خانه صنعت، معدن و تجارت استان تهران
نوشته های مرتبط
اتحادیه اروپا بهعنوان بازیگر مهم در زمینه توافقات بین المللی در عرصه محیط زیست، در عرصه تولید محصولات پلاستیکی که یکی از معضلات اصلی زیست محیطی جهان است، جزء رتبه های اول جهان محسوب میشود. تناقض ناشی از چنین وضعیتی نیازمند اتخاذ تصمیمات راهبردی جدیدی در سطح اتحادیه اروپا بوده تا مصرف اجتناب ناپذیر پلاستیک به صورت هوشمندانه تری مدیریت شود.
توقف واردات ضایعات پلاستیک در چین، مهمترین مصرف کننده جهانی این مواد بهانهای شد تا کمیسیون اروپا بهعنوان قوه مجریه اتحادیه اروپا در ژانویه ۲۰۱۸ راهبرد جدید پلاستیک را در قالب طرح اقتصاد مدور (circular economy) ارایه نماید. با توجه به تجربه قبلی اتحادیه اروپا در زمینه تجاری سازی کربن و مصرف مشتقات نفتی، تصویب جریمه برای مصرف پلاستیک و ایجاد منابع درآمد جدید یکی از اهداف اصلی راهبرد مذکور عنوان شده و تکامل این راهبرد در آینده و تاثیر آن بر عملکرد آتی سایر بازیگران بین المللی در ۲ حوزه مذکور (محیط زیست و صنایع پلاستیک) نیز قابل پیش بینی می باشد.
راهبرد پلاستیک اتحادیه اروپا
کمیسیون اروپا در تاریخ ۲۶ دی ماه ۱۳۹۶ اولین راهبرد مربوط به پلاستیک اتحادیه اروپا را تصویب نمود (۱). این راهبرد بخشی از برنامه اقدام اقتصاد مدور اتحادیه اروپا تلقی میشود (۲). هدف اصلی این راهبرد تبدیل یک تهدید بزرگ زیست محیطی به یک فرصت اقتصادی از طریق تشویق مصرف هوشمندانهتر مواد پلاستیکی عنوان شده و در راهبرد مذکور علاوهبر حفاظت از محیط زیست در مقابل آلودگیهای پلاستیکی، توسعه اقتصادی و نوآوریهای فنی نیز پیشبینی شده است. در ادامه، گزارش کمیسیون اروپا در این ارتباط آورده شده است.
در حالیکه کشورهای عضو این اتحادیه هر سال ۲۵/۸ میلیون تن زباله پلاستیکی تولید میکنند، فقط ۳۰ درصد از این مقدار بازیافت میشود.
پلاستیکها، ۸۵ درصد زبالههای دریایی را تشکیل میدهند. کمیسیون اروپا درصدد است با راهبرد مذکور زبالههای پلاستیکی دریا را تا سال ۲۰۲۰ به میزان ۳۰ درصد کاهش دهد.
ورود ذرات ریز پلاستیکی (ذرات زیر mm ۵) به چرخه غذایی، آلودگی هوا و منابع آبی از عوامل مدنظر در تدوین راهبرد مذکور بوده است. بهموجب راهبرد مذکور با سرمایهگذاری در زمینه تغییر الگوی مصرف، از پلاستیکهای یکبار مصرف (single-use) به پلاستیکهای قابل بازیافت، در صنایع فرصتهای شغلی جدیدی نیز بهوجود خواهد آمد.
بهموجب یکی از اسناد ضمیمه راهبرد مذکور، تولید پلاستیکهای سازگارتر با محیط زیست، توسعه همکاریهای بینالمللی در این زمینه بهویژه با سازمان ملل، کشورهای عضو گروه ۷ (شامل ۷ کشور صنعتی امریکا، فرانسه، انگلیس، آلمان، ایتالیا، ژاپن، کانادا)، کشورهای عضو گروه ۲۰ (شامل بیست اقتصاد بزرگ جهان یعنی کشورهای آمریکا، روسیه، بریتانیا، فرانسه، آلمان، ایتالیا، چین، ژاپن، کره جنوبی، هند، استرالیا، اندونزی، آرژانتین، مکزیک، برزیل، آفریقای جنوبی، کانادا، ترکیه، عربستان سعودی)، اتحادیهاروپا و توافقنامه بینالمللی جلوگیری از آلودگی توسط کشتیهای تجاری مربوط به سازمان بینالمللی دریانوردی (International Maritime Organization (IMO)) و آغاز گفتگوها با کشورهای غیر عضو اتحادیه اروپا در رابطه با اقتصاد مبتنی بر پلاستیکهای بازیافتی پیشبینی شده است. همچنین مقرر شده است تا سال ۲۰۲۵ سالیانه ۱۰ میلیون تن پلاستیک بازیافت شده وارد بازار شود.
