افزایش همکاریهای ریلی ایران و کشورهای سیآیسی از جمله ترکمنستان، قزاقستان و روسیه به ویژه در بخش ترانزیت، از مسائلی است که این همسایگان در سالهای اخیر نشستهای مشترک فراوانی برای تحقق آن برگزار کردهاند و در همین مذاکرات، اهمیت راهآهن اینچهبرون بهعنوان نقطه اتصال ایران و ترکمنستان مورد توجه قرار گرفت و کار تا آنجا پیش رفت که با راهاندازی ریل در این منطقه اتصال ریلی ایران و کشورهای سیآیاس محقق شد.
در ادامه توسعه این روابط ریلی، حالا روسها قصد دارند تامین مالی پروژه مهم دیگری یعنی برقی کردن راهآهن گرمسار تا اینچهبرون را به عهده بگیرند.
راهآهن برقی گرمسار ـ اینچهبرون از گرمسار تا ساری میرود و از آنجا به مسیر ریلی گرگان ـ اینچهبرون خواهد پیوست که سال گذشته افتتاح شده است. این مسیر ریلی از گرمسار در استان سمنان تا اینچهبرون، ۴۸۵ کیلومتر را شامل میشود. اینچهبرون شهری در مرز مشترک استان گلستان با ترکمنستان است.
۸۰ کیلومتر از این مسیر به عنوان راهآهن گرگان ـ اینچهبرون مرداد سال گذشته راهاندازی شد تا اتصال ریلی ایران با ترکمنستان و از آنجا با قزاقستان به بهرهبرداری برسد. این کشورها که از کشورهای پیمان سیآیاس هستند با استفاده از این مسیر میتوانند دسترسی آسان و سریعتری به خلیجفارس و کشورهای جنوب شرق آسیا داشته باشند. راهآهن گرگان ـ اینچهبرون اکنون بخشی از مسیر ریلی ۹۰۰ کیلومتری است که از قزاقستان آغاز میشود، پس از عبور از شرق دریای خزر به ترکمنستان میرسد و پس از عبور از محدوده اترک در خاک ایران، در یک مسیر ۸۰ کیلومتری از اینچهبرون به گرگان ادامه پیدا میکند.
راهاندازی خطآهن اینچهبرون موجب شد در بهمن سال گذشته شاهد احیای راه ابریشم ریلی در ایران و انتقال بار از ایران به چین و از آنجا به اروپا باشیم. در واقع مسیر اینچهبرون، مسیر ریلی کوتاهتری به نسبت مسیری است که در گذشته و از مرز سرخس مورد استفاده قرا میگرفت.
با راهاندازی راهآهن برقی از گرمسار تا اینچهبرون که در آن مسیر گرگان تا اینچهبرون نیز برقی خواهد شد، به طور قطع شاهد افزایش سرعت ترانزیت از این حوزه خواهیم بود.
راهاندازی راهآهن برقی از گرمسار تا اینچهبرون در چند سال گذشته بارها از سوی مسئولان مورد توجه و تاکید قرار گرفته و هر بار نیز روسها آمادگی خود را برای حضور مالی در این پروژه اعلام کردهاند. شاید این اشتیاق برای آن است که منفعت ترانزیتی زیادی از این مسیر شامل حال روسیه خواهد شد.
علی صفرنژاد، عضو کمیسیون حملونقل، ترانزیت، گمرک و لجستیک اتاق بازرگانی، صنایع و معادن ایران در گفتوگو با صمت این مسئله را تایید میکند و میافزاید: راهاندازی این مسیر ریلی بسیار مهم است زیرا نقش مهمی در تکمیل کریدور شمال ـ جنوب خواهد داشت، همچنین در احیای راه ریلی ابریشم که هم روسیه و هم قزاقستان از آن منتفع خواهند شد، نقش خواهد داشت.
وی با تاکید بر اینکه روسیه برای افزایش ترانزیت از این مسیر ریلی برنامهریزی دارد، میافزاید: این مسیر با کوتاه کردن مسیر، مزیت ترانزیتی بالایی برای روسیه خواهد داشت. همچنین با توجه به مزایایی که راهآهن اینچهبرون برای قزاقها دارد، فشار و هزینه اصلی برای راهاندازی مسیر ریلی اینچهبرون تا گرگان از سوی قزاقستان خواهد بود زیرا با استفاده از این مسیر توانسته صادرات خود را در زمان اندک و با هزینه کمتری انجام دهد.
به گفته او راهاندازی این مسیر بر رشد ترانزیت ایران در منطقه نیز تاثیر چشمگیری خواهد داشت. آنطور که وی توضیح میدهد، در حال حاضر برای انتقال بارها با قطار از گرمسار به اصفهان، به دلیل نبود مسیر مستقیم، باید ابتدا بارها به تهران و از آنجا به اصفهان منتقل شود. در نتیجه این مسئله، به دلیل ۲ برابر شدن مسافت، هزینه حمل با قطار حدود ۲ برابر حمل زمینی میشود این در حالی است که استفاده از مسیر ریلی در ترانزیت باید هزینهها را برای صاحبان بار حداقل ۳۰ تا ۴۰درصد کاهش دهد.