقندی هفت میوه:
از اختصاص های دیگر میله گل سرخ و جشن نوروز در مزار شریف، آوردن دیگهای بزرگی از بخارا است. ازاین دیگهای بزرگ فلزی که به منظور توزیع “هفت میوه” برای مردم و هواران نوروز آورده شده بود، یکی از آنها تا هنوز در آرامگاه منسوب به حضرت علی در مزار شریف موجود میباشد، این دیگها در بخارای شریف به سفارش امیر عبدالله، یکی از فرمان‌روایان ماوراءالنهر در سمرقند ساخته شده و در سال ۱۰۵۰ هجری قمری به بلخ آورده شد و تا امروزمردم بلخ از آن دیگ فلزی برای توزیع هفت میوه کار میگرند.
یکی دیگراز آیین های نوروزی که ویژه گی خاصی دارد، تهیۀ سفرۀ هفت سین است. اینکه این رسم از چه زمانی تداول یافته و مروج آن کدام دوره تاریخی است، معلوم نیست.
ابوریحان بیرونی در کتاب معروف خود (آثار الباقیه) می گوید: “هر شخص از راه تبرک به این روز طشتی جو می کاشت، سپس این امر بر آریاییان پایدار بماند که روز نو در کنار خانۀ، هفت صنف از غلات بر هفت استوانه بکارند…” و از روییدن غلات به خوبی و بدی زراعت و حاصل سالیانه حدس بزنند، اما به حرف اول غله ها، اشارتی نکرده است. کشاورزان بدین باور بودند که آن هفت غله انتخاب شده در آن سال، بار و حاصل فراوان خواهد میداشت و رشد و نموی سریع هریک را به فال نیک می گرفتند.
استاد جاوید در کتاب “نوروز خوش آیین” خود به این باور است که به مرور زمان یک نوع تناوب و انتقال از هفت غله به هفت میوه صورت گرفته است. ” شاید به مرور زمان این هفت غله به صورت هفت سین درآمده باشد. چون از غله و چوب و نبات و گل نتوانستند هفت چیز که نام شان با حرف سین شروع شود، یعنی هفت سین پیدا کنند، بناچار سرکه و سیر را در کنار سنبل خوشبو گذاشتند که نشانه یی غیر طبیعی بودن آن است.”
در افغانستان بجای هفت سین از هفت میوۀ خشک استفاده میکنند. مردم هفت میوه خشک را چند روز پیش از نوروز در آب ترمیکنند. در روز نوروز این هفت میوۀ ترکرده را هم خود صرف می کنند و هم برای مهمانان تعارف می نمایند.
از آیین های دیگر نوروزی تهیۀ سمنک است که از سالیان متمادی بدینسو در افغانستان عمومیت دارد. به عقیدۀ عامه، سمنک نه تنها نذر برآمدن حاجت ها و مرادها است، بلکه باخود برکت و خیر به ارمغان می آورد. سمنک طی مراسم خاصی تهیه و به عنوان غذای نوروزی پیشکش دوستان می گردد.
باید گفت هرچند نوروزدر کشورهای سر زمین نورز مانند تاجیکستان و ایران و سایر کشورهای آسیای میانه کم از کم سه روز تعطیل و رخصتی عمومی میباشد ولی متأسفانه در افغانستان یک روز رخصتی رسمی است. درین روز جمعی از مقامات بلندپایه دولتی و شخصیت های برجسته کشور به مزار شریف آمده و در مراسم رسمی بلند کردن جهنده یا (ژنده) مبارک سهم میگیرند. مراسم با سخن‌رانی شخصیت ترازل اول کشور که از مرکز می آمده باشد آغاز میگردد وبا شلیک بیست و یک گلوله توپ از “چهار باغ” آرامگاه منسوب به حضرت علی (ک) و برافراشتن درفش حضرت علی در میان احساسات شرکت کنندگان آغاز می‌شود.
