نتایج برجام از لنز صنعت

بر این اساس با اجرای برجام در یک سال گذشته وزارت صنعت، معدن و تجارت برای «توسعه فعالیت‌های خارجی» و بازگرداندن ایران به جایگاه قبلی بیش از پیش افزایش صادرات را مدنظر قرار داد. براین اساس پس از برجام و در ۹ماه منتهی به آذر سال جاری به‌رغم کاهش قیمت‌های جهانی در بخش صادرات شاهد رشد ۹ درصدی ارزش صادرات کالاهای غیرنفتی بوده‌ایم. از سوی دیگر براساس این گزارش با اجرای برجام شاهد افزایش ارزش صادرات خدمات به ویژه خدمات فنی و مهندسی بوده‌ایم به‌طوری که با اجرای برجام و در هشت ماه منتهی به آبان سال جاری رشد ۳۸درصدی در مقایسه با سال گذشته در این بخش ثبت شده است.

افت صادرات فرش دستباف و از دست دادن برخی از بازارهای صادراتی یکی از چالش‌هایی است که فعالان این صنعت را با مشکلات بسیاری مواجه کرده بود چالشی که در یک سال گذشته از بین رفته و حال باید گام‌هایی برای بازگرداندن بازارهای از دست رفته صادراتی برداشت. در این خصوص براساس گزارش منتشر شده با اجرای برجام و در هشت ماه سال جاری صادرات فرش دستباف برابر با ۲۰۵ میلیون دلار بوده و به این طریق رشدی ۲۴ درصدی را برای این بخش ثبت کرده است. بازار فرش آمریکا یکی از بازارهایی است که با اعمال تحریم‌های بین‌المللی از دست رفت و حال با اجرای برجام در یک سال گذشته شاهد از سرگیری صادرات فرش به آمریکا به میزان ۵۱ میلیون دلار بوده‌ایم. برقراری ارتباط عادی صندوق ضمانت صادرات با موسسات اعتبار‌سنجی بین‌المللی و برقراری روابط مجدد کشور با بیمه‌های خارجی برای پوشش صادرات پروژه‌ها و قراردادها و حضور بیش از یکصد هیات خارجی در ایران و برگزاری ده‌ها اجلاس عمومی با صاحبان صنایع خارجی از دیگر مواردی است که در گزارش یکساله وزارت صنعت، معدن و تجارت به آن اشاره شده است.

۶۴ طرح با سرمایه‌گذاری خارجی

از سوی دیگر دسترسی به منابع مالی خارجی یکی دیگر از مواردی است که با اعمال تحریم‌های بین‌المللی کشور را با چالش‌های بسیاری مواجه کرد. جذب سرمایه خارجی را می‌توان یکی از عوامل اصلی رشد اقتصادی دانست. عاملی که در سال‌های تحریم از اقتصاد ایران گرفته شد و این امر موجب شد تا بسیاری از طرح‌های صنعتی به حالت تعلیق درآید اما با اجرای برجام و براساس گزارش منتشر شده از سوی این وزارتخانه شاهد تصویب ۶۴ طرح با سرمایه‌گذاری خارجی به مبلغ ۵/ ۵ میلیارد دلار بعد از برجام از سوی هیات سرمایه‌گذاری خارجی در بخش صنعت، معدن و تجارت بوده‌ایم. براساس این گزارش در این مدت همچنین ۱۱۷ سند همکاری با شرکت‌های معتبر خارجی به امضا رسیده که از این تعداد تاکنون ۶۳ مورد به مراحل اجرایی رسیده است. علاوه بر موارد مذکور در مدت زمان مورد بررسی پیش‌بینی راه‌اندازی تعدادی از طرح‌های سرمایه‌گذاری مشترک خارجی نیز تا آخر سال جاری در دستور کار قرار گرفته است. از سوی دیگر در مدت زمان مذکور شاهد افزایش مشارکت‌کنندگان خارجی در نمایشگاه‌های ایران بوده‌ایم به‌طوری که با اجرای برجام بیش از ۸ هزار شرکت طی ۹ ماه منتهی به آذرسال جاری در نمایشگاه‌های ایران شرکت‌ کرده‌اند.

تامین مالی از بانک‌های خارجی

قطع روابط بانکی ایران با سایر کشورها یکی دیگر از چالش‌هایی است که موجب شد در سال‌های تحریم، ایران با مشکل نقل و انتقال منابع مالی مواجه شود؛ چالشی که گردش مالی کشور را با مشکلات بسیاری مواجه کرد و با لغو تحریم‌های بین‌المللی ایران تلاش شد تا رابطه قطع شده مجددا از سرگرفته شود. در این خصوص نیز در یک سال گذشته و با اجرای برجام برقراری روابط کارگزاری بانک‌های کشور با اغلب کشورهای جهان از جمله رابطه کارگزاری بانک صنعت و معدن با ۷۰ بانک خارجی از سرگرفته شد. امکان‌پذیر شدن گشایش اعتبار اسنادی از سوی نظام بانکی کشور به نفع شرکت‌های اروپایی و آسیایی دیگر اقدامی است که در این مدت اجرایی شد. برقراری امکان دریافت تسهیلات یوزانس تا سه سال و توافق برای دریافت تسهیلات فاینانس بلندمدت از بانک‌های اروپایی و آسیایی از دیگر اقدامات صورت گرفته در یک سال گذشته است که در گزارش وزارت صنعت، معدن و تجارت به آن پرداخته شده است. در چهارمین سرفصل نتایج حاصل از اجرای برجام در بخش صنعت، معدن و تجارت نیز به رفع محدودیت‌های شرکت‌های خارجی درباره ادامه همکاری در قراردادهای مهم صنعتی و معدنی کشور اشاره شده است. عدم دسترسی تولیدکنندگان به مواد اولیه یکی دیگر از چالش‌های دوران تحریم است که موجب شد هزینه‌های سربار تولید افزایش چشمگیری پیدا کند چالشی که با لغو تحریم‌های بین‌المللی از سرراه تولید برداشته شد و این امکان به وجود آمد تا مواد اولیه بدون واسطه به دست تولیدکنندگان برسد که این امر کاهش هزینه‌های تولید را به همراه خواهد داشت. در این خصوص در گزارش وزارت صنعت، معدن و تجارت نیز از امکان خرید از سازندگان اصلی مواد اولیه، ماشین‌آلات و تجهیزات که منجر به حذف واسطه‌ها و کاهش قابل توجه در هزینه تولید و سرمایه‌گذاری شده به عنوان یکی از نتایج برجام یاد شده است. از سوی دیگر در سال‌های تحریم بخش تولید با چالش تامین تجهیزات مختلف مواجه بود که با اجرایی شدن برجام شرایط برای تامین کالاهایی که به دلایل مختلف، شرکت‌های خارجی از فروش یا تحویل آنها خودداری می‌کردند، فراهم شد. فعال شدن کمیسیون‌های مشترک بین ایران به ویژه کشورهای اروپایی و آسیایی و در نهایت رفع تحریم از حضور شرکت‌های کشتیرانی داخلی در اغلب بنادر خارج از کشور نیز از دیگر نتایج برجام است.