خانه صنعت، معدن و تجارت استان تهران
نوشته های مرتبط
به گزارش روابط عمومی خانه صنعت و معدن تهران و به نقل از اقتصادنیوز، مسوولان گمرک ایران می‌گویند با راه‌اندازی سامانه پنجره واحد تجارت فرامرزی امضاهای طلایی را حذف کرده و با شناسایی میلیاردرهای زاغه نشین پشت پرده کارت‌های بازرگانی یکبار مصرف لو رفته است. کسانی که از اعتماد افراد ضعیف سو استفاده کرده و پول‌های میلیاردی به جیب می‌زنند. گمرک اعلام کرده با راه‌اندازی سامانه پنجره واحد تجارت فرامرزی، کلیه پروانه‌های گمرکی و اسناد صادر شده توسط گمرک به‌صورت الکترونیک در این سامانه جهت استعلام کلیه افراد مرتبط، مراجع نظارتی و کنترلی قرار داده شده است.
گمرک ایران مدعی است که در این خصوص با حذف پروانه فیزیکی گمرک و ایجاد امکان استعلام از طریق سامانه پنجره واحد و نیز پیامک، از جعل و سوءاستفاده‌های مختلفی که از اسناد گمرکی صورت می‌گرفت جلوگیری به‌عمل آمده است. همچنین با اجرای سامانه یکپارچه امور گمرکی و عدم حضور صاحبان کالا در گمرک، ارتباط بین ارباب‌رجوع و کار‌شناسان گمرکی صرفاً از طریق سامانه میسر بوده که این موجب ارتقای سلامت در انجام تشریفات گمرکی می‌شود.
اما چگونه گمرک توانسته با الکترونیکی کردن امور، گلوگاه های فساد در گمرک را حذف کند؟
خود این نهاد در گزارشی این چنین نوشته است: رشد سریع وپرشتاب تجارت بین‌المللی در آغاز قرن ۲۱ و پیچیده‌تر شدن محیط کاری و تاثیرات آن بر اقتصاد جهانی موجب شده تا بحث ساماندهی شبکه تجارت بیش از پیش مورد توجه قرار گیرد. این امر سازمان‌های منطقه‌ای و بین‌المللی را برآن داشته که برای تسهیل و روانسازی رویه‌های مورد اجرا در تجارت بین‌الملل اهمیت زیادی قائل شوند. در همین راستا گمرک جمهوری اسلامی ایران نیز با بهره‌گیری مؤثر از فناوری‌های نوین بومی و شرکت‌های دانش‌بنیان، اجرا و به کارگیری گمرک الکترونیک را به‌منظور بهبود و تسهیل فضای کسبوکار، کاهش موانع تجاری و گمرکی و افزایش شفافیت نظام تجارت خارجی کشور دستور کار خود قرار داده است.
همچنین همگام با سیاست‌های دولت و به‌منظور ارائه تسهیلات به تجار و فعالان اقتصادی، کاهش زمان تشریفات گمرکی و جلوگیری از هزینه‌های پنهان ناشی از رسوب کالا در مبادی ورودی و تداوم پیاده‌سازی دولت الکترونیک، هم‌راستا با برنامه‌های توسعه‌ای کشور، توصیه‌های سازمان جهانی گمرک، گمرک جمهوری اسلامی ایران، مطابق بند (ج) ماده (۳۸) قانون رفع موانع تولید رقابت‌پذیر و ارتقای نظام مالی کشور (مصوب سال ۱۳۹۴)، ایجاد پنجره واحد موضوع ماده (۷) قانون بهبود مستمر محیط کسبوکار در امر تجارت خارجی را با همکاری دستگاه‌های صادرکننده مجوز در امر صادرات و واردات و عبور (ترانزیت) و صدور مجوزهای مربوطه به‌صورت الکترونیکی دنبال می‌کند.