اتحادیه اروپا در قالب راهبرد مذکور تا سال ۲۰۳۰ معادل ۵۵ درصد مواد پلاستیکی مورد استفاده را به پلاستیکهای دارای قابلیت بازیافت تبدیل خواهد نمود. همچنین سرانه مصرف کیسههای پلاستیکی از ۹۰ عدد در سال ۲۰۱۸ به ۴۰ عدد در سال ۲۰۲۶ کاهش خواهد یافت. یکی از پیشنهادهای کمیسیون اروپا در قالب این راهبرد، تسهیل دسترسی عمومی به آب معدنی در خیابانها بوده تا بدین ترتیب نیاز به خرید آب معدنی در بطریهای پلاستیکی کاهش یابد (۳).
به گزارش خبرگزاری رویترز، اتخاذ راهبرد مذکور از سوی اتحادیه اروپا بهدنبال ممنوعیت واردات زبالههای پلاستیک در چین از ابتدای سال ۲۰۱۸ به وقوع پیوست. لازم به ذکر است چین قبل از این اقدام، مقصد صادرات ۸۵ درصد ضایعات پلاستیک جهان بود. در این رابطه آقای Katainen، معاون کمیسیون اروپا، به خبرنگاران اظهار داشت از آنجایی که از ابتدای سال ۲۰۱۸ چین ضایعات پلاستیک را نمیخرد، اروپا با حجم ضایعات بیشتری روبهرو خواهد شد. با محدودیت به وجود آمده در زمینه صادرات ضایعات پلاستیک اروپا به چین پیشبینی میشود که صادرات این ضایعات به سایر کشورها مانند ویتنام و مالزی افزایش یابد. کمیسیونر بودجه اتحادیه اروپا در توئیت خود با اشاره به محدودیتهای ناشی از خروج انگلیس از اتحادیه اروپا (برگزیت یا Brexit) از حمایت مسئولان کمیسیون اروپا از طرح وی برای اعمال جریمه برای محصولات پلاستیکی خبر داد (۴). در این رابطه روزنامه گاردین از قول وی نوشت میتوان ۱۳ میلیارد یورو درآمد بودجه را که بعد از خروج انگلیس از اتحادیه اروپا حذف میشود از طریق جریمه بر ضایعات پلاستیک جبران کرد. لازم به ذکر است، هماکنون بخشی از بودجه اتحادیه اروپا از طریق مالیات بر کربن و سامانه تجاریسازی انتشار گازهای گلخانهای (Emission Trading System (ETS)) تامین میشود (۵).
صنعت پلاستیک جهان و آثار مخرب زیست محیطی آن
بهموجب گزارش کمیسیون اروپا، تولید پلاستیک جهان از ۱/۵ میلیون تن در سال ۱۹۵۰ به ۳۲۲ میلیون تن در سال ۲۰۱۵ افزایش یافته است و انتظار میرود این رقم در ۲۰ سال آینده دو برابر شود (شکل ۱). سالیانه ۵ تا ۱۳ میلیون تن ضایعات پلاستیک جهان یعنی معادل ۱/۵ تا ۴ درصد ظرفیت تولید بهصورت زباله وارد اقیانوسها میشود. بهموجب برآورد برنامه محیط زیست سازمان ملل (United Nations Environment Programme – UNEP) این مقدار سالیانه معادل ۸ میلیارد دلار به محیط زیست اقیانوسها ضرر وارد میکند. ضرر و زیان ناشی از زبالههای پلاستیکی در دریا متوجه گردشگری، دریانوردی و ماهیگیری میشود (۶). در سال ۲۰۱۶ چین، اروپا و آمریکا بزرگترین سهم تولید پلاستیک دنیا را به خود اختصاص دادهاند (شکل ۲). بهموجب گزارش یورواستات (پایگاه داده های کمیسیون اروپا یا Eurostat)، اتحادیه اروپا در این سال ۱۶/۵ میلیارد یورو مازاد تراز تجاری در زمینه پلاستیک داشته است.
