خانه صنعت، معدن و تجارت استان تهران
نوشته های مرتبط
صنعت سنگ‌تراشی امروزه به‌عنوان یکی از صنایع سودآور در جهان به‌شمار آمده و گردش مالی قابل‌قبولی را به خود اختصاص داده است. این در حالی است که ایران با برخورداری از ذخایر متنوع و پراکنده، سرمایه‌گذاری و برنامه‌ریزی جدی برای استفاده از گوهرهای ارزشمند و افزایش ارزش‌افزوده انجام نداده است.
در سال‌های اخیر، کانون‌های فنی حرفه‌ای دوره‌های آموزشی در زمینه سنگ‌های زینتی برای افراد علاقه‌مند برگزار کرده‌اند تا اینگونه علاوه بر آشنا کردن عموم جامعه با این صنعت، راهی مناسب برای کسب درآمد باشد. در این میان برخی از شهرهای کشور مانند مشهد که ذخایر قابل قبول و متنوعی از سنگ‌های زینتی را در خود جای داده، توانسته به‌عنوان سکاندار این صنعت در کشور و حتی منطقه شناخته شود.
خام‌فروشی سنگ‌های قیمتی
به نقل از صمت، وجود انواع سنگ‌های قیمتی و نیمه‌قیمتی در برخی مناطق دورافتاده کشور و آشنایی نداشتن و همچنین آگاه نبودن بهره‌برداران به ارزش واقعی این ذخایر ارزشمند سبب شده تا برخی بومی‌های منطقه یا برخی افراد سودجو با مشاهده این سنگ‌ها نسبت به فروش‌شان آن هم به شکل خام اقدام کرده و آنها را به خارج از کشور قاچاق کنند. این درحالی است که کشوری مانند افغانستان که از وجود گوهرسنگ‌ها بی‌نصیب نیست و لعل‌بدخشان آن شهرت جهانی دارد، فعالیت روی این نوع از سنگ‌ها را به‌عنوان یکی از حرفه‌های سودآور در نظر گرفته تا با تراش سنگ‌ها، سود قابل‌توجهی از این کار نصیب خود کند. به گفته برخی کارشناسان و فعالان این صنعت، سنگ‌های ایرانی به کشورهای دیگر فرستاده شده و بعد از تراش و شکل گرفتن با قیمت چند برابری وارد بازار ایران می‌شود. حتی در برخی موارد سنگ‌های بدل به جای اصل فروخته شده که به شهرت سنگ‌های ایرانی لطمه وارد می‌کند. در اینجاست که نیاز به آموزش برای رفع این مشکل احساس می‌شود. البته در سال‌های اخیر رشته‌های دانشگاهی با عنوان رشته طلا و جواهر در برخی از دانشگاه‌ها ارائه شده که خود جای امیدواری برای بهبود وضعیت در این صنعت را دارد. اما این‌کار نیز زمانی به نتیجه مثبت خواهد رسید که آموزش تنها تئوری نباشد و جنبه عملیاتی نیز پیدا کند. همچنین تولید محصول نهایی و فرآوری این نوع سنگ‌ها اگر زیرنظر متخصصان و کارشناسان خبره کشور به فعالان و کارورزان این رشته آموخته شود، به رشد این صنعت کمک بزرگی خواهد کرد. البته در این‌باره شاهدیم علاوه بر اختصاص رشته دانشگاهی برای این کانی‌ها، مرکز تحقیقات و فرآوری مواد معدنی ایران نیز یک واحد آموزشی برای فرآوری و تراش سنگ‌های زینتی اختصاص داده و در آن ضمن آموزش افراد در بخش فرآوری و تراش سنگ‌ها، تشخیص سنگ اصل از بدل به هنرجویان آموزش داده می‌شود. همچنین در این زمینه سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور به تهیه نقشه پراکندگی ذخایر این نوع سنگ‌ها اقدام کرده و آن را دسترس عموم قرار داده است. با وجود تمام موارد