خانه صنعت، معدن و تجارت استان تهران
نوشته های مرتبط
براساس آمار منتشر شده از سوی انجمن جهانی فولاد، تولید فولاد خام ایران در ۶ ماه نخست سال ۲۰۱۶میلادی ۸/۸ میلیون تن بوده که نشان‌دهنده ۲/۵ درصد رشد نسبت به مدت مشابه سال گذشته است.
این در حالی است که تولید جهانی فولاد خام در مدت یاد شده ۸/۴۹۷ میلیون تن و با رشد منفی ۱/۹ درصد همراه بوده است. بر اساس این آمار ایران در جایگاه دوازدهمین تولیدکننده بزرگ فولاد خام جهان قرار می‌گیرد. با توجه به همین آمار سال گذشته ۱/۴ میلیون تن محصولات فولادی به ارزش ۷ میلیارد دلار صادر شده که یک رکورد به شمار می‌آید. آنچه میان خام‌فروشی فولاد و صادرات محصولات فولادی تمایز ایجاد می‌کند، ارزش‌افزوده‌ای است که از تجارت محصولات فولادی نصیب کشور و صنعت فولاد خواهد شد. اما برای بررسی اینکه چه موانعی بر سر راه تکمیل زنجیره ارزش‌افزوده فولاد وجود دارد با کارشناسان به صحبت نشسته‌ایم.
چرخه نامتوازن صنعت فولاد
با توجه به اینکه فرآیند تولید فولاد از مرحله استخراج سنگ‌آهن تا تولید انواع محصولات فولادی یک زنجیره است، نبود توازن میان میزان تولید و مصرف واحدهای وابسته به یکدیگر، عاملی است که تولیدکننده را مجبور به صادرات محصولاتش به صورت خام می‌کند. یک کارشناس بازار فولاد در گفت‌وگو با صمت در پاسخ به این سوال که صنعت فولاد تا چه میزان گرفتار خام‌فروشی است، گفت: در اقتصاد تمام کشورهای دنیا خام‌فروشی اقدامی نادرست است. در ایران علاوه بر مشکلاتی که خام‌فروشی برای اقتصاد ایجاد می‌کند با مشکلات حمل‌ونقل این مواد خام نیز روبه‌رو هستیم. قیمت سنگ‌آهن در بسیاری از کشورها با قیمتی که برای حمل‌ونقل آن در ایران هزینه می‌کنیم، برابری می‌کند. با توجه به این شرایط صادرات مواد خام معدنی به صرفه نیست و فقط با انجام فرآیندهای تغلیظ می‌توان تا حدودی هزینه‌های حمل‌ونقل را توجیه‌پذیر کرد و اگر این فرآیندها ادامه پیدا کرده و به مرحله تولید محصولات فولادی برسد، سودی چندین برابری حاصل می‌شود. به عنوان مثال با یک فرآیند ساده کنسانتره‌سازی می‌توانیم ارزش‌افزوده‌ای حدود کیلویی ۱۰۰ تومان به قیمت سنگ معدن اضافه کنیم در حالی که با خام‌فروشی سنگ‌های معدنی، ضرر هنگفتی را متوجه اقتصاد کشور خواهیم کرد. محمدرضا محمدی در ادامه مسئله خام‌فروشی را ریشه‌یابی کرد و افزود: علت وجود مسئله‌ای با عنوان خام‌فروشی در کشور به نبود مدیریت صحیح در چرخه تولید فولاد بازمی‌گردد. در حال حاضر ما در کشور معادن سنگ‌آهن فعال بسیار زیادی داریم که محصولات‌شان بدون مشتری باقی‌مانده است. به همین ترتیب کارخانه‌های کنسانتره‌سازی به دلیل اینکه ظرفیت تولید گندله در کشور پایین است درگیر همین مشکل هستند. نبود توازن در تعداد کارخانه‌های فعال در چرخه تولید فولاد (از استخراج سنگ‌آهن تا تولید مقاطع فولادی) و همچنین نبود توازن در مقدار محصول تولید شده علت اصلی این مشکلات است که درنهایت تولیدکننده‌های پایین‌دستی را برای فرار از ورشکسته شدن به صادرات مواد خام وادار می‌کند. این نبود توازن در چرخه تولید فولاد به تصمیمات نادرست و کارشناسی نشده دولت قبلی در صدور مجوزها برای تاسیس واحدهای تولیدی بازمی‌گردد که باعث به هم ریختگی در بازار عرضه و تقاضا در کشور شده است. وی ادامه داد: بخشی از مشکلات کشور هم به گذشته برمی‌گردد. در اوایل دهه ۸۰ کشور با مازاد گندله روبه‌رو بود، در حالی که تعداد کمتری واحدهای تولید گندله نسبت به زمان فعلی وجود داشت. چراکه واردات گندله برای واردکننده بسیار ارزان تمام می‌شوداما در یک سال اخیر با افزایش جهانی قیمت گندله، دیگر واردات آن به صرفه نیست و چون با کمبود واحدهای تولیدی روبه‌رو هستیم، در حال حاضر یکی از نقاط ضعف چرخه صنعت فولاد گندله است. در دولت فعلی این فشار و این نبود تقارن حس شده و در این‌باره جلساتی با حضور تولید کننده‌ها و وزیر صنعت، معدن و تجارت با عنوان پایش واحدهای گندله‌سازی برگزار شده و می‌شود، و قرار است تصمیماتی در زمینه تنظیم و بهبود این شرایط گرفته شود.
