پایانه نفتی جاسک، دومین پایانه بزرگ صادرات نفت ایران به شمار میرود که پرونده ساخت آن با وجود همه محدودیتها و دشواریها در دولت یازدهم گشوده شد و قرار است تا سال ۱۴۰۰ به بهرهبرداری رسمی برسد.
به نقل از ایرنا، پایانه خارگ مهمترین پایانه نفتی ایران به شمار میرود و بیش از ۹۰ درصد صادرات نفتخام کشور از طریق آن انجام میشود اما با هدف متنوعسازی مبادی صادرات نفت، قرار است برای توسعه ظرفیتهای صادراتی پایانههای جدید در جاسک ساخته شود. قرار است پایانه جاسک به عنوان دومین پایانه صادراتی نفتخام تا سال ۱۴۰۰ راهاندازی شود. موضوع ایجاد این پایانه در زمان سفر رئیسجمهوری به استان هرمزگان (اسفند ۱۳۹۲) مطرح شد که وزیر نفت نیز از آن استقبال کرد.پایانه جاسک در استان هرمزگان و در ساحل دریای عمان قرار دارد و بهرهبرداری از آن میتواند باعث کوتاهشدن فاصله تردد نفتکشها شود.با راهاندازی این پایانه نفتی، افزون بر کاهش فاصله تردد کشتیها، نیاز به عبور نفتکشها از تنگه هرمز رفع میشود و ترافیک این آبراه دریایی کاهش مییابد.درباره آخرین وضعیت ساخت این پایانه نفتی، تارنمای شرکت ملی نفت ایران نوشت: با وجود حساسیت زیاد وزیر نفت درباره این طرح و برگزاری نشستهای مستمر به صورت هر ۲۲هفته یکبار که با هدف نظارت دقیق بر جزییات مربوط به روند اجرایی آن انجام میشد اجرای این طرح با دشواریهای فراوانی روبهرو شد.مجری طرح خط لوله انتقال نفتخام گوره- جاسک و پایانه آن (مکران) در این باره گفت: ساخت پایانه صادرات نفتخام جاسک از مهمترین طرحهای صنعت نفت است که همه فرآیندهای اجرایی آن بهطور موازی در حال انجام است.«محمد سقایی» اضافه کرد: وزیر نفت از آغاز بومیسازی این طرح زیربنایی و تامین اعتبارات از سوی بخش خصوصی تاکید زیادی داشت که به دلیل تجهیزات خاص مورد نیاز و ناتوانی سازندگان داخلی از تامین این موارد، روند انجام مناقصه و انتخاب پیمانکار با کندی روبهرو شد.به گفته سقایی، به دلیل اهمیت این طرح، نوع نفت انتقالی و عبور آن از مناطق گرمسیر با میانگین درجه حرارت بالای ۵۰درجه در سال، جنس لولههای استفاده شده اهمیت بسیاری دارد و برای انتخاب آن زمان زیادی اختصاص یافت؛ به طوری که یک گروه تخصصی از استادان دانشگاهی و کارشناسان صنعت نفت در یک برنامه مطالعاتی یکساله جنس لوله مورد نیاز (از نوع نایس) را شناسایی و معرفی کردند.در گزارش ۱۰ صفحهای گروه کارشناسان، همه جزییات مربوط به جنس ورق لوله، میزان خوردگی و مقاومت فلز مورد استفاده در مقابل گرما و ترکیبات نفتخام صادراتی در نظر گرفته شده است.به گفته سقایی، همزمان با انجام مطالعات تخصصی زمانبر، انتخاب پیمانکاری که توان ساخت این نوع ویژه از لولهها را داشته باشد، با دشواریهای زیادی روبهرو شد.فناوری ساخت این نوع لوله هنوز در کشور بومی نشده بود و وزیر نفت بر بومیسازی ساخت این تجهیزات تاکید زیادی داشت. سرانجام پس از کشمکشهای فراوان ۲ شرکت از بخش خصوصی برای ساخت آن اعلام آمادگی کردند که قرار است در آینده نزدیک امور مربوط به تهیه اسناد مناقصه و انتخاب پیمانکار انجام شود؛ فرآیندی که دستکم ۶ ماه زمان میبرد.
