خانه صنعت، معدن و تجارت استان تهران
نوشته های مرتبط
نرخ رشد مثبت پنج‌درصدی سال جاری مساله دور از انتظاری نبود. این رشد را تا حدودی هم منابع داخلی و هم مراکز آماری جهانی پیش‌بینی کرده بودند. اما آنچه در مساله رشد حائز اهمیت است تداوم آن طی سال‌های بعد است. پیش‌بینی شما از رشد اقتصادی سال‌های ۹۶ به بعد چیست. آیا این رشد بالا تداوم می‌یابد؟
در واقع یکی از مسائل مهم اقتصاد ایران، همین موضوع است. اگر عوامل موثر بر رشد سال ۱۳۹۵ را در نظر بگیریم، می‌توان ثابت کرد بسیاری از عومل اصلی موثر بر رشد اقتصادی سال ۱۳۹۵، قابلیت اثرگذاری بر رشد سال‌های آینده را ندارند. به‌عنوان مثال، یکی از عوامل رشد اقتصادی ۱۳۹۵، افزایش مقدار تولید نفت در نیمه اول سال ۱۳۹۵ نسبت به نیمه اول سال ۱۳۹۴ بوده است. با برنامه‌ریزی و اقدامات وزارت نفت، در مدت زمان کوتاهی با وجود مشکلات و کاستی‌هایی که از قبل در تاسیسات نفتی ما وجود داشت، مقدار تولید نفت جهش قابل توجهی پیدا کرد. این جهش عمدتاً مربوط به نیمه اول سال ۱۳۹۵ است. طبیعتاً اثر مستقیم افزایش تولید نفت، فقط در زمان وقوع این افزایش می‌تواند بر رشد اقتصادی اثرگذار باشد و از این‌رو اثر مستقیم آن بر رشد اقتصادی محدود به همین سال ۱۳۹۵ خواهد بود. البته در اینجا فقط صحبت از اثر مستقیم افزایش تولید نفت است. اثر مستقیم افزایش تولید نفت بر رشد اقتصادی، عمدتاً محدود به نیمه اول سال ۱۳۹۵ خواهد بود و با نزدیک شدن به پایان سال این اثر تدریجاً کاهش خواهد یافت. در مورد اثر درآمدی نفت بر رشد اقتصادی نیز باید گفت، با توجه به کاهش قیمت‌های جهانی نفت، با وجود افزایش تولید نفت ایران، عملاً اثر درآمدی نفت بر رشد اقتصادی، از طریق انتقال درآمدهای نفتی به مخارج عمرانی دولت، ظاهر نشده است. بر اساس نماگرهای بانک مرکزی، معادل ریالی منابع حاصل از نفت در پنج‌ماهه اول ۱۳۹۵ نسبت به مدت مشابه سال قبل، به قیمت‌های جاری رشدی برابر با منفی ۲۶ درصد داشته است. از سوی دیگر هم مشاهده می‌شود پرداخت‌های عمرانی پنج‌ماهه اول ۱۳۹۵ نسبت به مدت مشابه سال قبل، به قیمت‌های جاری رشدی برابر با منفی ۱۸ درصد داشته است. اگر دو مطلب گفته‌شده در بالا را در کنار هم قرار دهیم، می‌توان چنین جمع‌بندی کرد که اثر مستقیم افزایش تولید نفت بر رشد اقتصادی صرفاً محدود به سال ۱۳۹۵ است. از سوی دیگر با توجه به کاهش قیمت‌های جهانی نفت نسبت به سال‌های گذشته، اثر درآمدی صادرات نفت بر رشد اقتصادی در سال‌های آینده نیز عملاً بسیار محدود خواهد بود. از این‌رو بخش نفت، با وجود اهمیت کلیدی در اقتصاد ایران و نقش آن به عنوان منبع اصلی تامین مخارج دولت، عملاً قادر نخواهد بود به عنوان موتور رشد پایدار در سال‌های آینده نقش ایفا کند.