نظر به اینکه گمرک سازمان پیچیده و دارای فرآیند‌ها و رویه‌های منحصر به‌فردی است و محدوده وسیعی از عملیات‌های گمرکی را دربرمی‌گیرد. یکی از مهم‌ترین و کلیدی‌ترین فعالیت‌های لازم برای تغییر گمرک از وضعیت موجود به وضعیت مطلوب استفاده مؤثر و همه‌جانبه از تکنولوژی، در تمامی حیطه‌ها و فعالیت‌های گمرکی است. گمرک جمهوری اسلامی ایران این مهم را با ارائه سامانه‌های یکپارچه امور گمرکی، پنجره واحد تجاری فرامرزی و سامانه مدیریت ریسک هوشمند مورد نظر و توجه قرار داد. منافع مالی و اقتصادی حاصل از تسهیل و توسعه تجارت با اجرای پنجره واحد فرامرزی دلیلی بر توجیه‌پذیری این امر از سوی ذی‌نفعان آن خواهد بود.
سامانه یکپارچه امورگمرکی
سامانه یکپارچه امورگمرکی به‌عنوان راه‌حلی جامع که کلیه رویه‌های گمرکی را پوشش خواهد داد و به‌عنوان قلب تجارت خارجی عمل خواهد کرد. این سامانه با اجرای ماژول‌های مختلف سعی می‌کند قلمرو عملیات گمرک را پیاده‌سازی کند. بهره‌برداری از آن سبب خواهد شد که بسیاری از عملیات گمرکی خودکار گردد و با کاهش توقف تجار، سرعت تجارت افزایش یابد. با پیاده‌سازی این سامانه چرخه گردش اطلاعاتی در قسمت عمده‌ای از زنجیره تجارت خارجی شکل خواهد گرفت. در کلیه مراحل طراحی و استقرار سامانه مذکور با رویکرد راهبردی به موضوع، موارد ذیل مورد توجه قرار گرفته است:
۱. گسترش دامنه‌ی زمانی انجام کنترل‌های گمرکی قبل، حین و پس از ترخیص کالا حسب شیوه‌های جدید کنترلی
۲. مدرنیزاسیون گمرکات کشور
۳. ارسال اطلاعات و اظهار به‌صورت الکترونیکی و بدون کاغذ
۴. مدیریت ریسک و سیستم هدف‌گذاری جامع
۵. تفاوت رفتاری با عاملان اقتصادی بر طبق نتایج ریسک
۶. استقرار حسابرسی پس از ترخیص
۷. ضرورت استفاده از کارکنان با سوابق تحصیلی و مهارتی متنوع‌تر
۸. ایجاد تسلسل منطقی و کارآمد و بهینه‌سازی طراحی‌ها به منظور مهندسی مجدد امور
۹. ایجاد یک سیستم شفاف در مورد شرایط تخلیه و بارگیری، انبارداری و جابجایی کالا‌ها و ارتباط آن به کنترل‌های گمرکی
اجرای این سامانه شکاف تنگناهای زیرساختی برای مکانیزاسیون و یکپارچگی فرایند کسبوکار و تولید مؤثر داده‌های عملیاتی در راستای تحقق توسعه زیرساخت تکنولوژیک (ICT و گمرکی) و نیز شکاف جمع‌آوری و توزیع هدفمند اطلاعات در راستای تحقق نظام پردازش متمرکز را پوشش می‌دهد. همچنین مدیریت ریسک هوشمند، مدیریت مناسب روابط با ذی‌نفعان، ایجاد ساختار سازمانی متناسب، ایجاد سطح مطلوب کنترل‌های موجودیت‌های اصلی و نیز ارتقا شفافیت و سلامت اداری را محقق می‌سازد. تولید و پیاده‌سازی این سامانه با همکاری پژوهشکده دانشگاه تهران صورت پذیرفته و از فناوری‌های نوین اطلاعاتی و سیستم‌های هوشمند جهت تحقق گمرک دیجیتال بهره‌گیری شده است.
خروجی‌های ملموس این سامانه مکانیزاسیون کلیه رویه‌های گمرکی ازجمله واردات، صادرات، تراتزیت و کارنه تیر، بازبینی، مسافری، پرداخت الکترونیک و پیاده‌سازی داشبورد مدیریتی است.
رویه‌های واردات و صادرات
مرتفع شدن مشکل طولانی بودن زمان انجام تشریفات گمرکی به دلیل بالا بودن حجم واردات به نسبت امکانات موجود، یکی از مزایای سامانه یکپارچه امور گمرکی است که در حال حاضر با کنترل توزیع اظهارنامه در بین کار‌شناسان و همچنین ادغام قسمت‌های مختلف و اجرای مدیریت ریسک بهینه، موجب توزیع حجم کاری بین کار‌شناسان شده که به‌طور میانگین هر کار‌شناس در صف دارای سه اظهارنامه است. در این روش با کاهش زمان انتظار صف، زمان کل ترخیص نیز به‌طور محسوسی کاهش یافته است.
