بررسی نظرات کارشناسان و فعالان بازارسرمایه نشان میدهد، در سال ۹۶ نیز همچون سالهای گذشته آن موضوعی که بزرگترین و مهمترین تهدید برای بازارسرمایه محسوب میشود، افزایش نرخ بهره در کنار سایر عوامل تاثیرگذار بر این بازار باشد، به طوری که باتوجه به تاثیر اندک اجرای مکانیزمهای کنترلی از سوی بانک مرکزی و کاهش نیافتن نرخ بهره ازسوی بانکها بنا بر دلایل متعدد، امسال نیز نباید انتظار کاهش نرخ بهره را داشت.
تاکید کارشناسان این حوزه، بیشتر بر تمرکز رتبهبندی موسسههای مالی و اعتباری در کنار کنترل نرخ بهره ازسوی بانک مرکزی است. به نظر میرسد بزرگترین نگرانی که بسیاری از بانکهای خوشنام و موسسههای مالی کشور دارند بابت کاهش نرخ سودهای بانکی باشد.
پارادوکس عجیب و غریب در اقتصاد
وقتی تورم درحال کاهش است و به دنبال آن انتظار داریم نرخ بهره هم کاهش بیشتری داشته باشد و بانکها هم به این معضل اذعان دارند اما به دلایل متعدد این امکان وجود ندارد، بنابراین این موضوع یک پارادوکس عجیب و غریب در اقتصاد کشور است.
بهروز خدارحمی استاد دانشگاه تربیت مدرس با بیان این مطلب به صمت گفت: بانکها به خوبی میدانند با این شرایط امکان ادامه راه وجود ندارد منتهی بنا به دلایلی نمیتوانند نرخها را پایینتر بیاورند.
وی در پاسخ به اینکه راهکار مقابله با ادامه افزایش نرخ بهره چیست، تاکید کرد: به جز جراحی و بررسی دقیق و تغییر ساختارها به طور جدی هیچ راهکاری وجود ندارد، به طور مطمئن تغییر ساختارها و طراحیها همراه با تبعات ناگواری برای بدنههای اقتصاد کشور خواهد بود اما گریزی نیست.
این کارشناس ارشد بازارسرمایه، روشن شدن تکلیف موسسههای مالی غیرمجاز را یکی از ساختارهایی عنوان میکند که برای تغییر ضروری است به طوری که بیش از دو دهه است که اقتصاد کشور با آن روبهرو است.
بزرگترین نگرانی که بسیاری از بانکهای خوشنام و موسسههای مالی کشور دارند بابت کاهش نرخ سودهای بانکی است، چرا که در این صورت سپردهها به سمت موسسههای مالی غیرمجازی که خودشان را به رعایت شیوهنامههای بانک مرکزی ملزم نمیدانند و تعدادشان هم کم نیست، روانه میشود.
وی تاکید کرد: هر کدام از این موسسهها چه هنگام ایجاد یا توسعه یا زمان خروج از بازار و ورشکستگی، آسیبهای اجتماعی زیادی وارد میکنند. به نظر میرسد مهارکردن و ساماندهی آنها کار سادهای نیست و تا الان بانک مرکزی نتوانسته است این کار را انجام دهد.
خدارحمی تسهیلاتی که به اصطلاح بر روی کاغذ پرداخته میشود را معضل ساختاری دیگری دانست که بانکها با آن روبهرو هستند و نمیتوانند نرخها را کاهش دهند، وی افزود: به این شکل که تسهیلاتی در قالب مجهول الوصول پرداخت کردهاند و تبدیل شده است به وصول نشدنی، برای همین مجبور شدهاند با دادن تسهیلاتی جدید، تسهیلات قبلی را احیا کنند. این درحالی است که درعمل روی کاغذ، دریافت و پرداختی وجود ندارد و نه تنها اصل برخی از این تسهیلات قابل وصول نیست بلکه فرع این تسهیلات نسبت به اصلشان نیز قابلیت وصول ندارد.
این کارشناس بازارهای مالی ادامه داد: برای این مشکل نیز تنها راه برونرفت و علاج این خواهد بود که به صورت جدی اتکا کنیم به تاسیس موسسههای اعتباری و رتبهبندی و با تکیه بر این موسسههای اعتباری، تسهیلات بدهیم تا درصورتی که موسسهای از نظر اعتباری رتبه خوبی ندارد اجازه فعالیت نداشته و قابل اتکا نباشد، به طوری که با نرخهای بالاتر هم راضی نشویم به آن موسسه اعتبار دهیم.