یادشده، می‌توان اقدامات گسترده دیگری در مناطقی از کشورکه این ذخایر را در اختیار دارند، اجرایی کرد. به‌عنوان مثال برگزاری دوره‌های آموزشی برای بومیانی که سنگ‌های قیمتی و نیمه‌قیمتی را در کنار خود دارند، زمینه را برای بومی‌سازی این صنعت فراهم و بازار کار مناسبی برای آنها ایجاد می‌کند. از طرفی این صنعت علاوه بر ایجاد ارزش‌افزوده، می‌تواند یکی از جاذبه‌های گردشگری باشد. در حال حاضر بسیاری از کشورها مانند هند، پاکستان، تایلند، مالزی، کامبوج، تانزانیا، بولیوی و برزیل جزو کشورهای پیشرو در این عرصه هستند که با سنگ‌ها و معدنکاری کوچک‌مقیاس عجین شده‌اند. یکی دیگر از مباحثی که امروزه در کشور مطرح است حرکت صنایع مختلف در راستای اقتصاد مقاومتی است. حال از آنجایی‌که صنعت تراشکاری سنگ‌های قیمتی و نیمه‌قیمتی نیاز به سرمایه‌گذاری کلان ندارد و با تکیه بر دانش و فناوری و کمی خلاقیت می‌توان از آن سود فراوان برد، می‌توانیم با تلاش و توسعه فعالیت در این بخش به تحقق اهداف اقتصاد مقاومتی کمک کنیم.
وجود ۳۹سنگ گرانبها در ایران
همکاری مراکز علمی و کانون‌های دانش با مراکز تولید و تجاری‌سازی محصولات در عرصه جواهرات و سنگ‌های قیمتی به‌تازگی نقطه عطفی در حوزه پیشرفت فناوری‌های با پیچیدگی کم، رقم زده‌اند. به گزارش مهر، رییس کانون هماهنگی دانش، صنعت و بازار جواهرات و سنگ‌های زینتی معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری درباره جایگاه ایران در عرصه سنگ‌های قیمتی و ارتباطی که این روزها مراکز علمی با صنعتی در این حوزه ایجاد کرده‌اند، اظهار کرد: همه اتفاقات در کشور، دنباله رو بخش خصوصی است و هیچ برنامه‌ریزی از طرف دولت روی این حوزه انجام نشده است. در سال ۸۳ که نخستین آموزشگاه گوهرشناسی در شرق کشور تاسیس شد کلمه «گوهر» برای متخصصان تعریف نشده بود اما اکنون که مشهد به‌عنوان شهر جهانی گوهرسنگ‌ها به ثبت رسیده، نیاز است از نظر علمی به این حوزه توجه ویژه‌ای شود. به گفته محمدجواد پیش‌بین، کانون هماهنگی دانش، صنعت و بازار حوزه سنگ‌های زینتی و جواهرات از سوی معاونت علمی راه‌اندازی شده و می‌تواند نشانه‌ای برای پیشرفت این بخش تاثیرگذار در اقتصاد کشور باشد. در سال‌های قبل پروژه ظرفیت‌یابی سنگ‌های قیمتی در کشور مطرح شد و در ۲۰ استان تحقق یافت؛ نتیجه این طرح، شناسایی ۳۹ گوهرسنگ قابل‌تراش برای کاربرد در زیورآلات بود. این موضوع نشان از ظرفیت بالای کشور در سنگ‌های قیمتی و نیمه‌قیمتی دارد. پیش‌بین با بیان اینکه ایران به لحاظ ساختار زمین‌شناسی، در منطقه‌ای واقع شده که از نظر تنوع کانی‌سازی در وضعیت بسیار خوبی است در ادامه گفت: حداقل ۳۹ سنگ در ایران شناخته شده است. همچنین عقیق و فیروزه از سنگ‌های معروف ایرانی هستند. فیروزه نیشابور به‌عنوان با کیفیت‌ترین و قدیمی‌ترین فیروزه‌های جهان مطرح شده است. پیش‌بین خاطرنشان کرد: از گذشته‌های دور، سنگ‌های یاقوت، یشم، الماس و زمرد در ایران وجود داشته است.