این سامانه در اکثر گمرکات مهم و فعال که بیش از نود درصد حجم فعالیت گمرکات کشور را تشکیل می‌دهند، راه‌اندازی شده است و در سال‌جاری در سایر گمرکات کشور نیز نصب خواهد شد.
از نتایج ملموس این اقدامات می‌توان به موارد ذیل اشاره کرد:
– قطع ارتباط حضوری ارباب‌رجوع با کارمندان گمرک و افزایش سلامت کاری
– کاهش ایستگاه‌های کاری در تشریفات گمرک
– جداسازی بدنه کار‌شناسی از ارزیابی گمرکی
– کار‌شناسی هوشمند اظهارنامه‌ها در گمرک
– حذف کاغذ از فرآیند کنترل گمرکی
– کارت الکترونیکی مربوط به راننده و کامیون
– کیف پول الکترونیک
– صدور پروانه الکترونیکی
– ارزیابی در محل
– کنترل و نظارت بر عملکرد گمرکات و کار‌شناسان
– پرداخت الکترونیک
رویه‌های ترانزیت داخلی و خارجی
پوشش کامل فرآیند‌ها اعم از کنترل سلامت پلمب، اصالت کالا و انتقال دو طرفه اطلاعات گمرکات مقصد و مبدأ به منظور حصول اطمینان از ترخیص و یا خروج کالا، که در بیش از ۹۰ درصد گمرکات مهم ترانزیتی کشور پیاده‌سازی شده است. همچنین سامانه هوشمند ترانزیت در کنار سامانه‌های هوشمند توزین، کنترل دسترسی، انبار و حواله بارگیری می‌تواند به‌طور کامل فرایند عبور را پوشش دهد. از جمله اقدامات انجام شده عبارتند از:
– نصب الزامی GPS بر روی کامیون‌های ترانزیتی (داخلی و خارجی)
– اجرای مانیفست الکترونیکی
– راه‌اندازی برنامه‌های TIREPD وE-TIR (کارنه تیر الکترونیکی)
– پرداخت الکترونیکی حقوق ورودی و سایر عوارض
– ارتباط الکترونیکی سامانه‌های گمرک و بانک با مزیت امکان کنترل‌های مؤثر‌تر و اعمال دقت لازم جهت وصول دقیق حقوق دولت
– دسترسی و کنترل کامل اطلاعات موجودی انبار‌ها و رهگیری ورود و خروج کالا
– اسکن کلیه اسناد کاغذی پیوست اظهارنامه
– راهبند هوشمند و کنترل ورود و خروج
– بهره‌گیری از راهبند هوشمند متصل به سامانه
– توزین کالا بدون نیاز به اپراتور و نیروی انسانی
– پلمب الکترونیکی
– تأیید خروج کالا از مرز به‌صورت الکترونیک
پنجره واحد تجاری فرامرزی
گمرک در ادامه گزارش عملکرد خود نوشته است: در دنیای پرشتاب امروز، عامل سرعت در انجام مکاتبات، مبادله اسناد و اطلاعات و کاهش مدت زمان تشریفات گمرکی همراه با تضمین امنیت و اعمال مقررات، نقش تعیین‌کننده‌ای در توفیق تجارت به‌ویژه در عرصه بین‌المللی ایفا می‌کند. از آنجا که فرآیندهای صادرات و واردات، اغلب مستلزم مبادله اطلاعات و اسناد بین گمرک و سازمان‌های مختلف است که هرکدام از آن سازمان‌ها نیز به نوبه خود، رویه‌های کاری و فرم‌های خاصی دارند، در این شرایط، نبود مکانیزم‌های روان‌ساز و تسهیل‌کنندگی، می‌تواند علاوه بر ایجاد خلل در اعمال قانون توسط گمرک به‌عنوان مانعی در مسیر توسعه تجارت، به‌ویژه در صحنه بین‌المللی عمل کند و فرصت‌های بیشماری را از دسترس بخش اقتصادی و تجاری کشور خارج سازد.