تعیین برنده ساخت مخزنهای ذخیرهسازی نفتخام
مجری طرح خط لوله انتقال نفتخام گوره- جاسک از انجام همزمان و موازی فعالیتهای توسعهای ساخت پایانه صادراتی نفتخام جاسک خبر داد و گفت: این طرح مشتمل بر ساخت ۲ پالایشگاه، پتروشیمی و مخزنهای ذخیرهسازی نفتخام با ظرفیت نهایی ۳۰میلیون بشکه است که البته در مرحله نخست آن ظرفیت ۱۰ میلیون بشکه نفت در نظر گرفته شده است.سقایی اضافه کرد: انجام مطالعات اولیه و تهیه اسناد مناقصات مربوط به انتخاب پیمانکاران اصلح در این طرح بزرگ ملی بسیار زمانبر است؛ با وجود این مناقصات مربوط به ساخت مخزنهای ذخیرهسازی نفتخام برگزار شده که تا ۳ هفته آینده برنده آن مشخص میشود.مشاور وزیر نفت در ادامه بر سرمایهبر بودن ساخت پایانه صادرات نفتخام جاسک تاکید کرد و افزود: با توجه به نوع قرارداد، باید اعتبارات مربوط به اجرای آن از سوی سرمایهگذاران بخش خصوصی و از محل منابع خارج از وزارت نفت تامین شود؛ در این زمینه هشت سرمایهگذار داخلی اعلام آمادگی کردهاند. تلاش برای پیشبرد ساخت دومین پایانه صادرات نفتخام کشور در جاسک همچنان ادامه دارد اما باید توجه داشت که کاغذبازیهای (بوروکراسی) حاکم بر نظام اداری صنعت نفت که با هدف تحقق سلامت مناقصهها و انتخاب افراد برتر انجام میشود، زمانبر است؛ به طوری که پس از مشخص شدن برنده مناقصه، مسیر انجام تشریفات قانونی، بازگشایی السی و ضمانتنامههای کاری، ارائه طرح مهندسی و در نهایت تایید کارفرما و تصویب هیات مدیره شرکت ملی نفت ایران دستکم ۶ ماه زمان نیاز دارد.
طرحی با ۲ میلیارد دلار سرمایهگذاری
طرح ساخت دومین پایانه صادراتی نفتخام ایران در جاسک، گذشته از ابعاد بزرگ کاری به سرمایهگذاری قابلتوجهی نیاز دارد.مجری طرح خط لوله انتقال نفتخام گوره- جاسک و پایانه آن (مکران) برآورد مالی مربوط به این طرح را نزدیک به ۲ میلیارد دلار تخمین زد و گفت: اعتبار مورد نیاز برای خرید لولههای نایس ۶۰۰ میلیون دلار و پیشبینی اولیه برای ساخت مخزنهای ذخیرهسازی نفتخام بیش از ۲۰۰ میلیون دلار است.سقایی فرآیند سرمایهگذاری را در قالب ۲ بخش سازنده و تامینکننده اعتبار معرفی و بیان کرد: ارزیابی کیفی درباره منابع مالی تامین این طرح انجام شده است و برنده مناقصه پس از تایید هیات مدیره شرکت ملی نفت ایران، فعالیت اجرایی خود را آغاز میکند.وی ادامه داد: در بخش ساخت پالایشگاه نیز بررسیهای لازم در حال انجام است و از میان ۲ گزینه موجود یک شرکت خصوصی داخلی انتخاب میشود. این مسئول همچنین از برگزاری مناقصهای برای ساخت ایستگاه پمپ خبر داد و گفت: در مسیر یک هزار کیلومتری گوره به جاسک، ساخت ۵ ایستگاه پمپ پیشبینی شده است؛ البته پیشبینی اولیه برای ایجاد تاسیسات خط انتقال نفتخام افزونبر ۸ ایستگاه خواهد بود. به گفته وی، در بخشهایی چون عملیات اجرایی، راهسازی، حفر کانال و لولهگذاری نیز چهار مناقصه برگزار میشود. مشاور وزیر نفت گفت: اکنون محوطهسازی و جانمایی پتروشیمی و نیروگاهها انجام شده و سه شرکت نیز برای ساخت نیروگاه اعلام آمادگی کردهاند. وی اضافه کرد: برنده مناقصه ساخت نیروگاه تا یک ماه آینده اعلام میشود.