خانه صنعت، معدن و تجارت استان تهران
نوشته های مرتبط
مشکل بازیافت خاکستر زغال‌سنگ
در حال حاضر خاکستر سبک و معلق زغال‌سنگ و سایر پسماندهایی که از سوزاندن زغال‌سنگ تولید می‌شوند، از مهم‌ترین پسماندهای جهان هستند. در امریکا سالانه بیشتر از ۱۳۶میلیون تن از این مواد زاید تولید می‌شود. برآوردها نشان می‌دهد اروپا نیز سالانه حدود ۱۰۰میلیون تن خاکستر زغال تولید می‌کند. ارقام مشابهی برای چین در دست نیست اما از آنجا که در حال حاضر چین بیشتر از همه کشورهای دنیا زغال‌سنگ مصرف می‌کند، پس بدون شک تولید این پسماند در چین هم قابل توجه است. دانشمندان چینی در آکادمی مصالح ساختمانی و موسسه مطالعات فنی صنعت ساختمان‌سازی برآورد کرده‌اند که در چین سالانه ۲/۵میلیارد تن خاکستر زغال‌سنگ تولید می‌شود. چندین سال است که منتقدان و جوامع محلی هشدار داده‌اند روش‌های معمول دفن خاکستر خطرات بی‌شماری را متوجه آب‌های زیرزمینی و ساکنان محدوده‌های مجاور خواهد کرد. حدود ۶۰درصد از خاکستر زغال‌سنگ در امریکا روانه زمین‌های دفن زباله می‌شود اما در اروپا این رقم حدود ۵۰درصد است. با وجود اینکه سال ۲۰۰۵م دولت چین در یک اقدام متهورانه تصمیم گرفت نرخ بازیافت را به ۷۵درصد برساند اما این رقم در حال حاضر تنها حدود ۳۰درصد است.
بازیافت خاکستر، آری یا نه؟
موضوع بازیافت خاکستر زغال‌سنگ این روزها پیچیده‌تر هم شده، چراکه بیشتر گروه‌های محیط‌زیستی بازیافت خاکستر را که در عمل از دیدگاه صنعتی سودآور است، محکوم کرده‌اند. سال ۲۰۰۹م در امریکا تنها حدود ۷میلیون تن خاکستر بازیافت شد، از این خاکستر در مواردی مانند زیرسازی جاده‌ها، تولید کود و بستن معادن متروکه استفاده شد. دوستداران محیط‌زیست معتقدند تمام موارد یادشده برای محیط‌زیست و جوامع انسانی خطرساز است. برای کاهش این خطرات، پیش از یافتن عناصر نادر خاکی در خاکستر زغال‌سنگ، چند استفاده اقتصادی به وسیله نشنال‌جئوگرافیک معرفی شده بود که در ادامه می‌آید: خاکستر زغال‌سنگ شامل آرسنیک، جیوه، سرب و سایر فلزات سنگین است. در صورتی که خاکستر زغال‌سنگ با آب تماس نداشته باشد، مشکل خطرساز بودن آن نیز رفع می‌شود. یک روش ایمن برای بازیافت این پسماند وجود دارد: ویژگی‌های شیمیایی خاکستر زغال‌سنگ آن را یک جایگزین مناسب در صنعت سیمان کرده و دهه‌هاست سازندگان بتن از آن استفاده می‌کنند. هدف این است که سازندگان بتن از خاکستر زغال‌سنگ و سایر مصالح بازیافتی استفاده کنند تا از انتشار حجم بالای کربن به جو که ناشی از فرآیند تولید سیمان معمولی است، جلوگیری شود. سیمان از حرارت دادن سنگ آهک و خاک رس تا مرز هزاران درجه ساخته می‌شود اما این فرآیند ۵ تا ۱۵ تن دی‌اکسید کربن هم تولید و روانه جو زمین می‌کند. با اینکه خاکستر زغال محصولی مجانی است، اما استفاده از آن چندان کار راحتی هم نیست. یک کارخانه بتن‌سازی که هرگز از مصالح بازیافتی استفاده نکرده اگر تمایل داشته باشد تغییر روش دهد، باید از اساس تغییر کند. موضوع زیرساخت‌ها هم بسیار مهم است. به عنوان مثال خاکستر زغال‌سنگ را باید جدا از سایر مصالح انبار کرد، علاوه بر این سازنده بتن هم به یک منبع قابل‌اعتماد و همیشگی نیاز دارد، چراکه نمی‌تواند روی این موضوع سرمایه‌گذاری کند مگر اینکه از منبع تولید و مسیر حمل‌ونقل آن مطمئن باشد.