در این میان یکی از بهترین رویکردهای ممکن برای حل چنین مشکلی، استقرار پنجره واحد (Single Window) در گمرک است. توجه دولت جمهوری اسلامی ایران و ابلاغ مصوبه هیأت محترم وزیران در این خصوص، سبب شده است تا گمرک اقدامات عاجلی را برای بهره‌برداری سریع از این ابزار مهم انجام دهد.
بدین ترتیب با اجرای این سامانه دیگر نیازی به حضور در گمرکات کشور و نیز سایر سازمان‌های مرتبط با گمرک جهت پیگیری امور نبوده و کلیه فرآیند‌ها به‌صورت الکترونیکی و خودکار اجرا و کنترل می‌شوند. این اطلاعات بر بستر اینترنت، موبایل و نیز پیامک در اختیار تجار بوده و کلیه مراحل انجام فرآیندهای گمرکی به‌صورت پیامک به تجار و بازرگانان اطلاع‌رسانی می‌شود به گونه‌ای که صاحب کالا می‌تواند در هر لحظه‌ای از وضعیت کالای خود در زمان حملونقل، انبارش کالا در اماکن گمرکی و فرآیند ترخیص کالا اطلاع حاصل کند.
این سامانه با بهره‌گیری از ظرفیت‌ها و پتانسیل‌های موجود در کشور و با هماهنگ کردن اقدامات سازمان‌های مسوول در فرآیند تجارت خارجی (واردات، صادرات و ترانزیت) در مبادی ورودی و خروجی و برقراری ارتباط لازم بین آن‌ها به‌صورت منسجم و با برنامه زمان‌بندی مشخص اجرایی شده است.
خروجی‌های ملموس آن عبارتند از:
ـ تبادل الکترونیکی داده با سازمان استاندارد، سازمان بنادر و دریانوردی، نیروی انتظامی، بانک و سایر سازمان‌های همجوار
ـ اعتبارسنجی شرکت‌های حملونقل ترانزیتی و تبادل الکترونیکی داده با شرکت‌های بیمه
ـ اظهار الکترونیکی کالا (اظهار از راه دور در رویه‌های واردات، صادرات و ترانزیت)
ـ ارتباط صاحبان کالا، صادرکنندگان و شرکت‌های حملونقل ترانزیتی با گمرک به‌صورت الکترونیکی و عدم نیاز به حضور
ـ حذف اسناد فیزیکی قابل جعل و حذف امضای طلایی
ـ ارتباط صاحبان کالا و صادرکنندگان با سازمان‌های همجوار
ـ دریافت اطلاعات مانیفست
ـ نوبت‌دهی هوشمند از طریق سامانه پنجره واحد تجاری
ـ سامانه متمرکز وصول درآمدهای گمرکی
ـ توزیع فعالیت گمرک در کل کشور در جهت جلوگیری از زمینه‌سازی تبانی و یکسان‌سازی در کل کشور
ـ سیستم فعالان مجاز اقتصادی
ـ سامانه پنجره واحد بر بستر تلفن همراه
ـ اطلاع‌رسانی و آموزش
ـ ایجاد دروازه مشترک مرزی با گمرکات کشورهای همسایه
اجرای مدیریت ریسک هوشمند
به گزارش اقتصادنیوز، در راستای اجرای استاندارد ۳-۶ کنوانسیون تجدیدنظر شده کیوتو و ماده ۱۱ قانون امور گمرکی، گمرک جمهوری اسلامی اقدام به راه‌اندازی سامانه مدیریت ریسک هوشمند نمود که با کاهش زمان انجام تشریفات گمرکی موجب کاهش زمان ترخیص کالا شده است و در سال ۲۰۱۵ میلادی درصد اظهارنامه‌های مسیرهای قرمز، زرد و سبز به ترتیب ۲۶، ۵۵ و ۱۹ درصد بوده است. ایجاد ضوابط هوشمند و پویا که به‌روزرسانی آن‌ها توسط سیستم صورت می‌گیرد، به‌ویژه در زمینه تخلفات صاحبان کالا و اظهارکنندگان از ویژگی‌های عمده این سامانه است. همچنین اجرایی شدن این سامانه امکان مدیریت ریسک یکپارچه با سازمان‌های همجوار با استفاده از ابزارهای داده‌کاوی به‌منظور استخراج دانش و الگوهای رفتاری نهفته در انباره‌های داده سازمان را فراهم می‌سازد. خروجی‌های ملموس اجرای مدیریت ریسک هوشمند عبارتند از:
