خانه صنعت، معدن و تجارت استان تهران
نوشته های مرتبط
مشکلات آب و کمبود آن تنها در حوزه کشاورزی نیست و در صنعت و تولید هم اثرات منفی می گذارد. اما از آنجایی که مصرف کننده اصلی آب در حدود ۹۰ تا ۹۲ درصد کشاورزان هستند، این حساسیت وجود دارد که این بخش زودتر به این امر توجه کند.
کشور مشکلات اقتصادی مختلفی دارد. حالا هم مسایل کم آبی برای اقتصاد غوز بالا غوز شده است. چرا که همین کم آبی باعث می شود، برای تولیدات مختلف کشاورزی و صنعتی مشکل ایجاد شود. اولین مشکل هم این است که کشاورز به دلیل بی آبی زمین هایش را رها می کند و به شهرها می آید. زمانی که کشاورز به شهر بیاید، در اولین قدم، تولید موادغذایی دچار اختلال می شود. چرا که تولید کننده خودش به مصرف کننده تبدیل شده است. در وهله دوم، کشاورز از روستا به حاشیه شهرها می رود. در حاشیه نشینی امکانات وجود ندارد و آسیب های اجتماعی زیادی آنها را تهدید می کند و این دومینو مشکلات کم آبی تا مراحل بالای اقتصاد تنش را با خود همراه می کند.
*در زمره مشکلات اقتصادی، دغدغه آب هم مطرح می شود که می تواند در اقتصاد هم تاثیر زیادی داشته باشد؟ به خصوص در حوزه کشاورزی. چرا که کشاورز تولیدکننده موادغذایی است و نبود آب هم به معنی نبود کشاورزی و تولید موادغذایی است.
مشکلات آب و کمبود آن تنها در حوزه کشاورزی نیست و در صنعت و تولید هم اثرات منفی می گذارد. اما از آنجایی که مصرف کننده اصلی آب در حدود ۹۰ تا ۹۲ درصد کشاورزان هستند، این حساسیت وجود دارد که این بخش زودتر به این امر توجه کند. بخش کشاورزی باید اصلاح سیستم کشت و آبیاری انجام دهند تا بتوانند صرفه جویی لازم را انجام دهند. بحث انتقال آب از خلیج فارس و دریای عمان تا فلات مرکزی هم در دستور کار است که باید جدی گرفته شود. بحث صدور آب مجازی هم باید مدیریت شود. این آب مجازی هم به صادرات محصولات کشاورزی برمی گردد. یعنی محصولاتی که برای تولیدشان نیاز به آب زیادی وجود دارد، صادر نشود.
*مکانیزه شدن بحث های پیچیده ای است. کشاورزی ایران معیشتی است که کشاورز کاملا سنتی کاشت و درو می کند. به این ترتیب زیرساختی برای اینکه کشاورز بتواند مکانیزه شود وجود ندارد.
این مساله مشکلی ریشه ای دارد. از سال های دهه ۴۰ که اصلاحات ارضی رخ داد، این مسایل هم به وجود آمد. باید به فکر تجمیع زمین ها باشیم. باید شرکت های بزرگ کشت و صنعت به وجود آید. به این ترتیب می توان مدیرت کرد، افزایش بهره وری، کاهش مصرف انرژی و آب، افزایش تولید، اصلاح سیستم را در این شرایط ایجاد کرد. میانگین اراضی کشاورزی ایران زیر ۴ هکتار است. بزرگترین اراضی، اراضی دو هزار هکتاری است که از آن تنها ۶۷ قطعه در ایران وجود دارد. این در حالی است که دو هزار هکتار در کشورهایی مثل، آمریکا و استرالیا اصلا ارضی بزرگی نیست. اراضی بزرگ در کانادا ۲۰ هکتار به بالاست.
*نقش دولت در این میان چیست؟
این مسایل معضلاتی که ما باید حل کنیم. ابتدا دولت باید در این زمینه سرمایه گذاری کند تا زیرساخت ها آماده شود. اما نمی توان انتظار داشت کشاورز سنتی به تنهایی بتواند کاری انجام دهد.
*این اقدامات، چه اقداماتی هستند؟
دولت باید در این زمینه برنامه کشت بدهد. باید مزیت های کشت با توجه به تنوع و شناخت آب و هوایی و خاک کشور تدوین شود. باید دید چه محصولی کشت شود که درآمد کشاورزی کاهش پیدا نکند و دیگر موارد مورد نیاز انجام شود. حتی شاید لازم باشد بعضی کالاهای استراتژیک به کشور وارد شود. چرا که شاید تولید آنها به دلیل مصرف زیاد آب اصلا توجیه اقتصادی نداشته باشد. این در حالی است که همین الان در بعضی شهرهای کویری کشور، محصولات با آب بری زیادی تولید می شود و صادر هم می شود. حتی بعضی محصولات به رشو غرقابی تولید می شود. مثلا در یزد، سبزیجات و صیفی جات مختلف هم به استان های همجوار صادر می شود و هم به خارج از کشور می رود. در حالی که شاید به صلاح نباشد چنین اتفاقی بیوفتد. باید دید به چه قیمتی این محصولات تولید و صادر می شوند. باید این موارد را مدیریت کرد.
*این مدیریت باید به چه شکل باشد؟
باید به یکسری دانش های فنی و اصلاح بذر توجه داشته باشیم. سال گذشته مقداری پنبه وارد کردیم و سطح برداشت را از سه هزار تن به ۷ تا ۸ هزار تن افزایش دهیم. باید این مسایل انجام شود تا مدیریت اتفاق افتد. مصرف آب در ایران فاجعه است. منابع آب کشور صدمه است، در حالی که باید آن را درست مصرف کنیم.
