چشمانداز معدن و صنایع معدنی ایران
برای رسیدن به اهداف تعریف شده در چشمانداز کشور در زمینه تولید محصولات معدنی نیاز به ماده اولیه از مهمترین مسائلی است که باید مورد توجه قرار گیرد. خوشبختانه ایران نیز با برخورداری از ذخایر غنی معدنی در این راه با مشکلی روبهرو نخواهد شد. از طرفی ایجاد ارزش افزوده از طریق صادرات این محصولات معدنی میتواند به رشد اقتصاد کشور و حرکت به سمت صادرات غیرنفتی کمک کند. در این زمینه چندی پیش مدیرعامل شرکت معدنی و صنعتی چادرملو گفته بود: صادرات کالاهای متکی به بخش معدن و صنایع معدنی با ارزش افزوده، صادرات کالاهای مصرفی با استفاده از مزیت نسبی مواد اولیه و میانی معدنی، توسعه بازار صادراتی با تنوع بخشی به آن از طریق تولید محصولات مختلف معدنی، بالا بردن سهم بخش معدن و صنایع معدنی در تولید ناخالص داخلی (مستقیم و غیرمستقیم)، افزایش فرصتهای شغلی در سطوح مختلف مهارتی و دانش فنی، توسعه مناطق کمتر توسعه یافته، تقویت استقلال اقتصادی کشور، توسعه متوازن بخش معدن، امکانپذیر شدن برنامههای توسعهای در تحقق فعالیتهای معدن و صنایع معدنی، توسعه سرمایههای اجتماعی با اتکا به امکانات این بخش، رقابتپذیر کردن معادن و صنایع معدنی ایران در بازارهای جهانی و داخلی، توسعه سرمایهگذاری در فعالیتهای اکتشافی، بهرهبرداری و صنایع معدنی داخلی و خارجی همگی در چشمانداز ایران مورد نظر است.
به گزارش صمت، محمود نوریان با اشاره به اهمیت صنعت فولاد نسبت به سایر صنایع معدنی از ذخایر فراوان سنگآهن در پوسته زمین و وجود این کانی در کشور افزود: در سنگآهن به عنوان ماده اصلی برای تولید فولاد، بیشترین سهم هزینه را نرخ تمام شده فولاد دارد. براساس آمارهای موجود، در چین حدود ۳۹درصد، در اروپا ۳۱ درصد و در ایران حدود ۲۵ درصد از نرخ تمام شده فولاد هزینهای است که برای تامین سنگآهن صرف میشود. از این رو یکی از مزیتهای مهم اقتصادی برای مجتمعهای فولادسازی کشور استفاده از سنگآهن داخلی است و نقش عمدهای در کاهش نرخ تمام شده و همچنین صرفهجویی ارزی در تولید فولاد دارد.
به گفته وی بر اساس مطالعات انجام شده در ایران تاکنون حدود ۴/۶ میلیارد تن ذخیره زمینشناسی سنگآهن در ایران شناسایی شده که ۲/۵ میلیارد تن آن ذخیره قطعی است. این در حالی است که ذخایر قطعی سنگآهن در جهان حدود ۱۷۰میلیارد تن برآورد شده است. بنابراین ایران با داشتن ذخیره ۲/۵ میلیارد تنی قطعی، ۱/۴ درصد از ذخایر جهان را در اختیار دارد. حال برای رسیدن به تولید ۵۵ میلیون تن فولاد در افق ۱۴۰۴ باید رقمی حدود ۱۳۵میلیون تن سنگآهن در کشور تولید شود در حالی که اکنون ظرفیت تولید این کانی در کشور حدود ۴۵ میلیون تن است.
سخن آخر…
به نظر میرسد با توجه به ظرفیت بالای معدنی که از ذخایر سنگآهن در ایران وجود دارد، در آینده بتوانیم به یکی از قطبهای تولیدکننده سنگآهن در جهان تبدیل شویم زیرا وجود ذخایر معدنی بزرگی همچون سنگآهن سنگان که به تازگی و به شکل جدی مورد بهرهبرداری قرار گرفته، تاثیر قابل توجهی بر میزان تولید سنگآهن کشور خواهد داشت. اما آنچه امروز باید از سوی مدیران دولتی و خصوصی مورد توجه قرار گیرد، تدوین برنامهای از پیش تعیین شده برای استفاده بهینه از این معادن است. در این میان معادن بزرگ از شرایط به نسبت قابل قبولتری از معادن کوچکمقیاس برخوردارند و ادامه فعالیت آنها آنچنان که باید تحت تاثیر بازار جهانی نیست. اما در مقابل معادن کوچک مقیاس و متوسط که بیشتر آنها از طریق صادرکردن محصولاتشان به درآمد میرسند با تغییر در بازار جهانی و تغییرات قیمتی دچار نوسان و چالش میشوند.
بهطور نمونه با کاهش نرخ این ماده معدنی در بازار جهانی، ادامه کار برای این معادن تا حدودی از توجیه اقتصادی میافتد (به دلیل بالا بودن نرخ تمام شده در داخل کشور)، به همین دلیل معدنکاران این معادن باید به دنبال راهکاری برای باقی ماندن در مسیر تولید در هر شرایطی باشند. یکی از این راهکارها که در این گزارش به آن اشاره شد فروش سنگآهن این معادن به معادن بزرگمقیاس است. راهکار دیگر، ایجاد کنسرسیومهای معدنی است که میتواند زمینه را برای ایجاد واحدهای فرآوری و تولید محصولات معدنی با ارزش افزوده بالاتر فراهم کند. امید میرود که در آینده نه چندان دور، معادن کوچکمقیاس و متوسط نیز به جمع تولیدکنندگان محصولات معدنی بپیوندند و در نهایت دیگر خبری از تعطیلی معادن به دلیل کاهش نرخ سنگآهن در بازار جهانی نشنویم.
منبع: گسترش صمت