ـ شناسایی و تحلیل ریسک به‌صورت هوشمند در چرخه تجارت خارجی
ـ شناسایی و تحلیل ریسک هوشمند در ترخیص و خروج از گمرک در رویه واردات
ـ شناسایی و تحلیل ریسک هوشمند در سالن ترانزیت
ـ شناسایی و تحلیل مدیریت ریسک هوشمند در گمرک مقصد
ـ شناسایی و تحلیل مدیریت ریسک هوشمند در سالن صادرات
ـ شناسایی و تحلیل مدیریت ریسک هوشمند در خروج محموله‌های صادراتی از کشور
به گزارش اقتصادنیوز، گزارش زمان‌سنجی که یکی از معیارهای علمی و کمی بررسی کارآئی سیستم‌های هوشمند است مؤید کاهش زمان انجام تشریفات گمرکی است. جدول ذیل نتایج گزارش‌گیری منظم زمان ترخیص کالا در رویه واردات در سامانه یکپارچه امورگمرکی و سیستم انتخاب مسیر اظهارنامه را نشان می‌دهد:
|
مسیر |
قبل از اجرا |
بعد از اجرا |
||
|
درصد نسبت به کل اظهارنامه‌ها |
زمان ساعت |
درصد نسبت به کل اظهارنامه‌ها |
زمان ساعت |
|
|
قرمز |
۶۳% |
۲۲۴ |
۲۶% |
۷۳ |
|
زرد |
۳۵% |
۱۸۶ |
۵۵% |
۲۴ |
|
سبز |
۲% |
۷۷ |
۱۹% |
۲ |
جدول ذیل نتایج گزارش‌گیری منظم زمان ترخیص کالا در رویه صادرات در سامانه یکپارچه امور گمرکی و سیستم انتخاب مسیر اظهارنامه را نشان می‌دهد:
|
مسیر |
قبل از اجراء |
بعد از اجراء |
||
|
درصد نسبت به کل اظهارنامه‌ها |
زمان ساعت |
درصد نسبت به کل اظهارنامه‌ها |
زمان ساعت |
|
|
قرمز |
۴۱% |
۳۰ |
۳۱% |
۱۱ |
|
زرد |
۳۹% |
۴۰ |
۴۲% |
۵ |
|
سبز |
۱۹% |
۲۷ |
۲۷% |
۳ |
با توجه به اطلاعات فوق میانگین زمان انجام تشریفات گمرکی در رویه واردات در مسیر قرمز ۲۴ساعت، مسیر زرد ۱۲ و مسیر سبز دو ساعت است. با احتساب این موارد میانگین زمان انجام تشریفات در مسیرهای سه‌گانه کمتر از یک روز است که در صورت همکاری بیشتر سازمان‌های همجوار کمتر از این زمان نیز خواهد شد. میانگین وزنی زمان گردش اظهارنامه قبل از اجرایی شدن سامانه در رویه واردات ۲۶ روز بوده در حالی که بعد از اجرایی شدن سامانه به سه روز کاهش یافته است.
با توجه به اطلاعات فوق میانگین زمان انجام تشریفات گمرکی در رویه صادرات پس از اجرای سامانه یکپارچه امور گمرکی در مسیر قرمز هشت ساعت، مسیر زرد سه و مسیر سبز کمتر از یک ساعت است. با احتساب این موارد میانگین زمان انجام تشریفات در مسیرهای سه‌گانه پنج ساعت است. میانگین وزنی زمان گردش اظهارنامه قبل از اجرایی شدن سامانه در رویه صادرات هفت روز بوده در حالی که بعد از اجرایی شدن سامانه به یک روز کاهش یافته است.
