پیشبینی آینده قدرتهای صنعتی
در این گزارش علاوه بر فهرست کشورهای برتر صنعتی نقش فناوری پیشرفته در ظهور مجدد قدرتهای صنعتی بهعنوان یکی از عوامل اصلی اثرگذار در بازگرداندن کشورهای آمریکا، آلمان، ژاپن و انگلیس به زمره ۱۰ کشور برتر یاد شده است. عاملی که بهکارگیری فناوریهای پیشرفته و اهتمام در تولید محصولات پیچیده را به همراه داشته است. از سوی دیگر در این گزارش پیشبینی شده که روند رو به نزول دو کشور برزیل و روسیه از مجموعههای کشورهای BRIC در زمینه رقابتپذیری صنعتی ادامه یابد. همچنین هند نیز به واسطه ناآرامیهای سیاسی و تاخیر در اجرای پروژههای زیرساختی با وقفه در رشد اقتصادی مواجه شده است، هرچند انتظار میرود جایگاه هند با تکیه بر نرخ رشد اقتصادی این کشور (نرخ رشد ۶ درصدی) بهبود یابد.
در این گزارش به ظهور پنج قدرت جدید آسیایی نیز اشاره شده است. کشورهای تایلند، مالزی، هند، اندونزی و ویتنام پنج کشوری هستند که پیشبینی میشود طی ۵ تا ۱۵ سال آینده به جمع ۱۵ کشور برتر ملحق شوند و به واسطه هزینه پایین نیروی کار، صنایع کارخانهای چابک، ساختار جمعیتی مناسب و رشد اقتصادی در قالب یک چین جدید ظاهر شوند. در مجموع براساس این گزارش ۱۲ مولفه استعداد، سیاستها و زیرساختهای نوآوری، مزیت هزینهای، سیاستهای انرژی، زیرساختهای فیزیکی، چارچوب قانونی، بهرهوری نیروی کار، شبکه تامینکنندگان، زیرساختهای آموزشی، نظام اقتصادی –تجاری-مالی و مالیاتی، جذابیت بازارهای محلی و نظام بهداشت از جمله عملکردهای رقابتپذیری صنعتی عنوان شده است.
وضعیت رقابتپذیری صنعتی در ایران
از سوی دیگر گزارش منتشر شده بیانگر وضعیت نامساعد ایران در میان کشورهای برتر صنعتی است. در ارزیابیهای صورت گرفته در سال ۲۰۱۶ ایران رتبه ۶۷ را در میان کشورهای برتر صنعتی به خود اختصاص داد که در مقایسه با رتبه کشورهای ترکیه، مالزی و عربستان میتوان گفت عدم تناسب وضعیت ایران به لحاظ دسترسی مناسب به عوامل تولیدی و رقابتپذیری نامناسب تولید صنعتی موجب شد تا ایران در این جایگاه قرار گیرد. جایگاه نامساعد ایران در میان کشورهای برتر صنعتی در حالی است که براساس این گزارش ایران دهمین کشور غنی به لحاظ ذخایر طبیعی و پنجمین کشور به لحاظ تعداد دانشجویان مهندسی است (همتراز با ایالات متحده و بالاتر از ژاپن و تایوان) است، با این حال سهم ایران به لحاظ تولید و صادرات جهانی کمتر از ۵/ ۰ درصد است. در این خصوص سه عامل «سهم ناچیز از ارزش ستانده صنعتی، اتکای عمده صادرات صنعتی بر مزیتهای طبیعی و سهم ناچیز کالاهای با فناوری بالا در صادرات صنعتی» عمده دلایلی است که این جایگاه را برای ایران رقم زده است. مشکلات در کسب و کارها یکی دیگر از دلایلی است که بهعنوان مهمترین چالشهای اقتصاد ایران برشمرده میشود. در این خصوص میتوان به کمبود دسترسی به منابع مالی، افزایش هزینههای ناشی از فرآیندهای زمانبر و هزینهبر گمرکی و محدودیتهای جذب سرمایهگذاری و فناوری اشاره کرد.
منبع: دنیای اقتصاد