این نه تنها بیانگر سرعت و سهولت انجام تشریفات گمرکی است بلکه باتوجه به بکارگیری مدیریت ریسک و کنترل‌های سیستمی و غیرمحسوس، دقت لازم در انجام کنترل‌ها نیز افزایش یافته است. ضمناً نظر به اینکه طبق محاسبات بانک جهانی هزینه هر روز تأخیر در ترخیص کالا معادل یک درصد ارزش برآورد شده است. کاهش قابل ملاحظه هزینه‌های ترخیص کالا براساس تقلیل زمان‌های فوق‌الذکر با توجه به حجم واردات در سال ۱۳۹۳ موجب کاهش هزینه‌های صاحبان کالابه بیش از ۳۰ هزار میلیارد ریال شده است.
دیگر مزایای پنجره واحد تجارت فرامرزی و سامانه یکپارچه امور گمرکی
۱. دریافت اطلاعات بارنامه به‌صورت الکترونیک و جلوگیری از جعل این اسناد
۲. از بین رفتن صف ورود اطلاعات اظهارنامه‌ها و ایجاد سیستم اظهار از راه دور و ۲۴*۷
۳. پیگیری فعالیت‌ها توسط صاحبان کالا از طریق پنجره واحد و عدم نیاز به مراجعه حضوری
۴. حذف مراحل زاید اداری و کنترل فعالیت‌ها به‌صورت الکترونیکی
۵. ایجاد پرونده الکترونیک اظهارنامه‌ها و عدم نیاز به اسناد فیزیکی
۶. دریافت الکترونیک اطلاعات قبض انبار و اتصال مستقیم به اظهارنامه
۷. کنترل بدهی ماده ۷ قانون امور گمرکی به‌صورت سیستمی و بدون دخالت نیروی انسانی
۸. انتخاب هوشمند و اتوماتیک کار‌شناس و ارزیاب گمرک بدون دخالت نیروی انسانی و جلوگیری از تبانی
۹. تعیین مجوزهای مورد نیاز اظهارنامه به‌صورت اتوماتیک در پنجره واحد تجاری
۱۰. دریافت مجوزهای مورد نیاز جهت ترخیص از سازمان‌های همجوار به‌صورت الکترونیکی
۱۱. جلوگیری از جعل مجوزهای ترخیص
۱۲. اتصال به بانک و دریافت الکترونیک اطلاعات پرداخت حساب‌های گمرکی و حذف فیش فیزیکی
۱۳. جلوگیری کامل از جعل فیش‌های بانکی و استفاده مکرر از این اسناد
۱۴. اتصال دستگاه‌های توزین به سامانه و دریافت اتوماتیک وزن بدون دخالت نیروی انسانی
۱۵. اتصال به انبارهای سازمان بنادر و سایر انبار‌ها و دریافت الکترونیک بیجک خروج کالا
۱۶. حذف پروانه کاغذی و قابلیت استعلام اطلاعات پروانه گمرک از طریق پنجره واحد تجاری فرامرزی
۱۷. صدور پروانه عبوری الکترونیک درخصوص تمامی کامیون‌های حامل کالا ورودی به کشور
۱۸. امکان کنترل سیستمی و پیامکی اطلاعات پته عبور قابل استفاده در ایست‌های بازرسی پلیس
۱۹. نصب GPS بر روی خودروهای ترانزیتی و اتصال سامانه و پروانه عبور الکترونیک
۲۰. کنترل مسیر عبوری کامیون‌های ترانزیتی و کنترل انحراف از مسیر به‌صورت سیستمی
۲۱. دریافت الکترونیک بیمه‌های ترانزیتی از شرکت‌های بیمه
۲۲. اصالت‌سنجی بیمه‌ها به‌صورت الکترونیک و اعمال در فرآیند به‌صورت خودکار
۲۳. ارسال اطلاعات پروانه عبوری به گمرک مقصد ترانزیتی به‌صورت اتوماتیک و هوشمند
۲۴. بکارگیریX-Ray جهت کامیون‌های ترانزیتی و وارداتی در مبدأ و مقصد
۲۵. اعلام وصول کالا به گمرک مقصد به‌صورت الکترونیک و تسویه تضمین مربوطه
۲۶. کنترل دقیق کامیون‌های نرسیده به گمرکات مقصد و گزارش‌های سیستمی
۲۷. دریافت الکترونیک نظر آزمایشگاه‌های تعیین ماهیت کالا از طریق پنجره واحد
منبع: اقتصاد نیوز
